Oliemaatschappijen zien af van claims om afbouwen gaswinning in Groningen in ruil voor groter deel opbrengst
Shell en ExxonMobil eisen geen schadevergoeding van de Nederlandse staat voor de versnelde afbouw van de Groningse gaswinning. Ook storten de oliemaatschappijen 500 miljoen euro in een potje voor de versterking van de economie en de leefbaarheid in Groningen. In ruil voor die toezeggingen krijgen zij een groter deel van de opbrengsten van het gas dat de komende jaren nog wél wordt gewonnen.
Dat staat in een akkoord dat Shell, ExxonMobil en minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat maandag presenteerden. De overeenkomst moet getouwtrek over de financiële aansprakelijkheid bij claims vanuit Groningen voorkomen en kan worden gezien als het sluitstuk van de onderhandelingen over de aardbevingsproblematiek. De oliemaatschappijen garanderen dat de NAM (de dochteronderneming van beide bedrijven die het gas uit de bodem haalt) altijd blijft betalen voor aardbevingsschade en de versterking van gebouwen, ook nadat de gaswinning helemaal is afgebouwd.
Wiebes verwacht dat er na de beëindiging van de gaswinning, in uiterlijk 2030, ongeveer 450 miljard kubieke meter gas in de Groningse grond achterblijft. Tegen de huidige olieprijs vertegenwoordigt die hoeveelheid een waarde van zo’n 70 miljard euro.
Shell en Exxon, de eigenaren van het ondergrondse gas, beloven dat zij de door hen misgelopen opbrengsten niet op de Staat gaan verhalen. Ook dragen de twee bedrijven voor 500 miljoen euro bij aan de versterking de sociaaleconomische positie van Groningen. Het kabinet is van plan om dat bedrag tot minstens een miljard euro aan te vullen.
Meer geld naar oliebazen
In ruil wordt de verdeling van de winst uit het Groningse gasveld aangepast in het voordeel van Shell en ExxonMobil. Op dit moment krijgt de Staat nog 90 procent van de inkomsten uit de gaswinning, maar Wiebes neemt voortaan genoegen met 73 procent, een percentage dat ook voor de kleinere gasvelden in Nederland geldt. Na afloop van de persconferentie wilde de minister nog niet zeggen hoeveel de nieuwe verdeling de schatkist gaat kosten. Die doorrekening volgt in de Miljoenennota.
Wiebes werd op de persconferentie in Den Haag geflankeerd door Marjan van Loon (president-directeur van Shell Nederland) en Rolf de Jong (Benelux-directeur van ExxonMobil). De oliebazen toonden zich opgetogen over de overeenkomst die zij met Wiebes sloten. ‘Dit akkoord onderstreept onze bedoeling om de gaswinning op een verantwoorde manier af te bouwen. Groningen kan op ons rekenen’, sprak De Jong. Van Loon onderstreepte dat de NAM voor de schade blijft betalen. ‘Shell staat achter de Groningers.’
De oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren uiterst kritisch op het akkoord. ‘Ik snap wel dat Shell en ExxonMobil graag hun handtekening zetten’, zegt PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Ze houden straks bijna drie keer zoveel over aan de winning. Dat is een miljardencadeau.’
SP-Kamerlid Sandra Beckerman stelt dat de oliemaatschappijen ‘op geen enkele manier gecompenseerd hadden mogen worden’. Beide Kamerleden vinden dat Wiebes de Kamer om toestemming had moeten vragen voor hij het akkoord sloot. Beckerman: ‘Bizar dat de Tweede Kamer hier buitenspel is gezet.’
In maart maakte het kabinet al bekend dat de gaswinning in Groningen versneld naar nul gaat. Die aankondiging volgde na de aardbeving bij Zeerijp in januari, met 3,4 op de schaal van Richter de zwaarste in de afgelopen vijf jaar. In 2022 moet de winning teruggebracht zijn tot 12 miljard kubieke meter, het niveau waarbij volgens het Staatstoezicht op de Mijnen de veiligheidsrisico’s voor de Groningse bevolking aanvaardbaar zijn. Op zijn laatst in 2030 moet de gaskraan definitief dicht zijn.