Daarom neem ik geen Oegandese brommertaxi's meer

Een groot litteken op haar linkerdij, een gebroken elleboog, een kapotte voortand: mijn kennis Joanna doet me weer beseffen waarom ik de boda boda's niet langer neem.

De boda boda is de brommertaxi die bij Oeganda hoort zoals de fiets bij Nederland. Hier in Kampala rijden er ruwweg 150 duizend rond: links, rechts, voor, achter, op de stoep en tegen het verkeer in. Ronkend, walmend en toeterend, als zwermen bijen op steroïden - denk Bangkok of Jakarta, maar dan in Afrika.

De boda boda begon ooit als fiets voor het grensverkeer tussen Oeganda en Kenia. 'Boda boda' is een verbastering van 'border border'. Komt er ooit een tv-serie Het pronkstuk van Oeganda dan maakt de boda boda geheid een goede kans. Er was in Kampala lange tijd een populaire bar met de naam Boda Boda. Een poëziebundel is getiteld Boda Boda anthem. In 2017 reed de boda boda zelfs de Oxford Dictionary binnen.

In het begin nam ik ze ook. Houd een boda boda aan, onderhandel een spotprijs uit en hup daar ga je, slalommend tussen de krankzinnig lange files door. Handig voor als je je interviewafspraak wilt halen.

Toen kwamen de bijna-ongelukken. Een bestuurder zag in volle vaart een forse verkeersdrempel over het hoofd - als door een wonder eindigde de vlucht op twee wielen. Een achterwiel gleed bijna onder me vandaan toen een bestuurder vol op de rem moest - het was regenseizoen, de wegen waren nat. Een automobilist sneed ons met een noodvaart af en schampte met zijn achterwiel het voorwiel van de boda boda die wel 40 kilometer per uur reed - hoe ik daarbij overeind ben gebleven, ontgaat me nog steeds.

Zo ga je, ook al draag je braaf een helm, anders aankijken tegen dit stuk Oegandees erfgoed. Wegen missen bovendien verlichting en zitten vol gaten. Automobilisten kruipen 's avonds dronken achter het stuur. Net zoals sommige boda boda-rijders trouwens. 'Hoe koop ik nu alcohol?', zei een jonge kerel eens verongelijkt, toen ik mijn ritje liever uitbesteedde aan zijn collega.

Zevenduizend doden vielen er in drie jaar bij ongelukken met boda boda's, lees ik in de lokale krant. Oeganda's grootste ziekenhuis heeft een hele afdeling speciaal voor gewonden van boda boda-crashes. Bij ongelukken met voertuigen zijn in Oeganda net zo vaak brommers betrokken als auto's. Ik sla het reisadvies van Den Haag er eens op na, het soort advies waarvan je soms denkt dat het wel erg voorzichtig is. Maar bij de passage 'het reizen met motortaxi's kan gevaarlijk zijn', denk ik: ja.

Om niet in de ongelukstatistieken te belanden, ben ik dus zogezegd afgestapt. Het verkeer is toch al waar ik in Afrika het bangst voor ben. Nou goed, vooruit: met mijn vaste man Willy rijd ik naar de buurtwinkel of de kiosk, maar dat zijn korte ochtendritjes over wegen die ik ken en waar vrijwel geen auto's komen.

De stad in op de boda boda is er niet meer bij. Uber en zijn lokale rivaal, van een ondernemende Chinees, vormen alternatieven. Ze zijn haast net zo goedkoop als boda boda's. Het betekent wel aansluiten in de files - maar dat heb ik ervoor over.