Gerechtelijk onderzoek naar mensenhandel treft N-VA in het hart: “Francken is politiek verantwoordelijk”

Het systeem van humanitaire visa is onder Francken enorm toegenomen, ontploft zeg maar. In de periode 2011-2014 werd er een 200-tal per jaar toegekend. Maggie De Block (Open Vld) was daar indertijd zuinig mee. Maar haar opvolger Francken dacht daar duidelijk anders over. Hij werd staatssecretaris eind 2014 en in 2015 werden al 844 visa uitgereikt, in 2016 1.182 en in 2017 al 2.361, tien keer zoveel als onder De Block. Ook in 2018 waren er dat nog 2.174, zo blijkt uit cijfers van Migratiecentrum Myria. Die gingen voor het grootste deel naar Syriërs, in 2017 ging het om 80 procent, in 2018 om 70 procent. Op het verlenen van de visa is kritiek, omdat dit een systeem is dat het beslissingsrecht van wie wel en niet binnen mag in handen legt van een politicus in plaats van dit over te laten aan de neutrale administratie. Een politicus dicht zichzelf zo in elk geval veel macht toe.

Francken pakte ook graag uit met die cijfers om aan te tonen dat zijn migratiebeleid menselijk was. De lijsten voor wie er allemaal in aanmerking kwam voor een humanitair visum, werden opgesteld door het kabinet van ex-staatssecretaris Theo Francken (N-VA) en passeerden via één kabinetsmedewerkster met een batterij aan universitaire diploma’s. In de wandelgangen valt te horen dat dit een trouwe partijsoldaat is, die gewoon de instructies uitvoerde. Dat ze wel eens gesignaleerd werd in het gezelschap van Melikan Kucam, het N-VA-gemeenteraadslid uit Mechelen die de handel op poten zou hebben gezet, is gênant, maar op zich ook niet verwonderlijk. Mensen van dezelfde politieke partij eten wel vaker samen. Maar dat Kucam – die intussen geschorst is – rechtstreeks met zijn eigen lijst bij het kabinet van Francken kon aankloppen is, is zeer vreemd. Francken is altijd fel van leer getrokken tegen mensenhandelaars, maar nu zijn de visa die hij heeft uitgereikt, zelf het onderwerp van onderzoek naar mensenhandel. De staatssecretaris voelt zich bedrogen en verraden en bleef dinsdagavond - even - weg van twitter. Het feit dat hij de geruchten wel had gehoord, maar niet zelf naar de politie is gestapt, zou hij - als hij nog in functie was - zeer moeilijk uitgelegd krijgen.

Tussenpersonen

“Wij werken in elk geval alleen met betrouwbare organisaties zoals de VN-vluchtelingenorganisatie”, reageert minister Maggie De Block (Open Vld). “Ook individuele personen mogen een aanvraag indienen, maar die zullen alleen in hoogst uitzonderlijke situaties worden toegekend. De poort via schimmige tussenpersonen hebben we gesloten” Of de uitgereikte visa opnieuw onder de loep worden genomen? “Daarover is nog niets beslist”.

Fedasil, de federale overheidsdienst voor opvang, is intussen ook gecontacteerd door het parket. “Wij kregen die lijsten met namen gewoon door van het kabinet van Francken”, zegt Mieke Candaele, woordvoerder van Fedasil. “Daar regelden we dan de opvang voor. Niet alle mensen werden trouwens door ons opgevangen. Sommigen werden ook door familie of hun gemeenschap geholpen, maar hoeveel er dat waren, weten wij ook niet. Daar hadden wij geen zicht op. Wij vonden die manier van werken niet heel transparant.” Fedasil is nu een rapport aan het opstellen voor het parket.

“Over die visa besliste de staatssecretaris, wij zorgden alleen dat de veiligheidscontrole in orde was”, zegt de woordvoerder van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).

Politiek verantwoordelijk

“Francken is in elk geval verantwoordelijk voor zijn beleid”, zegt Nahima Lanjri, de migratiespecialiste van CD&V. “De criteria voor die humanitaire visa moeten in elk geval duidelijker. Daar dring ik al sinds 2015 op aan. Die moeten niet in een wet, want dan kan je niet meer inspelen op de specifieke noden. Maar het is wel wenselijk om een bepaalde lijn aan te houden.”

Zowel Maggie De Block (Open Vld) als Theo Francken (N-VA) hebben zich burgerlijke partij gesteld.