Hoe Vlaams Belang een nieuw wingewest vond in de arme Denderstreek
Steeds meer Brusselaars van Afrikaanse- en Noord-Afrikaanse origine trekken naar de Denderstreek waar het veel goedkoper wonen is. Het Vlaams Belang en ook sommige N-VA’ers verkochten dit fenomeen als een gevaarlijk botsing der beschavingen. En dat zorgde voor een zwarte zondag in de Denderstreek.
Niemand kan ernaast kijken: de veelbesproken comeback van het Vlaams Belang is het meest uitgesproken in de Dendervallei. In Aalst haalde de partij 17,3 procent: een winst van 6,5 procent. In Denderleeuw boekte Vlaams Belang een monsterscore van 26 procent, een verdubbeling van het vorige stemmenaantal. En het verhaal van Forza Ninove: dat is ondertussen al wereldnieuws.
Ook professor Johan Ackaert (UHasselt) vindt de opgang van het Vlaams Belang in de Denderstreek opmerkelijk. “Veel Brusselaars weken de afgelopen jaren uit naar steden als Aalst en Ninove op zoek naar betaalbare woningen. Een goede treinverbinding zorgt ervoor dat deze nieuwkomers vlot naar hun werk in Brussel kunnen pendelen; onder hen behoorlijk wat mensen van Afrikaanse en Noord-Afrikaanse afkomst. Deze Brusselaars brachten de leefstijl van de grootstad met zich mee en dat laatste wordt blijkbaar door nogal wat Aalstenaars en Ninovenaren als problematisch ervaren. De regio ‘verkleurt’ en ‘verfranst’ en voor nogal wat bestaande inwoners gaat het duidelijk te snel.”
Verfransing ligt in de Denderstreek even gevoelig als in de Brusselse rand. Al sinds de jaren twintig van de vorige eeuw stemmen veel arbeiders er op Vlaams nationale partijen: uit protest tegen de overwegend Franstalige bedrijfsleiders. Volksunie scoorde hier decennialang bovengemiddeld en veel VU-kiezers kwamen uiteindelijk bij N-VA terecht.
'De regio ‘verkleurt’ en ‘verfranst’ en voor nogal wat bestaande inwoners gaat het duidelijk te snel'
Vergane glorie
Maar de economische vlucht van Brusselaars naar de Denderstreek is slechts een kant van dit verhaal. De regio ligt letterlijk in de schaduw van economische zwaargewichten Brussel en Gent en wordt steevast als een vergane glorie omschreven. Ooit was de textielindustrie er goed voor meer dan 40.000 banen, nu zijn dat er nog maar 2.500.
Ondernemersorganisatie Voka probeert de economie al enkele jaren nieuw leven in te blazen met het Tanara2030-plan: een relance-initiatief dat de welvaart van de Dendersteden moet opstuwen. De ideeën klinken weinig origineel: meer werk in eigen streek, beter toerisme, stimuleren van kmo-ondernemersweefsel, nieuwe ICT-bedrijven...
Ackaert: “Het gaat economisch slecht in de Denderstreek. Je kan gerust spreken van verpaupering en dat zie je ook aan de foto’s die jullie fotograaf nam tijdens het overwinningsfeest van Forza Ninove-kopstuk Guy D’haeseleer. Dat zijn mensen die het niet bijzonder breed hebben en zeer vatbaar zijn voor propaganda. Zij ervaren de komst van mensen van Afrikaanse origine als een bedreiging, zeker als een partij als Vlaams Belang die angst voortdurend uitbuit.”
Ooit was de textielindustrie er goed voor meer dan 40.000 banen, nu zijn dat er nog maar 2.500
Overlast
Het is iets wat veel inwoners van de Dendersteden beamen. Het samenleven tussen oorspronkelijke inwoners en nieuwkomers is allerminst evident en meerdere gevallen van overlast verhogen de spanningen. Met name over de situatie aan het station van Denderleeuw, waar veel middelbare scholieren zich ophouden, lopen regelmatig klachten binnen.
“Er zijn incidenten geweest”, beaamt Belgo-Congolees Patrick N’siala die sinds 2014 met zijn gezin in Aalst woont en in Brussel voor de administratie van het Brussels Gewest werkt. “Maar het Vlaams Belang stelt de zaken voor alsof het om zware criminaliteit gaan.”
Wat N’siala opvalt, is dat voormalig Vlaams Belang-boegbeeld en huidig N-VA-schepen Karim Van Overmeire een kwalijke rol speelt. In de Denderstreek zijn er intensieve contacten tussen beide partijen, zegt hij. “Van Overmeire heeft duidelijke goede banden met zijn vroegere partijgenoten en dat bleek pijnlijk duidelijk tijdens een recent protest van enkele mensen van Afrikaanse origine bij de dood van een baby in een plaatselijke crèche. Toen ik met een kleine delegatie op een uitnodiging van schepen van Overmeire inging, werden we aan het stadhuis als terroristen ontvangen: politiewagens en agenten met walkietalkies in het stadhuis. Het tekent de sfeer van wantrouwen.”
Onze burgemeester Christoph D’Haese zet hard in op repressie, maar enkel met repressie kom je er niet.”
Mechelen en Vilvoorde
Als het over oplossingen gaat, kijken nogal wat inwoners van de Denderstreek met veel bewondering naar het Mechelen van Bart Somers. “Maar de beleidsmix van Bart Somers is veel evenwichtiger dan die van Aalst”, zegt een Aalstenaar. “Onze burgemeester Christoph D’Haese (N-VA) zet hard in op repressie, maar enkel met repressie kom je er niet. Somers’ verhaal is veel inclusiever en ook veel meer gericht op sociale maatregelen.”
Iets wat professor Ackaert beaamt. “Je hoeft niet enkel naar Mechelen te kijken. Ook in Vilvoorde benoemt burgemeester Hans Bonte de samenlevingsproblemen zonder taboes. Maar tegelijk zet hij zwaar in op sociaal beleid. Dit soort problemen los je enkel op met een brede visie, niet met een obsessie voor repressie en zeker niet met het extremistische taalgebruik van het Vlaams Belang.”
'Onze burgemeester zet hard in op repressie, maar enkel met repressie kom je er niet'
N-VA-veto tegen Forza maakt Ninove onbestuurbaar
N-VA wil in Ninove geen coalitie met Vlaams Belanger Guy D’haeseleer, maar wil evenmin Open Vld en Samen aan een meerderheid helpen. Gevolg: Ninove dreigt onbestuurbaar te worden.
N-VA-voorzitter Bart De Wever hoefde niet zo lang na te denken over een coalitie met Forza Ninove van D’haeseleer dat zondag een monsterscore van 40 procent haalde, goed voor 15 van de 33 zetels in Ninove.
Vrijwel meteen na zijn zege begon D’haeseleer te hengelen naar de twee zetels die N-VA in Ninove behaalde. Dat zou hem een nipte (extreem)rechtse meerderheid hebben opgeleverd.
Een nieuwe discussie over het cordon sanitaire was daarmee geboren. In het verleden verklaarde De Wever steeds dat hij geen coalities wil aangaan met de extremisten van het Vlaams Belang en hij lijkt aan die regel vast te houden, ook als Vlaams Belangers onder een andere partijnaam opkomen. “Na intern overleg en aftoetsen met de nationale partijleiding beslist N-VA om niet op de vraag van Forza Ninove in te gaan”, luidt het verdict.
Zo goed als zeker heeft ook de beruchte chocomoussefoto een invloed gehad op de beslissing van N-VA. Op dat beeld zijn Afrikaanse kinderen in het water te zien. Het onderschrift van D’haeseleer luidde als volgt: “Vroeg op om de chocomousse klaar te maken voor ons Breughelfestijn, en het is niet van het pakske.”
Nu N-VA besliste om in de oppositie te gaan is er in Ninove geen meerderheid mogelijk waardoor de stad onbestuurbaar dreigt te worden. N-VA wil elk voorstel op de gemeenteraad afzonderlijk beoordelen op zijn waarde. Of de partij vanuit de oppositie een burgemeestervoordracht, bijvoorbeeld voor D’haeseleer steunt, is onduidelijk. Karolien De Roose, nummer twee op de N-VA-lijst: “Geef ons wat tijd. We gaan eerstdaags verduidelijken wat en hoe.”
D’haeseleer betreurt dat hij N-VA niet heeft kunnen overtuigen. “Ik had graag een gesprek gehad met Bart De Wever om een aantal zaken toe te lichten.” De Wevers laconieke reactie wijst er niet meteen op dat de N-VA nog toenadering zal zoeken met Forza Ninove. “Jezelf publiekelijk uitnodigen getuigt van weinig stijl.”