Leven aan zee wel degelijk gezonder, toont onderzoek: "Ons immuunsysteem wordt er beter getraind"

Wonen aan zee is gezonder: het is een vaak gehoorde stelling die ook wel lijkt te kloppen, alleen is het niet altijd even makkelijk om dat een op een aan te tonen.

Mensen die aan zee leven, zouden gezonder zijn, ouder worden, en zeggen van zichzelf ook dat ze zich gezonder voelen. Ook het psycho-sociale aspect speelt mee: wie aan zee woont, zou vaker buiten komen en daardoor meer bewegen. Mensen zouden zich ook gelukkiger voelen, omdat ze meer contact hebben met anderen. 

Wetenschappers vermoedden al langer dat er nog iets meespeelt: een zogenoemd immunologisch effect, een betere weerbaarheid tegen mogelijke ziektes.

"We weten bijvoorbeeld dat kinderen die opgroeien op een boerderij over het algemeen gezonder zijn. Er zijn meer bacteriën aanwezig in een boerderij-omgeving en dat zorgt voor een verhoogde immuniteit die blijkbaar levenslang doorwerkt", vertelt onderzoeker Maarten De Rijcke van VLIZ.

"De vraag was: werkt de zee op dezelfde manier? Daar was weinig over bekend, waarop we een studie zijn begonnen." 

De onderzoekers hebben hun experiment in het lab opgestart. "We zijn aerosolen (minuscule deeltjes die in de lucht zweven, red.) gaan vangen op de strekdam in Oostende, en hebben ook aerosolen geproduceerd in het lab op basis van zeewater om de concentratie te verhogen", schetst De Rijcke. 

Daarop hebben ze uitgetest hoe ons immuunsysteem reageert met behulp van gekweekte niercellen. "Die zijn representatief voor ons immuunsysteem. Meer nog, hun receptoren zijn de eerste component van ons immuunsysteem", legt De Rijcke uit.

Met andere woorden: ze zijn heel gevoelig voor mogelijke ziektemakers en dus interessant om op te volgen in onderzoek, omdat ze op de frontlijn liggen. De niercellen reageren op pathogenen zoals bacteriën en schimmels waarmee we te maken krijgen. 

Die reactie was er, zo bleek uit kleurenanalyses. Samengevat betekent het dat de zeelucht verschillende bacteriën bevat die typisch zijn voor een mariene omgeving. Wanneer we die lucht inademen, is de dosis te klein om ons ziek te maken. "Maar het voordeel is wel dat ons immuunsysteem reageert en daardoor goed getraind wordt", verklaart De Rijcke.  

Op die manier bereikt het een hoger niveau van paraatheid voor als we te maken krijgen met bacteriën of virussen die wél schadelijk kunnen zijn. 

Dat kustbewoners doorgaans een beter immuunsysteem hebben en dus beter gewapend zijn tegen mogelijke ziektes, bleek enkele jaren geleden al. Tijdens de coronapandemie bleek in Italië dat wie aan zee woonde, ongeveer 2 procent minder kans had om naar het ziekenhuis te moeten voor COVID-19.

De onderzoekers hadden het toen over "een klein maar statistisch significant effect op de hospitalisatiegraad" voor corona. 

In het cijfer zijn andere mogelijke factoren die het resultaat van de studie zouden kunnen beïnvloeden, zoals het inkomen, weggefilterd. De paar procentjes bonus kwamen er enkel en alleen door de aanwezigheid van de zee. 

Goed nieuws dus, maar we mogen er ook geen wonderen van verwachten. "Het zou verkeerd zijn om te denken dat de zee een medicijn is", waarschuwt De Rijcke.

Wie kanker heeft, zal niet genezen door aan zee te gaan wonen. Toch zou het in zekere mate preventief kunnen werken tegen longkanker. Onderzoek van UGent suggereert dat er minder longkanker voorkomt bij mensen die aan de kust wonen, maar er is meer onderzoek nodig om dat echt te bevestigen. 

Wonen aan zee zal overigens risicogedrag als roken en drinken niet uitwissen, benadrukken experts.