Eerst een kleine test. Kent u Liesbet Dhaene? Neen? Misschien kent u Cieltje Van Achter wel. Gaat er nog geen belletje rinkelen? Derde kans: Johan Van den Driessche? Het zijn de drie parlementsleden van de N-VA in het Brussels parlement, ook vandaag nog nobele onbekenden voor velen.

Van den Driessche werd in 2012 uit het bedrijfsleven weggeplukt, hij was jaren managing partner bij KPMG. Sinds deze bestuursperiode zetelt hij in de Brusselse gemeenteraad, in 2014 voerde hij de gewestlijst aan – wat uitmondde in het fractievoorzitterschap.

De nummer twee van toen, juriste Liesbet Dhaene, uit Oudergem, houdt zich bezig met Samusocial en de Vlaamse aanpak. Tot slot is er nog Cieltje Van Achter, door sommigen de grande dame van N-VA Brussel genoemd. Ook zij is juriste, maar vooral bekend als kersvers ondervoorzitster van de partij én schoondochter van Vlaams minister-president Geert Bourgeois.

De kleine oppositiefractie ‘weet soms niet waar beginnen’, aldus Van Achter. ‘We hameren bijvoorbeeld al jaren op transparantie. Vorige zomer nog vroeg ik minister-president Rudi Vervoort (PS) klaarheid te scheppen over de verloningen bij stadsvernieuwingsproject Neo, hij noemde toen een redelijk bedrag. Vandaag komt de aap uit de mouw. (‘De Morgen’ haalt documenten van het Rekenhof aan waaruit blijkt dat Neo tot 27.500 euro per maand betaalt aan externe consultants, red.).’

‘Achterkamertjespolitiek’

Sinds kort wordt het oppositiewerk van de N-VA vaker opgemerkt, met ‘dank’ aan de aanhoudende schandalen die Brussel teisteren. De ene na de andere Wetstraatwatcher acht het ineens zeer goed mogelijk dat de N-VA straks incontournable wordt en na de gewestverkiezingen de sleutel in handen zal hebben om in Brussel te regeren… of blokkeren.

‘De mensen zijn de achterkamertjespolitiek beu’, zegt ook Johan Van den Driessche. ‘Ze hebben nog maar weinig vertrouwen in de huidige politieke klasse. Uiteraard gaan we de garantie op verandering volop uitspelen. De peilingen zitten redelijk goed, maar we laten ons hoofd niet zot maken. Het is nog anderhalf jaar, er kan nog vanalles gebeuren.’

Vraag: heeft de N-VA ook een inhoudelijk programma voor het hoofdstedelijk gewest? De partij heeft lang geworsteld met haar Brusselplan, maar stelde eind oktober 2013 een blauwdruk van haar toekomstvisie voor: de 19 gemeenten en de 6 politiezones verdwijnen, het gewest krijgt een apart statuut en behoudt enkel grondgebonden bevoegdheden, en voor de persoonsgebonden bevoegdheden moet elke Brusselaar een ‘Brusselkeuze’ maken tussen het Vlaamse of het Waalse pakket. Ter vervollediging: na een wachtperiode zou men van keuze kunnen veranderen.

Staatshervorming

Vorig jaar gooide niemand minder dan N-VA-voorzitter Bart De Wever himself de Brusselkeuze opnieuw op tafel. Daarop groeide de ‘vrees’ dat de N-VA Brussel zou willen gebruiken als hefboom om het confederalisme door te drukken, een theorie die opgang maakte onder de politieke opponenten. Helemaal onterecht blijkt die vrees niet te zijn.

‘Kijk, wij willen absoluut verandering brengen in de wijze waarop Brussel bestuurd wordt en de wijze waarop Brussel georganiseerd is’, stelt Van den Driessche. ‘Als we ooit formatiegesprekken voeren, is het logisch dat die onderwerpen op de agenda komen.’

‘Mensen beseffen niet hoe actueel de staatshervorming is in Brussel’, vult Cieltje Van Achter aan. ‘Onlangs nog vochten Vervoort en zijn partijgenoot Rudy Demotte, minister-president van de Franse Gemeenschapsregering, in de Franstalige media een robbertje uit over onderwijs. Du jamais vu! Maar zo is het met alles: institutionele thema’s maken dagelijks het onderwerp uit van een debat. Ook los van de N-VA dringt een hervorming zich voortdurend op.’

Klaar om te besturen?

Of N-VA de mentaliteit, de mensen en de machinerie in huis heeft om het aartsmoeilijke gewest te besturen, is maar de vraag. Naast de drie parlementsleden telt de Brusselse ploeg nog een handvol gemeente- en OCMW-raadsleden, de afdelingsverantwoordelijken en Vlaams parlementslid Karl Vanlouwe. Die laatste en Van den Driessche zijn de haantjes op de mesthoop, grote stemmenkanonnen ontbreken.

In 2014 haalde Luc Demullier als trekker van de Kamerlijst de meeste voorkeurstemmen (2.965) van alle Brusselse N-VA’ers, meer dan Van den Driessche op de gewestlijst (2.234) en Vanlouwe als lijsttrekker voor het Vlaams parlement (2.339), maar hij raakte niet verkozen. Sinds de splitsing van BHV is het voor Nederlandstalige Brusselaars quasi onmogelijk om een zitje in het groene halfrond te bemachtigen. Alleen: Demullier stapte in oktober vorig jaar uit de partij wegens ‘aanhoudende pesterijen’, zo maakte Bruzz eerder deze maand bekend.

Vanlouwe beloofde in hetzelfde artikel om volgende maand lijsten voor te stellen met jonge kandidaten, maar het is nog niet duidelijk of de partij nieuwe mensen heeft kunnen aantrekken. Omgekeerd zijn wel een aantal jonge mensen vertrokken naar de privé. Oudgediende Paul De Ridder, die nog stamt uit het VU-tijdperk, ruilde Brussel in voor het Italiaanse Firenze.

‘Momenteel stellen we onze lokale lijsten samen, we zijn dus zeker op zoek naar nieuwe en jonge mensen’, aldus Van Achter, ‘maar over de lijstvorming en het programma zullen we later communiceren.’ De afdelingen voelen zich naar eigen zeggen gesteund door de nationale partijtop.

Hart voor Brussel

Als de Brusselse N-VA het goed doet in 2014, is de kans groter dat het aan de populariteit van de federale sterkhouders Theo Francken en Jan Jambon ligt, en niet aan de Brusselse N-VA’ers. Volgens politicoloog Dave Sinardet is er in Brussel een (Franstalig) publiek voor een partij die inzet op migratie en law and order. De parlementsleden beseffen het. ‘We zeggen wel eens plagend tegen Theo dat hij hier de Kamerlijst moet komen trekken. Een running gag, maar het is wél waar dat hij een hart heeft voor Brussel.’

Dat geldt overigens ook voor de rest van de partij, voegt de ondervoorzitster er snel aan toe. ‘Dat hebben we nu wel voldoende bewezen.’ Toch blijft de Vlaamse reflex de achilleshiel van de partij. Ex-burgemeester Yvan Mayeur noemde Johan Van den Driessche – nochtans een ket – ooit een ‘valse Brusselaar’, de Vlaams-nationalisten krijgen regelmatig het verwijt niet genoeg sprout to be Brussels te zijn. Sommige dossiers blijven voor hen een spreidstand.

Maar MR-vicepremier Didier Reynders neemt het voor hen op. ‘In tegenstelling tot de Open VLD, is de N-VA niet verantwoordelijk voor wat er gebeurt in Brussel’, zo zei hij op Bel RTL. ‘Als we net zoals op het federale niveau het communautaire aan de kant kunnen zetten, is er een mogelijkheid om de zaken te veranderen. Waarom niet samenwerken met hen die een echt project hebben voor Brussel en verandering willen?’

Geen exclusieven, wel conditio’s

Reynders maakt de N-VA het hof, maar aan Vlaamse kant ziet de Open VLD van Guy Vanhengel de Vlaams-nationalisten dan weer niét zitten. Wordt het hoofdstedelijk gewest straks ‘Maingainville’, ook dan zal het zonder de N-VA zijn, aldus de Défi-voorzitter.

En N-VA? Johan Van den Driessche: ‘Het is te vroeg om partijen uit te sluiten, maar met de PS lijkt het mij héél, héél moeilijk… En dat is dan nog een eufemisme. Het DNA van die partij zit helemaal fout. In het bedrijfsleven heb ik geleerd dat je maar een cultuurverandering kunt doorvoeren als je aan de top begint – de vis wordt letterlijk en figuurlijk eerst rot aan de kop, die moet je dus eerst afsnijden – en het duurt jaren. Deze week is nog maar eens bewezen dat de PS de change niet heeft ingezet, ondanks de beloftes.’ Wel beloofde de fractievoorzitter eerder al géén regeerakkoord te zullen sluiten als er geen fusie instaat van de zes politiezones.

Volgens Van Achter zijn al die ‘eisen’ voorbarig. ‘Heel wat dossiers smeken om verandering, maar het is veel te vroeg om zo’n uitspraken te doen. De zenuwachtigheid bij de andere partijen neemt toe, dat leid ik af uit het feit dat iedereen over ons praat. En dat is al een goeie zaak.’ Nu de rest nog.