Direct naar artikelinhoud
Sociale woningen

De onzichtbare wooncrisis: dubbel zo veel sociale woningen nodig

Sociale woningen in Sint-Maartensdal, Leuven.Beeld Photo News

Vlaanderen zit in een wooncrisis. 125.000 mensen staan op de wachtlijst voor een sociale woning, maar het aantal personen dat er recht op heeft, is bijna dubbel zo groot. Van alle private huurders in Vlaanderen houdt 30 procent te weinig budget over om menswaardig te leven. Veertien middenveldorganisaties vragen om ingrepen op zowel lange als korte termijn.

Zowel op de private als op de sociale huurmarkt is er een structureel tekort aan betaalbare en kwalitatieve woningen. Dat is de conclusie van een rapport van het Crisisplatform Wonen, een samenwerking van veertien organisaties zoals de Centra voor Algemeen Welzijnswerk, Samenlevingsopbouw, Netwerk Tegen Armoede, het Vlaams Huurdersplatform en Vluchtelingenwerk Vlaanderen. 

Enerzijds kampt Vlaanderen met een tekort aan sociale huurwoningen. Die beslaan 6,7 procent van de woningmarkt. In Vlaanderen zijn er 150.000 sociale huurders, maar 125.000 mensen staan op een wachtlijst. Om die wachtlijst weg te werken, is dus bijna een verdubbeling van de capaciteit nodig. 

'De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning is 1.131 dagen. Dat is meer dan drie jaar'
Joy Verstichele, Vlaams Huurdersplatform

"De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning is 1.131 dagen", zegt Joy Verstichele van het Vlaams Huurdersplatform. "Dat is meer dan drie jaar. Het kan oplopen tot tien jaar voor gezinnen die een woning nodig hebben met vier slaapkamers."

Er zijn nog meer mensen die officieel niet op de wachtlijst staan, maar er wel recht op hebben. De totale som zou op 240.000 gezinnen en alleenstaanden neerkomen.

Vlaanderen investeert nochtans wel in sociale woningbouw. “We kunnen niet onmiddellijk rechtzetten wat in het verleden niet of te weinig is gebeurd, maar ik neem mijn verantwoordelijkheid", zegt minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA). 

825 miljoen

Sinds 2014 heeft de minister al meer dan 2,9 miljard euro vrijgemaakt voor de nieuwbouw en renovatie van sociale woningen. In 2018 zal het gaan om 825 miljoen euro.

"Het aantal sociale huurwoningen stijgt, maar onvoldoende als je rekening houdt met de toename van het aantal huishoudens, bijvoorbeeld door echtscheidingen", zegt Charlotte Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "Bovendien is er ook de armoede die maar niet afneemt en de migratiegolf die er de afgelopen jaren is bijgekomen."

Wie geen sociale woning krijgt, moet op zoek op de private huurmarkt en die staat onder druk. Volgens het rapport van Crisisplatform Wonen stegen de huurprijzen sterker dan de inflatie en die stijging is het grootst bij studio's en kamers, waardoor ze vooral voelbaar is voor de laagste inkomensgroepen.

'Vlaanderen heeft de huurmarkt verwaarloosd'

30,4 procent van de private huurders houdt na het betalen van de huur onvoldoende over om menswaardig te kunnen leven.

"Vlaanderen heeft de huurmarkt verwaarloosd", zegt Verstichele (Vlaams Huurdersplatform). "84 procent van alle woonsubsidies gaat naar eigendomsondersteuning. Een maatregel als de woonbonus drijft de woonprijzen verder de hoogte in. 14 procent van de subsidies gaat naar de sociale huurmarkt en 2 procent naar de private huurmarkt, terwijl daar de grootste kwetsbaarheid zit."

Minister van Wonen Homans heeft het budget verhoogd van de huurpremie voor wie wacht op een sociale woning: van 8,8 miljoen euro in 2014 naar 18,7 miljoen euro in 2018. Ook het budget voor de huursubsidie steeg in die tijd met meer dan 25 procent tot 35,5 miljoen euro.

Het Vlaams Huurdersplatform juicht dat toe, maar vreest dat het weinig aan de verhoudingen verandert. "Tegenover de woonbonus van meer dan 1,5 miljard euro is het een peulschil", zegt Verstichele.