SP bijna gehalveerd in eerste exitpolls, in Oss klinkt een 'óóóh' alsof ze naar mislukt vuurwurk kijken
Het is niet eenvoudig de kreet te duiden die in cultureel centrum De Groene Engel in SP-bakermat Oss klinkt als de exitpolls van de eerste gemeenten de Socialistische Partij bijna halveren. Is het berusting, verdriet, gruwel van de circa honderdvijftig aanwezigen? Ze zeggen 'óóóh' alsof ze naar mislukt vuurwerk kijken. 'We gaan het vieren', zegt oud-Kamerlid Henk van Gerven, 'wat de uitslag ook is.'
Voor het duiden van die uitslag zal de SP tijd nodig hebben. In Oss is de partij volgens een plaatselijke exitpoll weer de grootste (opgelucht gejuich klinkt), maar landelijk lijkt de SP af te stevenen op een slechter resultaat dan in 2014 toen de partij 6,6 procent van de 6,7 miljoen stemmen vergaarde. Dat bleek volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten goed voor 458 raadszetels en - na alle collegevormingen - 49 wethoudersplekken in 43 gemeenten.
De vorige partijleider, Emile Roemer, was maar wat trots op dat resultaat - een verdrievoudiging ten opzichte van 2010. 'We besturen langs de hele A2, van Amsterdam tot aan Maastricht', zei de nu eerste burgemeester van SP-huize. Partijvoorzitter Ron Meyer zei het Roemer na. Zo bleek '2014' de doorbraak van de SP als bestuurderspartij. 'Door een fase gaan', noemt Roemers opvolger Lilian Marijnissen dat.
Afstraffing
De vraag die woensdagavond hing boven de uitslagenavond in Oss - waar partijleider Lilian Marijnissen op 16-jarige leeftijd met voorkeursstemmen in de gemeenteraad werd gekozen - is wat de volgende fase wordt. Is de slechte uitslag de afstraffing voor de bestuurszucht van Roemer? Gedijt de SP het best in het college of op straat? Beide, heeft Meyer gezegd. SP'ers horen op straat en te besturen.
De afgelopen vier jaar is het besturen de SP in de ene gemeente beter afgegaan dan in de andere. In Hengelo, Heerlen en Nijmegen ging het goed, in Hoorn, Rijswijk en Zutphen ging het fout. Enkele lokale SP-afdelingen mochten van het landelijke partijbestuur zelfs niet meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen, omdat ze te weinig zichtbaar waren op straat.
Na 21 maart gaan we weer gewoon de straat op
Wethouders
In de volgende ontwikkelingsfase van de SP wil partijleider Marijnissen de lat voor afdelingen om mee te mogen doen aan verkiezingen hoger leggen. 'En voor meedoen aan de colleges al helemaal', zei ze tegen NRC. Want stel dat de afdeling drijft op vier actieve leden en de SP haalt in die gemeente drie zetels en mag een wethouder leveren: 'Wie is dan nog de afdeling?'
Partijvoorzitter Meyer wil vanaf morgen in een recordaantal gemeenten wethouders leveren. Van Marijnissen klinkt in een aan het begin van de uitslagenavond in Oss vertoond filmpje een iets ander geluid: 'Na 21 maart gaan we weer gewoon de straat op.'
Wie is de grootste in uw gemeente?
Volg de laatste ontwikkelingen in ons liveblog over de gemeenteraadsverkiezingen.
Hoe is gestemd in uw woonplaats? Bekijk hier de uitslagen per gemeente, net als de uitslag van het referendum over de WIV per gemeente.
Op pad met de Rotterdamse lijsttrekker van Denk: 'We hebben geschiedenis geschreven'
Rik Kuiper bericht tot aan de gemeenteraadsverkiezingen vanuit Rotterdam. Aflevering 12: op pad met Stephan van Baarle van Denk. (+)
Tegenstand tegen wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten groter dan verwacht: 49 procent voor en 48 tegen
De tegenstand tegen de wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Wiv), die de diensten meer ruimte geeft om informatie te verzamelen, is veel groter dan verwacht.