Is niet vervolgen tabaksindustrie terecht?

Amsterdam

De conclusie van het Openbaar Ministerie:

‘Aan het roken van sigaretten zijn ernstige gezondheidsrisico’s verbonden. Tabaksproducenten zijn van die risico’s volledig op de hoogte. (…) ­Tabaksproducenten bieden in overeenstemming met de nationale en Europese regelgeving een legaal product aan, waarbij zij de gebruikers actief waarschuwen voor de risico’s. Dat roken verslavend is, is breed bekend bij iedereen die met roken begint. (…) Het is uiteindelijk de roker zelf die de aanmerkelijke kans op gezondheidsschade aanvaardt door met roken te beginnen of, als hij eenmaal is begonnen, daar niet mee stopt. Dit maakt dat de negatieve gevolgen van roken in strafrechtelijke zin niet kunnen worden toegerekend aan de tabaksproducenten. (…)’

Advocaat Bénédicte Ficq, die aangifte deed tegen vier tabaksfabrikanten:

‘Deze officieren hebben zich te veel laten framen door de tabaksindustrie. Zij hebben de mogelijkheden om iets aan deze misstand te doen, maar ze doen het niet. Dit roept een enorme vechtlust in me op. We gaan subiet naar het hof voor een Artikel 12-procedure om vervolging af te dwingen. Een uitspraak van het hof kan wel een jaar gaan duren.’

Longarts Wanda de Kanter, voorvechter van de antirooklobby:

‘De tabaksindustrie zal vanwege dit OM-besluit de champagne opentrekken. Het OM kijkt te veel naar de regels en staat te weinig stil bij het maatschappelijk belang van de zaak.’

Woordvoerder Abe Brandsma van British American Tobacco Nederland BV:

‘Wij hebben met instemming kennis genomen van deze beslissing van het OM dat tabaksfabrikanten de strafwet niet hebben overtreden. Onze producten voldoen aan alle geldende wet- en regelgeving en worden op legale wijze op de markt gebracht.’

Advocaat Marnix van der Werf, die samen met Ficq de zaak bij het OM aanbracht:

‘Het OM heeft de EU-richtlijnen en de Tabakswet heel letterlijk geïnterpreteerd. Het zegt: de uitstootwaarden van de sigaret, zoals de meetmachines die meten, voldoen aan de wet. Maar een sigarettenfilter is zodanig gemanipuleerd dat die waarden in de praktijk twee tot drie keer hoger zijn. Die waarden zijn er niet voor niks, daarboven loop je dus een veel te groot risico. Maar dat interesseert het OM kennelijk niks. Daarnaast zegt het OM: je beslist zelf of je gaat roken. Daarmee zeg je eigenlijk: dat je ziek bent, is je eigen schuld. Ik denk dat deze officieren zich gewoon niet aan deze zaak willen branden. Ze zullen zich sterker voelen als ze door het hof gedwongen worden tot vervolging.’’

Persofficier Dop Kruimel, namens het Openbaar Ministerie:

‘Met niet durven heeft ons besluit helemaal niks te maken. Wij kunnen iemand alleen vervolgen voor strafbare feiten die in de wet staan omschreven, en niet voor handelingen die niet strafbaar zijn gesteld. Deze zaak heeft een maatschappelijke discussie tot stand gebracht. Wij erkennen dat roken dodelijk is en vinden het heel goed dat die discussie wordt gevoerd. Maar die moet niet worden gevoerd in het strafrecht, maar in de politiek, bij de wetgever. Anders dan bij de sjoemeldiesel van Volkswagen wist het Nederlands parlement dat de uitstootwaarden van sigaretten veel hoger zijn dan rookmachines aangeven. Dat staat bijvoorbeeld in het boek Het Rookgordijn uit 2001 van Trouw-journalist Joop Bouma. Daarover is veel publiciteit geweest. Maar de Tweede Kamer heeft daar niks mee gedaan.’

Dink Legemate, vaatchirurg van het AMC:

‘De politiek houdt zich veel te stil. We hebben een paar Pia’s nodig die dit oppakken. Pia Dijkstra heeft goed doorgepakt in het dossier over orgaandonatie. Zo iemand hebben we ook nodig op het rookdossier.’ <