Het dak gaat eraf als de exit polls van de grote steden doorkomen. De hoofdprijs voor GroenLinks is Amsterdam. Als die voorlopige uitslag doorkomt, knalt de zaal welhaast uit zijn voegen. Veruit de grootste partij in de hoofdstad. Gejoel en gejuich houden nog minutenlang aan. Het leedvermaak om het verlies van D66 is bijna net zo groot als de vreugde over de eigen winst.

Ook om grote invloed uit te kunnen oefenen op de burgemeestersbenoeming de komende maanden. Daarvoor heeft GroenLinks wel wat kandidaten, voorop oud-partijleider Femke Halsema en Andree van Es, oud-Kamerlid en oud-wethouder in Amsterdam. De grootste partij in Utrecht met een kwart van de stemmen. Een bescheiden vier zetels in Rotterdam, maar wel ee verdubbeling.

Verschil met 2014 met slechtste uitslag ooit

Keer op keer golft het enthousiasme door de zal van Bar Panama in Amsterdam waar de partijtop en campagneleiders zich verzameld hebben voor de slotavond, d uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen. 'Het zijn polls', waarschuwt Marjolein Meijer in een korte toerspraak. 'Maar ze zijn super.'

Natuurlijk werkt het mee dat GroenLinks bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2014 de slechtste uitslag ooit boekte. Toen kreeg de partij landelijk 5,38 procent van de stemmen voor de gemeenteraden. Dat was in de nasleep van de dramatische Tweede Kamerverkiezingen in 2010, toen GroenLinks door intern gedoe van tien naar vier zetels ging. Bram van Ojik mocht als partijleider daarna een reeks verkiezingsnederlagen incasseren.

Een feestje bij de verkiezingsavonden

Maar sinds het aantreden van Jesse Klaver in 2015 zijn verkiezingsavonden bij GroenLinks weer een feestje. Dat begon vorig jaar bij de Tweede Kamerverkiezingen. Toen boekte de partij de eiste uitslag ooit met 14 Kamerzetels. Daarna begon Klaver een 'kantinetour' om ideeën uit te wisselen met 'gewone' Nederlanders. Maar ook om GroenLinks van het elitaire grachtengordel- en bakfiets-imago af te helpen. 'Vanavond hebben we een grote stap gezet om een grote beweging te worden. Maar we zijn pas net begonnen. In september staan we weer in Afas Live met een grote bijeenkomst', zegt Klaver.

Nu is het de vraag of GroenLinks de groei kan vasthouden. Klaver heeft een grote broek aangetrokken. Want Klaver wil een 'beweging' opbouwen die 'Nederland gaat veranderen'. GroenLinks doet echter in lang niet alle gemeenten mee, al schijnen het er meer te zijn dan vorige keren. Daardoor zijn de uitslagen niet goed te vergelijken met vorige gemeenteraadsverkiezingen.  

De eerste exit poll is van Rotterdam. De zaal juicht, want GroenLinks gaat van twee naar vier zetels. 'Had ook een tikje beter gekund', zegt de plaatselijke campagneleider tegen oud-partijleider Bram van Ojik als die hem feliciteert.

Utrecht als grootste klapper

Dan volgt de uitslag van het raadgevend referendum over de inlichtingenwet, Wiv. GroenLinks is tegen deze wet. De kiesdrempel van dertig procent stemmers wordt ruimschoots gehaald. Maar de uitslag lijkt een nek aan nek race te worden met 49 procent van de stemmen voor, 48 procent tegen en drie procent blanco stemmers. De foutenmarge is echter vijf procent. 'Het kan nog alle kanten op, maar met deze stemverhouding is het duidelijk wat het kabinet gaat doen: die veranderen niets', analyseert Bram van Ojik. 

Daarna volgen nog polls over enkele steden. De grootste klapper is Utrecht, waar de afgelopen jaren D66 de grootste partij was. Die plek neemt GroenLinks over, tot groot enthousiasme van het GroenLinks-kader. 'We gaan aantonen dat we het land kunnen veranderen', zegt partijvoorzitter Meijer.

Volg de laatste ontwikkelingen in ons liveblog over de gemeenteraadsverkiezingen. 

Hoe is gestemd in uw woonplaats? Bekijk hier de uitslagen per gemeente. Bekijk hier ook de uitslag van het referendum over de WIV per gemeente.