Eeuwenlang was Zoersel het dorp onder de linde. De boom werd in 1974 geschat op 800 jaar oud. Momenteel zou men eerder van 600 jaar spreken. De linde was de trots van het dorp. Onder de kruin werd geroddeld en geruzied. Maar op 27 april 1974 maakte een kettingzaag daar een einde aan. Op 9 november 1973 had de gemeenteraad beslist om de linde uit veiligheidsoverweging te vellen.

Beeldhouwers Pol Van Esbroeck en Mariëtte Coppens, met verblijf in Zoersel, vereeuwigden oude Zoerselse volksfiguren in de stam. Dat kunstwerk kreeg zelfs een eigen paviljoen, het Lindepaviljoen. Om maar te zeggen: de dikke linde van Zoersel was geen gewone boom maar een legende, nog steeds.

Jerry Meuris van Toerisme Zoersel zag de boom nooit met eigen ogen. “Ik ben een inwijkeling”, vertelt hij. “In november 2022 begon ik aan mijn boek Een tweede leven, het verhaal van de Zoerselse lindeboom. Ik heb er zeker vijftig mensen voor geïnterviewd. Heel veel mensen wilden er nog over praten. De ene verwees me door naar de andere. Het was een ketting.”

De ondergang van de linde begon bij de aanleg van de tramlijn Malle-Zandhoven, eind negentiende eeuw. “Hierbij werd het wortelgestel een eerste keer beschadigd”, vertelt Jerry. Toch toont een foto uit 1962 de linde nog in volle glorie. “In 1950 werd hij beschermd als monument. Zelfs de aanleg van een gasleiding heeft de linde nog overleefd. De genadeslag kwam toen in de jaren zestig de jonge burgemeester Jef Schryvers de kasseiweg liet asfalteren. Ze hebben toen tot vlak rond de lindeboom geasfalteerd. Bij de riolering werd driekwart van de wortels doorgehakt.”

(Lees verder onder de foto’s)

Het vellen van de bijna sacrale linde was een emotioneel moment. “Ik stond erbij, die zaterdag in april”, vertelt Ati Maripuu (81), een Est die al meer dan vijftig jaar in Zoersel woont. “In Estland is er veel respect voor bomen. De Estse traditie wil dat je eerst vergiffenis vraagt vooraleer je een boom velt. Ik herinner me de pijn toen hij viel. Om emotionele redenen nam ik een stuk hout mee. Later vroeg ik aan Mariëtte Coppens om het te bewerken. Ze heeft er haar grote handen in uitgesneden.”

Een foto uit 1970 toont het aftakelingsproces. “Er is toen politiek getouwtrek ontstaan. Ze hebben beslist om het asfalt rond de boom door waterdoorlatende klinkers te vervangen. Een wanhoopspoging, 150.000 frank kosten op het sterfhuis, want het kwaad was al geschied.”

Was de linde echt dood? Ati schudt van nee. “Vanbinnen en op de wortels groeiden allemaal jonge scheuten. De linde was zichzelf aan het vernieuwen. Ze hadden hem kunnen laten staan. Maar ja, het waren andere tijden.”

Brandweer

Op een oude video zie je een nonnetje snel weg trippelen met een stuk hout in haar handen. Zelfs de kettingzaag waarmee de linde geveld werd, staat op de tentoonstelling. De vrijwillige brandweer van Zoersel was met de opdracht belast. Sommige pompiers kwamen niet opdagen. Leo Van Aelst (86), toenmalig brandweerman, herinnert zich in het boek: “Aan de pompiers werd verteld dat ze alleen de grote dorre taken boven de weg zouden afzagen. Toen dat gedaan was, kregen we te horen dat we de boom moesten omkappen.”

Louis Meeusen werd opgeroepen. Hij was de enige in het dorp met een kettingzaag. Er moesten in de voormiddag al gesprekken zijn geweest zijn. Leo heeft nog steeds spijt. Hij zou het nu nooit meer doen.

Pastoor Janssen liet de hele dag lang de doodsklokken luiden. Pas na zeven uur zagen, sleuren en trekken – waarbij meerdere koppelingen van voertuigen sneuvelden – gaf de linde zich gewonnen.