Peter de Waard: Eenverdiener de paria van de 21ste eeuw? Het ligt wel wat genuanceerder

De eenverdiener wordt de paria van de 21ste eeuw. 'Eenverdieners onder druk', kopten de rekenmeesters van het Centraal Planbureau boven een persbericht. Stellen in Nederland worden ongeveer met de fiscale zweep gedwongen alle twee te gaan werken.

Volgens cijfers van de Oeso betaalt een eenverdiener die 133 procent van het modale inkomen verdient, in Nederland 12 procent meer belasting dan een stel waarvan de een modaal verdient en de partner 33 procent van modaal. In geen ander Europees land is dat verschil zo extreem. In Duitsland bijvoorbeeld heeft een eenverdiener nog altijd een fiscaal voordeel van 1 procent.

En dat verschil wordt de komende tijd alleen maar groter. Volgens het CPB is het de vraag of dat nog wenselijk is in termen van gelijkheid en doelmatigheid. Oftewel, het groter wordende verschil brengt de welvaart meer schade toe dan dat het voordelen heeft. De euro die wordt wegbelast bij de eenverdiener kan economisch en sociaal nuttiger zijn dan de euro die tweeverdieners mogen houden.

Onmiddellijk nadat het rapport was verschenen, begonnen eenverdieners op Twitter een actie om aan deze discriminatie een einde te maken. En ze konden op een luisterend oor rekenen van de christelijke partijen. Zij nemen het traditioneel op voor gezinnen, waarin het ene deel - meestal de vrouw - thuis op de kinderen past, kookt, wast, strijkt en de boodschappen doet. Vooral SGP'er Kees van der Staaij liet zich gelden.

Maar de christelijke partijen zijn allang een minderheid. Het overgrote deel van de partijen streeft een grotere economische zelfstandigheid van beide partners na. In de praktijk betekent het dat ook de vrouw zichzelf moet kunnen onderhouden. Een hogere arbeidsparticipatie van vrouwen is in een vergrijzende samenleving onontkoombaar.

Daarom is de algemene heffingskorting (beter bekend als aanrecht-subsidie) voor de eenverdiener ingeperkt en zijn de arbeidskortingen voor de tweeverdieners verhoogd. En die fiscale stimulans heeft gewerkt: nu is 60 procent van de vrouwen in stellen met minderjarige kinderen econonomisch zelfstandig. Tien jaar eerder was dat 48 procent. Het CPB zet vraagtekens bij een verdere fiscale bevoordeling van tweeverdieners ten opzichte van eenverdieners. Misschien moet de aanrechtsubsidie weer omhoog en kinderopvangsubsidie omlaag.

De econoom Bas Jacobs schreef deze week dat de CPB in zijn sommetjes het bredere welvaartsperspectief vergeet. Er wordt onvoldoende rekening gehouden dat tweeverdieners ook meer uitgeven aan arbeidsgerelateerde kosten, zoals vervoer en hulp in de huishouding. Eenverdieners zouden meer zorgtaken (mantelzorg voor familieleden) op zich nemen. Het CPB zou nog een veel bredere studie moeten doen, voordat een salomonsoordeel kan worden geveld.

De gevreesde pariastatus van de eenverdiener is niet bij voorbaat sociaal en economisch onwenselijk.

Reageren? p.dewaard@volkskrant.nl