Ereschuld tegenover de Joodse gemeenschap

Fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie krijgt met zijn actie over antisemitisme veel publiciteit. De Leeuwarder Courant drukte een uitspraak van de leider van de CU groot af: ‘We hebben een ereschuld aan de joodse gemeenschap.’ Waar doelt Segers op met ereschuld? De Joodse gemeenschap wacht blijkens een uitspraak van opperrabbijn Binyomin Jacobs, na de excuses van het Nederlandse Rode Kruis, nog op een schuldbelijdenis van de Nederlandse overheid. De benaming ereschuld lijkt me zwak uitgedrukt voor wat onze regeringen in de periode 1935-1940 hebben gedaan of juist nagelaten. Een paar voorbeelden uit het boek Kristallnacht en Kamp Westerbork.

Na de invoering van de Neurenberger rassenwetten weigerde onze toenmalige minister van Justitie antwoord te geven op een vraag uit de Tweede Kamer of deze wetten niet in strijd waren met de rechtvaardigheid en onze traditie.

Na de annexatie van Oostenrijk stelde het kabinet-Colijn het asielrecht in de Grondwet buiten werking om de stroom Joodse vluchtelingen stop te zetten.

Op het vluchtelingencongres in het Franse Evian in 1938 stelde de Nederlandse vertegenwoordiging dat ons land geen ruimte had voor Joden en dat onze overzeese gebieden niet aan de orde waren omdat die in de tropen lagen en dus ongeschikt voor blanken.

Zelfs na de Kristallnacht weigerde onze regering om een protest tegen Duitsland in te dienen. Men verscherpte de grensbewaking en bouwde Kamp Westerbork op kosten van de Joodse gemeenschap. Boeken die waarschuwden tegen Hitler, werden in beslag genomen terwijl Mein Kampf gewoon in de boekhandel lag.

Specifiek voor de ChristenUnie is er nog een stukje geschiedenis dat om onderzoek vraagt. Na de bevrijding waren lokale vrijgemaakt-gereformeerde kerken er als de kippen bij om leegstaande synagoges in gebruik te nemen. In Stadskanaal hield men zelfs al in november 1944 kerkdiensten in de synagoge. Wist men toen al dat er na de bevrijding geen Joden in Stadskanaal terug zouden komen? Hoe voelde dat voor de Joodse gemeenschap na de oorlog?

Optreden tegen antisemitisme is een goede zaak. Maar een schuldbelijdenis van onze regering tegenover de Joodse gemeenschap heeft voorrang als je geloofwaardig wilt zijn. Wellicht kan Segers dat ook aankaarten bij minister van Justitie Grapperhaus. <