Voormalig socialistische minister Plasterk in beeld als nieuwe premier Nederland

Dat bevestigen meerdere bronnen rond de formatie aan de Volkskrant. Wilders heeft de naam van de premierskandidaat formeel nog niet aan de orde gebracht bij VVD, NSC en BBB, maar betrokkenen bij de kabinetsformatie melden dat de hardnekkige geruchten die sinds maandag rondgaan dat Plasterk de volgende minister-president wordt ‘wel eens heel hard kunnen kloppen’.

Maandag meldde een vermoedelijk nepaccount van de PVV op X dat Wilders de oud-PvdA-minister naar voren zou schuiven. Dat bericht werd direct door PVV-Kamerlid Fleur Agema geretweet, met daarbij een emoji met hartvormige ogen. Daarna verwijderde ze haar tweet. Een andere formatiebron gaat ervan uit dat dit bericht is geplaatst om de reacties op de kandidatuur van Plasterk af te tasten.

Wezenlijke vraag

Wilders laat voor de schermen niets los over wie hij in gedachte heeft als zijn vervanger in het Torentje. In een eerder stadium van de onderhandelingen dwong NSC-leider Pieter Omtzigt af dat alle partijleiders, inclusief Wilders, plaats zouden nemen in de Tweede Kamer.

Omtzigt en Dilan Yesilgöz (VVD) zeiden dinsdagochtend dat de premiersvraag een wezenlijk onderdeel van het volledige akkoord zal zijn. Bevalt de kandidaat niet, dan is er geen akkoord.

Een keuze voor Plasterk zou dan ook saillant zijn. Voor de VVD lijken er vooralsnog geen zwaarwegende bezwaren te zijn tegen de PvdA’er. Hij diende eerder al als minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II, en beschikt dus over de benodigde Haagse bestuurderservaring en is daarnaast een gevierd kankeronderzoeker. Zijn profiel maakt het voor de liberalen moeilijk om nee te zeggen.

Aarzelingen bij NSC

Voor NSC ligt de kandidatuur van Plasterk wat lastiger. De eerste onderhandelingsronde, die Plasterk als informateur begeleidde, draaide uit op het weglopen van Omtzigt. De NSC-leider nam het Plasterk kwalijk dat hij documenten over de rijksfinanciën in een te laat stadium deelde met de onderhandelingstafel. Plasterk prikte in het daaropvolgend debat terug door te openbaren dat hij Omtzigt zijn dienstauto had uitgeleend. Daarmee bleek hij naar een Haags hotel te zijn gereden om drie journalisten op de hoogte te stellen van het einde van de onderhandelingsronde.

Formatiebronnen benadrukken dat de premiersvraag officieel nog niet aan op onderhandelingstafel ligt. Een betrokkene vermoedt dat het onderdeel uitmaakt van de strategie van Wilders om eerst een volledig akkoord op de inhoud uit te onderhandelen, zodat de ongewenste premierskandidaat niet als drukmiddel kan worden ingezet om andere punten binnen te halen.