De Partij van de Arbeid (PVDA) pleit al jaren voor het kiwimodel in de gezondheidszorg. Het principe houdt in dat de overheid door open­bare aanbestedingen lagere prijzen voor geneesmiddelen afdwingt, waarna ze alleen het goedkoopste medicijn terugbetaalt via de ziekteverzekering. Het model is afkomstig uit Nieuw-Zeeland.

De PVDA claimt al langer dat de overheid via het kiwimodel honderden miljoenen kan besparen. Als het wordt toegepast op de honderd meest voorgeschreven geneesmiddelen waarvan het patent is verlopen, dan is een besparing van een half miljard euro mogelijk. Volgens de PVDA valideerde het Planbureau de berekeningswijze. De ziekteverzekering bespaart in totaal 325 miljoen euro, de patiënten zouden collectief 227 miljoen euro minder betalen. Het Plan­bureau komt vrijdag zelf met zijn berekeningen van enkele programma­punten van de partijen naar buiten.

De PVDA vergelijkt de prijzen van de honderd populairste geneesmiddelen met de prijzen in Nederland, dat al sinds 2005 een licht gewijzigd kiwimodel kent. Daar passen de zorgverzekeraars het systeem toe. De politiek leidde tot een drastische prijsdaling van de generische geneesmiddelen.

‘Het is dan ook geen utopisch model’, zegt Irina Cleemput van het Federaal Kenniscentrum (KCE). ‘We stoten als samenleving op dit moment al op de limieten van de betaalbaarheid van de gezondheidszorg. Deze piste biedt een mogelijke oplossing en is dus zeker de moeite waard om verder te onderzoeken.’

Hevig verzet

De PVDA stelt voor om het kiwimodel ruimer toe te passen dan ze heeft laten narekenen, want de partij wil ook openbare aanbestedingen organiseren voor geneesmiddelen waarop nog steeds een patent rust. Accurate cijfers voor zo’n door­rekening zijn evenwel niet beschikbaar. Een uitgebreider kiwimodel levert dus mogelijk nog meer op, want geneesmiddelen met patenten zijn duurder dan generische geneesmiddelen.

‘Het kiwimodel is eenvoudig in te voeren en levert zowel de patiënt als de sociale zekerheid veel geld op’, zegt PVDA-voorzitter Peter Mertens. ‘Waar wachten we eigenlijk nog op? De voorbije jaren moesten alle sectoren van de ­gezondheidszorg de broekriem aanspannen, behalve de farma-industrie. Die blijft buiten schot.’

Het kiwimodel gaat al een tijd mee in de Belgische politiek. In 2005 wilde het paarse kabinet onder ­minister van Volksgezondheid Rudy Demotte (PS) het systeem in België invoeren. De farma-industrie verzette zich hevig tegen de plannen van Demotte. Uiteindelijk besloten de fabrikanten van de generische ­geneesmiddelen zelf de openbare aanbesteding voor twee geneesmiddelen te boycotten. Na de mislukte poging stierf het systeem een stille dood.