'Ik had ook graag het verhaal geschreven van Donald Trump als een onverwacht succes'

'Een spiekbriefje! Trump heeft een spiekbriefje nodig om zijn emoties te tonen', snuift Michael Wolff minachtend als hij de foto ziet van het briefje dat president Trump vasthield bij zijn ontmoeting met nabestaanden van de slachtoffers van het bloedbad op de school in Florida. 'Ik hoor jullie', staat er als laatste suggestie. 'Meegekregen van Hope Hicks, zijn communicatiechef, dat zie je aan haar handschrift. Kennelijk waren ze bang dat hij weer uit de bocht zou vliegen.'

Wolff liet vorige maand een bom ontploffen in Washington met zijn boek Fire and Fury (Vuur en woede), zijn verslag van Trumps eerste, chaotische half jaar in het Witte Huis. Trumps team wordt afgeschilderd als een stelletje totaal onvoorbereide amateurs; volgens Wolff was het niet eens Trumps bedoeling om in het Witte Huis te komen. Trump deed het boek af als fictie, maar brak wel meteen met Steve Bannon, de man achter zijn verkiezingszege, die zijn dochter in het boek 'stom als een baksteen' noemde en zijn zoon van 'hoogverraad' beschuldigde.

'Michael Wolff is een volstrekte loser die verhalen heeft verzonnen om dit doodsaaie en onware boek te verkopen', raasde Trump in een tweet. Wolff, die voor de promotie van zijn boek in Amsterdam is, trekt zich weinig van Trumps schimpscheuten aan. Zijn boek loopt als een trein: ruim twee miljoen verkochte exemplaren in de VS, en de president doet naar zijn gevoel bijna elke dag wel iets om reclame te maken voor zijn vernietigende portret van het Witte Huis onder Trump. Nu weer met zijn optreden na het bloedbad op de school in Florida.

'Het probleem is dat Trump geen enkele empathie heeft', zegt Wolff. 'Dus is zijn omgeving elke keer benauwd dat hij stomme dingen gaat zeggen. Daarom geeft Hicks hem een briefje mee, zodat hij niet uit zijn rol valt en vergeet te zeggen dat hij met hen meeleeft.'

Is het werkelijk zo erg? Zien al zijn medewerkers hem als een kind dat ze bij de hand moeten houden?

'Ja, dat is nog het meest schokkende: iedereen denkt er zo over. Iedereen beschouwt hem als een verwend kind, en dat houden ze ook niet voor zich. Het heeft ook te maken met de manier waarop Trump in het Witte Huis terecht is gekomen. Meestal neemt een nieuwe president een team mee van mensen die zeker drie jaar samen met hem campagne hebben gevoerd. Maar Trump kwam met een groep mensen die hem nauwelijks kenden. Zelfs Steve Bannon, zijn politiek strateeg, kende hem eigenlijk maar een paar maanden. Wel had iedereen het gevoel: hij is tot president gekozen, dus dan moet hij toch wat voorstellen. Maar gaandeweg zag je ze denken: allemachtig, wat ís dit?'

Dat was ook het gevoel dat Wolff bekroop nadat hij met Trumps toestemming toegang had gekregen tot het Witte Huis om de prestaties van de nieuwe president voor het nageslacht vast te leggen. 'Ik vermoed dat ze dachten dat ik wel een positief verhaal zou schrijven, maar ze waren er ook weer niet heel erg mee bezig. Het was allemaal zo ongeorganiseerd, zo'n chaos, dat ik gewoon door de mazen heen ben geglipt. Bovendien hadden ze gehoord dat ik Trumps zegen had en zagen ze dat Bannon en Hicks met mij praatten, dus de rest dacht: dat is wel oké. Toen ik na een tijdje hoorde wat ze allemaal achter zijn rug over Trump zeiden, kon ik mijn oren niet geloven. Zeggen ze dit echt? Oh my God!'

Wolff ontkent dat hij er van meet af aan op uit was om Trump zwart te maken, zoals diens aanhangers beweren. 'Nee, helemaal niet. Ik wist alleen dat Trumps presidentschap een geweldig verhaal zou worden. Ik was beslist bereid hem neer te zetten als een hoogst ongebruikelijke figuur die op zijn eigen, ongewone manier succes had. Ik houd juist wel van dat soort onderwerpen, verhalen die tegen je intuïtie ingaan. Echt, ik had ook graag het verhaal geschreven van Donald Trump als een onverwacht succes.'

Maar dat heeft u niet gedaan. U heeft Trump in zijn hemd gezet en zijn relatie met Bannon verpest. Er moeten heel wat Amerikanen zijn die u haten.

'Nee, juist andersom. Ik voel alleen maar liefde. Als ik over straat loop, zijn er soms mensen die mij omarmen. Er zijn ongetwijfeld ook mensen die een rothekel aan mij hebben, maar ik woon in New York, in Greenwich Village, in een land waar ze van mij houden. Maar ik krijg geen doodsbedreigingen, als u dat bedoelt.'

Toch heeft u met uw boek de carrière verwoest van Bannon, de held van alt-right.

'Ja, misschien wel, maar ik vraag me af wie daar nu zo boos over zou moeten zijn, behalve die alt-rightfiguren en Bannon zelf, alhoewel ik me afvraag of hij het allemaal wel zo erg vond. Ik geloof trouwens dat zijn aanhangers ook een beetje een dubbel gevoel hebben over Trump. Maar goed, ik kan me natuurlijk vergissen: misschien komt er morgen iemand die me op mijn gezicht timmert.'

Na de publicatie van Fire and Fury kreeg Wolff het verwijt dat hij maar zelden aangeeft wie de bronnen waren voor zijn explosieve onthullingen. Was hij erbij toen Bannon Ivanka Trump in de Oval Office uitmaakte voor een 'fucking liar'? Wolff zegt dat hij met ruim tweehonderd mensen heeft gesproken, maar het boek bestaat toch grotendeels uit zijn eigen observaties.

U bent misschien twintig keer in het Witte Huis geweest, dus volgens uw critici kun je moeilijk zeggen dat u tot het meubilair behoorde. Zij zeggen dat u allerlei dingen uit uw duim heeft gezogen.

'Iedereen behalve Trump erkent dat ik - een beetje stiekem, dat wel - veel heb rond gehangen in het Witte Huis. Eigenlijk heeft ook niemand weersproken wat ik uit de gesprekken met hen heb genoteerd. Bannon was bereid on the record te spreken. En als hij praat, dan doet hij dat op zijn eigen, heel uitgesproken, manier.'

U laat zich niet duidelijk uit over Bannons opvattingen, maar je krijgt uit uw boek wel de indruk dat hij de enige was die echt begreep wat er gebeurde in het Witte Huis.

'Hij heeft een scherp gevoel voor wat er omgaat. Ik ben het totaal niet eens met wat Bannon voorstaat, maar ik bewonder zijn intelligentie en zijn eerlijkheid. Hij heeft zijn opvattingen en komt daar ook eerlijk voor uit.'

Het lijkt wel of er een permanente burgeroorlog woedt in het Witte Huis tussen Trumps medewerkers. Is dat nu minder, na Bannons vertrek?

'Een beetje wel, doordat een heleboel mensen al zijn verdwenen. Zo'n uittocht hebben we nooit eerder gezien. Dus wat dat betreft is het wel rustiger geworden, maar er woedt nog steeds een strijd tussen Kelly (de stafchef van het Witte Huis, red.) en Jarvanka (Trumps schoonzoon Jared Kushner en dochter Ivanka). Ik geloof niet dat Kelly het lang zal volhouden. Voor Trump werken is een marteling, alsof je aan het kruis hangt. Hij leest niks, hij weet niks, hij is bovendien nog wreed ook. Hij geniet ervan om mensen te vernederen. Hij heeft wel gevoel voor humor, maar dan vooral als het gaat om humor ten koste van anderen. Dat gaat soms heel slim: hij kan mensen heel goed typeren.'

Toch is hij een raadselachtige figuur. Enerzijds zoekt hij de hele tijd ruzie, maar anderzijds wil hij door iedereen aardig worden gevonden.

'Nee, wat hij wil is aandacht. Waarschijnlijk het liefst in de vorm van bewondering, maar het gaat erom dat hij in het middelpunt van de aandacht staat. En hij heeft door reality-tv geleerd dat conflicten de beste manier zijn om aandacht te krijgen. Hoe meer conflicten, hoe meer aandacht.'

Bannon beschouwde de woede die hij in Trump zag als zijn voornaamste politieke kracht, omdat hij daarmee een snaar raakte bij de boze kiezers. Bent u het daarmee eens?

'Ja, maar het is moeilijk te zeggen wat het eerst komt. Is het de woede in Trump of de woede die hij zoekt in andere mensen? Trump merkte eens tijdens een rally dat zijn woorden helemaal niet aansloegen en begon toen uit het niets over sporthelden die uit protest weigerden op te staan bij het volkslied.

Briljant: het publiek kookte van woede. Trump leeft van andermans woede, maar of hij zelf die woede in zich heeft, vraag ik me af.'

Mensen zeggen dat Trump een kind is, maar het is hem toch wel gelukt om de Republikeinse Partij compleet over te nemen.

'Dat is waar, al is hij tegelijkertijd de minst populaire president uit de moderne geschiedenis. Maar het klopt dat veel Republikeinse politici het gevoel hebben dat hij de partij heeft gered, omdat ze het contact met hun achterban hadden verloren. Trump kon wel met die mensen praten. Ze zijn blij dat hij de partij heeft gered, maar tegelijkertijd haten ze hem omdat hij wreed is, gemeen en ook nog eens ontrouw. Ze weten nooit of hij zich aan zijn beloftes zal houden.'

Uit uw boek kreeg ik het idee dat u niet gelooft dat Trump tijdens de verkiezingen onder één hoedje heeft gespeeld met de Russen.

'Eerlijk gezegd weet ik dat gewoon niet. Maar ik geloof wel dat Trump zich heeft laten gebruiken door Poetin. Ik geloof ook dat Trumps medewerkers allerlei stomme dingen met de Russen hebben uitgevoerd, maar om te bewijzen dat het een samenzwering was, moet je bewijzen dat ze die bedoeling hadden. Zoiets is altijd moeilijk te bewijzen, maar helemaal als de mensen die eraan hebben meegedaan overduidelijk stupide zijn.'

Dus geen impeachment?

'Dat zou ik niet zo snel zeggen. Er zijn wel veel aanwijzingen dat Trump heeft geprobeerd de rechtsgang te belemmeren. Iedereen in het Witte Huis is ook doodsbenauwd dat Trump zal worden genekt door zijn financiële escapades.'

Maar gelooft u echt dat het tot een impeachment zal komen?

'Ja, als de Democraten in november de meerderheid krijgen in het Congres, dan is de kans groot.'

Maar is dat niet ondemocratisch, een poging om de uitslag van de verkiezingen terug te draaien?

'Ik denk dat de Congresverkiezingen van november een soort referendum worden over impeachment. Stel dat speciaal aanklager Robert Mueller deze zomer concludeert dat Trump heeft geprobeerd de rechtsgang te belemmeren, dan draaien de verkiezingen alleen maar om de vraag of je wilt dat hij wordt afgezet. Dan moet je op de Democraten stemmen, en als je dat niet wilt, op de Republikeinen. Ik denk dat de komende maanden daarom bloedig worden. Het is niet uitgesloten dat Trump zal proberen Mueller te ontslaan, en dan heb je de poppen aan het dansen.'

Zijn ze in het Witte Huis erg bang voor Mueller?

'O, zeker. Iedereen heeft al een advocaat in de arm genomen. Als een speciaal aanklager onderzoek doet naar de president en het Witte Huis, is dat een ramp voor de staf. Zelfs als je niets hebt gedaan, ben je zo 100 duizend dollar aan advocatenkosten kwijt. En als je er wel bij betrokken bent, loop je het risico failliet te gaan. Dus iedereen is bang. Tegelijkertijd ontstaat er een situatie waarin het aantrekkelijk wordt om een deal met Mueller te sluiten en te getuigen. Ze zeggen gewoon tegen je: jij kunt het je domweg financieel niet veroorloven niet te getuigen. Heel gevaarlijk voor de president.'

Wie is het gevaarlijkst voor Trump? Steve Bannon?

'Best mogelijk. Het hangt ervan af of Trump weer vrede met hem sluit en hem zijn plaats teruggeeft als grootvizier van het trumpisme. Als dat niet gebeurt, kan Bannon ook besluiten om Trump ten val te brengen. Bannon heeft het gevoel dat Trump de onwettige erfgenaam is van de alt-rightbeweging. Hij beschouwt Trump als zijn creatie, maar ook steeds meer als een soort monster van Frankenstein dat niet meer doet wat zijn schepper wil.'

Zal Trump last krijgen van die geruchten over zijn buitenechtelijke relaties?

'Ik weet het niet. Iedereen dacht dat hij die 'grab them by the pussy'-tape niet zou overleven, maar nu zit hij toch in het Witte Huis. Hij lijkt er geen last van te hebben.'

Ook niet nu de #MeToo-beweging is opgekomen?

'Bannon is ervan overtuigd dat die hele #MeToo-beweging is voortgekomen uit woede over hoe Trump zich uit die affaire heeft weten te redden. Hij denkt dat de beweging niet meer te temmen is en dat zij uiteindelijk aan de deur van het Witte Huis zal komen kloppen.'

Maar voorlopig heeft Trump gelijk met zijn opmerking dat hij iemand op Fifth Avenue kan doodschieten zonder dat hij problemen krijgt.

'Voorlopig wel, maar kijk eens wat er gebeurt. Alle instellingen zitten achter hem aan: het ministerie van Justitie, de FBI, de inlichtingendiensten, de media, misschien stiekem ook mensen in de Republikeinse Partij. Allemaal zijn ze erop uit hem ten val te brengen. En ik denk dat hun dat ook zal lukken, nog voor het eind van zijn ambtstermijn.'