Al meer dan 2 jaar geen alcohol meer voor actrice Katrien De Ruysscher: "Nu pas zie ik dat papa zijn alcoholverslaving niet betekende dat hij zwak was"

Op haar 18e krijgt actrice Katrien De Ruysscher een serieuze klap te verwerken: haar vader overlijdt op 45 jaar aan levercirrose, opgelopen door zwaar alcoholmisbruik. "Ik had de laatste 10 jaar van zijn leven geen nauw contact met mijn vader, dus wij werden binnen het gezin gelukkig niet constant geconfronteerd met zijn verslaving." 

"Hij heeft in die tijd keuzes gemaakt waar hij spijt van kreeg en is letterlijk gevlucht in de drank. Hij moet zulke grote hoeveelheden gedronken hebben. Ik weet niet of hij zich bewust was over hoe hij zijn lichaam kapotmaakte, maar ik zie dat proces van verslaving dat eindigde in zijn dood wel als een soort manier om zijn leven te beëindigen."

Met de actieve verslaving wordt ze nooit geconfronteerd, maar toch blijft De Ruysscher op haar 18e achter met heel wat kwaadheid en schaamte. Ze gaat niet naar zijn begrafenis en bijna niemand in haar omgeving weet dat ze haar vader moest afgeven. 

"Mijn zus, mijn moeder, de zus van mijn vader: allemaal hadden we moeite om erover te spreken. Ik loog er vaak over als mensen me iets over mijn vader vroegen. De enige manier dat ik het kon verwerken was in theater. Wat ik niet benoemde in het echte leven, kon ik wel benoemen op het podium." 

De Ruysscher heeft het gevoel dat haar vader het gezin in de steek had gelaten. "Ik zag mijn vader op dat moment als iemand die geen karakter had, iemand die niet in staat was zijn leven in handen te nemen. Ik vond hem echt zwak."

Een idee waar ze jarenlang mee blijft worstelen, tot ze zelf de 45 nadert - de leeftijd waarop haar vader is gestorven. "Het zat altijd al in mijn achterhoofd dat er in de familie een gevoeligheid bestaat als het gaat over verslavingen. Daarom heb ik mijn alcoholgebruik zelf in vraag gesteld." 

In het theater na de voorstelling, als aperitief tijdens een etentje: alcohol is vaak aanwezig in haar leven. "Ik heb toen beslist dat ik dat niet meer wil, ook niet voor mijn kinderen. Ik wil niet dat zij opgroeien in een gezin waar het normaal is om te drinken." 

Het boek 'Kiezen voor een nuchter leven' heeft haar kijk op alcohol ook veranderd. "Ik bekijk het nu anders: ik denk niet over wat ik mis als ik niet drink, maar wat de voordelen zijn. Daar heb ik nu wel rust in gevonden. Ik heb nog steeds plezier op feestjes, maar geef mij maar een goed gesprek met iemand die het de volgende dag nog herinnert", lacht De Ruysscher.  

Een onverwachte bijwerking van stoppen met alcohol? De Ruysscher beseft dat haar vader toch niet zo zwak was als ze eerst dacht. "Ik zie nu nog meer hoe hard alcohol ingebed zit in onze maatschappij. Cava op een schoolfeest vol kinderen, bier in de frigo van het tankstation of reclame over de nieuwste pils: het is onmogelijk om niet geconfronteerd te worden met alcohol." 

De maatschappij onttrekt zich helemaal aan haar verantwoordelijkheid, vindt de actrice. Het is daarom belangrijk omringd te worden door de juiste mensen. "Daarom: misschien was mijn papa geen zwakkeling, maar had hij gewoon niet de juiste mensen om zich heen die hem gesteund of geholpen hebben."

De omgeving ondervindt veel schade door iemand met een alcoholprobleem, maar het zijn vaak wel zij die de persoon tot inzicht kunnen brengen. "Ik was toen te jong om die persoon te zijn, maar ik vind het jammer dat mijn vader niemand in zijn omgeving had, of dat hij hen niet heeft toegelaten."

"Ik probeer mijn papa nu te begrijpen. Ik zie hem nu meer als de mens die hij was, hoe weinig herinneringen ik ook heb. Ik reduceer hem niet meer tot die verslaving." Om hem toch nog beter te begrijpen, heeft ze gepraat met 5 mensen van verschillende leeftijden die allemaal gestopt zijn met drinken. 

Die getuigenissen, samen met enkele vragen aan experts, worden gebundeld in het programma 'Voorbij de schaamte'. "Tijdens het maken van dat programma heb ik vooral gezien dat alcoholmisbruik overal zit. Jong, oud, man, vrouw, rijk, arm: er is geen garantie dat het jou niet kan overkomen." 

Erover praten is daarom zo belangrijk voor haar. "Zij die hun verhaal delen, zijn de moedigste mensen die er zijn. Ze durven én dat gevecht aangaan én erover praten." Dat kan voor kijkers ook herkenbaar en bevrijdend zijn. "Zo hebben we misschien wat meer begrip voor anderen en kunnen we het gesprek met hen aangaan."

Ook hoopt De Ruysscher dat we als maatschappij wat meer nadenken over ons alcoholgebruik. "Dat zeggen de experts ook. We hebben de cijfers over dodelijke ongevallen waar alcohol in het spel is. We hebben de cijfers van mensen die worstelen met alcoholmisbruik. Waarom gebeurt er niks?"