Nederlandstalige slachtoffers in Brussel en de Rand nog langer in de kou: nieuw Zorgcentrum na Seksueel Geweld opent ten vroegste in 2026
Ten vroegste in 2026 zullen Nederlandstalige inwoners van onze hoofdstad en de Vlaamse Rand zeker zijn dat ze bijvoorbeeld na een verkrachting in het Nederlands geholpen worden in een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG). Oorspronkelijk was een nieuw centrum gepland voor 2024, maar een wetswijziging zorgt nu voor uitstel.
Afgelopen zomer getuigde Anne* bij VRT NWS over hoe ze na een verkrachting geen hulp kreeg in het Nederlands bij het Zorgcentrum na Seksueel geweld in Brussel. Ook Engels was geen optie, ze kon enkel geholpen worden in het Frans of Portugees.
Het Brussels ZSG in het Sint-Pieterziekenhuis heeft Nederlandstalige hulpverleners, maar kan niet garanderen dat mensen er altijd in hun moedertaal geholpen worden.
Een nieuw ZSG moet dat probleem verhelpen. Een centrum gelinkt aan het Nederlandstalig parket Halle-Vilvoorde geeft Nederlandstaligen uit de hoofdstad en de rand rond Brussel zekerheid op hulp dichtbij en in hun eigen taal. Er werd gedacht een aan nieuw centrum in het UZ in Jette.
Ten vroegste 2026
De regering maakte daarvoor eind 2023 extra geld vrij. Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Marie-Colline Leroy (Ecolo) garandeerde toen in het parlement dat het ZSG er in 2024 zou komen. Nu blijkt dat het centrum er ten vroegste in 2026 zal zijn.
"De selectie van de ziekenhuizen is gepland voor 2025. Het RIZIV en het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen werken nauw samen om een inwerkingtreding in 2026 voor te bereiden", klinkt het bij staatssecretaris van de regering in lopende zaken Leroy.
Het is bijzonder wrang en pijnlijk voor de slachtoffers dat aan dit dossier geen prioriteit gegeven is
"Het is bijzonder wrang en pijnlijk voor de slachtoffers dat aan dit dossier geen prioriteit gegeven is", reageert N-VA Kamerlid Kristien Van Vaerenbergh, die al lang ijvert voor het centrum. "Het is echt wel van belang dat het er zo snel mogelijk komt. Slachtoffers moeten zich in hun eigen taal kunnen uitdrukken, zeker mensen die net een trauma hebben ondergaan."
Nieuwe wet zorgt voor vertraging
Ook de andere geplande centra, in Bergen en Waals-Brabant, zullen pas in 2026 openen. Vanaf 1 januari treedt een nieuwe wet in werking die de organisatie van de ZSG regelt. Vanaf dan valt de bevoegdheid voor de selectie en financiering van de ZSG in de ziekenhuizen onder het Riziv. Dat was tot nu toe niet het geval. De wettelijke aanpassing verklaart de vertraging.
"Ik denk niet dat dat een excuus kan zijn", zegt Van Vaerenbergh. "De beslissing was genomen en de budgetten vrijgemaakt. Er was ruimschoots de tijd om op zijn minst al een ziekenhuis te selecteren."
Wat is een Zorgcentrum na Seksueel Geweld?
Wie in ons land het slachtoffer wordt van seksueel geweld kan terecht in een Zorgcentrum na Seksueel Geweld. Die zijn opgericht uit de filosofie dat je op één en dezelfde plek moet terechtkunnen voor een waaier aan zorg: van medische zorg en forensisch onderzoek tot het neerleggen van een klacht en psychische zorg. De ZSG bevinden zich in of bij een ziekenhuis en zijn altijd bereikbaar.
In totaal zijn er 10 ZSG in België. In 2023 hielpen ze in totaal 4.226 slachtoffers.
Volgens Leroy valt de uitrol van de nieuwe centra niet meer onder haar bevoegdheid maar onder die van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit), verantwoordelijk voor het Riziv. Ze laat wel weten dat ze hoopt dat "alles in het werk wordt gesteld om de ZSG’s waar nog op gewacht wordt in de best mogelijke omstandigheden en zo snel mogelijk te openen."
We hebben het Riziv de opdracht gegeven om alles zo snel mogelijk in orde te brengen
Het Riziv krijgt van minister Vandenbroucke vanaf 1 januari een jaar de tijd om de nieuwe ziekenhuizen te selecteren. "Dat is een redelijk omvangrijke procedure. Niet alleen de nieuwe, maar ook de bestaande centra moeten zich opnieuw aanmelden. We hebben het Riziv de opdracht gegeven om alles zo snel mogelijk in orde te brengen", zegt een woordvoerder van Vandenbroucke.
De nieuwe wet is belangrijk, aldus de minister: "Vanaf 1 januari kunnen we eindelijk de Zorgcentra na Seksueel Geweld structureel verankeren. Voor de zorgverleners, maar vooral voor de slachtoffers kunnen we nu de gepaste zorg garanderen. We kantelen de zorg van deze centra in in ons gezondheidszorgsysteem."