“Het is met spijt dat ik na de ministerraad van gisteravond mijn ontslag moet indienen”, liet Raab donderdagochtend weten. “Ik kan met geen goed fatsoen de voorwaarden voor onze deal met de EU steunen”, liet hij later op Twitter weten.

Reële dreiging

Volgens de Brexit-minister vormt het akkoord een reële dreiging voor de integriteit van het Verenigd Koninkrijk. Naar eigen zeggen kan Raab de deal niet rijmen met de beloftes die zijn partij aan het VK heeft gedaan na de laatste verkiezingen. “In zijn kern, is dit een kwestie van vertrouwen.”

Het opstappen van Raab is een zware klap voor partijgenoot en Brits premier Theresa May. Persbureau Reuters spreekt van een “regering in chaos”. Kate McCann, politiek verslaggever van Sky News, voorspelde al dat het ontslag van Raab voor een kettingreactie zou zorgen. Nu blijkt dat ook zo te zijn: binnen de regering zijn intussen nog andere kabinetsleden opgestapt die de voorgestelde deal maar moeilijk kunnen verkroppen.

“Het spijt mij dat ik dit niet kan”

In zijn ontslagbrief schrijft Raab verder nog te begrijpen waarom de premier een deal, onder de afgesproken voorwaarden, wil afsluiten met de EU. Hij kan dat echter niet, en besliste daarom ontslag te nemen. May heeft, vindt Raab, een Brexit-minister nodig die kan pleiten voor dit akkoord waar zij zich met overtuiging achter geschaard heeft. “Het spijt mij dat ik dit niet kan”, besluit Raab. Met het vertrek van Raab verliest May alweer een Brexit-minister. Raabs voorganger David Davis stapte in juli 2018 op vanwege meningsverschillen met de premier.

Brexit-staatssecretaris en Lid Pizza-club opgestapt

Ook Brexit-staatssecretaris Suella Braverman is opgestapt, laat ze weten. “Het is met veel spijt dat ik vandaag mijn ontslag moet indienen als Brexit-staatssecretaris”, schrijft ze op Twitter. “Bedankt voor deze kans. Ik kijk ernaar uit om Brexit te steunen vanuit de bankjes. Dit was geen eenvoudige keuze.”

Minister van Werk en Pensioenen Esther McVey heeft eveneens haar ontslag ingediend, zo liet ze op Twitter weten. “Ik heb de premier vanochtend laten weten dat ik uit haar kabinet stap.” Volgens de voormalig tv-presentatrice wordt door het akkoord “het referendum niet geëerd”.

McVey geldt als een gekend criticaster van May. Ze is een prominent lid van de zogeheten Pizza-club, een groep Brexit-aanhangers binnen het kabinet die regelmatig samenkomen (onder het genot van afhaalpizza’s) om hun ongenoegen over het beleid van de premier te uiten. McVey heeft daarnaast grote moeite met de regelgeving vanuit Brussel.

“In de ketenen van de EU”

Eerder op de dag stapte ook Shailesh Vara, vicestaatssecretaris voor Noord-Ierland, al op. Volgens Vara blijft het Verenigd Koninkrijk door de deal “in de ketenen van de EU”.

“Het referendum bood een simpele keuze: in de EU blijven of eruit stappen”, aldus Vara. “Het resultaat was duidelijk: het Britse publiek koos ‘leave’, en dat is wat wij, hun verkozenen, hen moeten bezorgen. Het akkoord doet dat echter niet, en laat het Verenigd Koninkrijk tussen hangen en wurgen, met geen tijdslimiet op wanneer we eindelijk een soevereine natie zullen zijn. Het is een trieste dag waarop wij regels moeten naleven die gecreëerd werden door andere landen, die hebben bewezen dat ze onze belangen niet behartigen. We kunnen en moeten beter doen dan dit. De bevolking van het VK verdient beter.”

Nieuwe premier?

Theresa May krijgt hoogstwaarschijnlijk een motie van wantrouwen in het parlement nu ook Jacob Rees-Mogg een brief heeft ingediend waarin hij het vertrouwen in de premier opzegt. De leider van het hardline-Brexitkamp in de Conservatieve partij is ervan overtuigd dat de partij May “vrij snel” kan vervangen. Voormalig Brexitminister David Davis of de controversiële ex-minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson zouden een goede keuze zijn, vindt hij.

Ook parlementair secretaris Ann-Marie Trevelyan gooit de handdoek in de ring, net als parlementslid van de Conservatieve Partij Sheryll Murray.

Europese top op 25 november

De Europese staatshoofden en regeringsleiders kwamen donderdagochtend dan weer overeen om de deal op zondag 25 november officieel te bekrachtigen. Dat kondigde Europees president Donald Tusk aan.

De lidstaten krijgen nu eerst de tijd om het document - een klepper van 585 pagina’s - te analyseren, zei Tusk. Eind deze week komen de 27 ambassadeurs dan samen om hun visie te bespreken, “hopelijk met niet al te veel commentaar”. Tegen donderdag moet de gezamenlijke politieke verklaring over de toekomstige relatie tussen Groot-Brittannië en de Europese Unie dan af zijn, een werk waarbij ook de bevoegde Europese ministers betrokken zullen zijn. De Europese staats- en regeringsleiders komen dan op zondag 25 november om 9.30 uur samen in Brussel om het licht officieel op groen te zetten.

“Ik heb goed geluisterd naar het statement van premier May gisteren”, stak Tusk donderdagochtend van wal. “Ik deel haar enthousiasme over de Brexit uiteraard niet. We twijfelen er van in het begin niet aan dat dit een situatie is waarin beide partijen verliezen, en dat dit enkel gaat om schadebeperking.”

De Europese president is wel overtuigd van de kwaliteit van het voorlopig akkoord. “Dit beperkt de schade die de Brexit zal veroorzaken, en beschermt de belangen van alle 27 lidstaten en de Europese Unie in haar geheel.”

Tusk kreeg de tekst donderdagochtend symbolisch overhandigd door Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier. Hij herhaalde dat de deal “eerlijk en gebalanceerd” is. De tekst “houdt rekening met de Britse positie, organiseert de terugtrekking op een ordelijke manier, verzekert dat er geen harde grens komt en legt de basis voor een nieuw ambitieus partnerschap.” Al is het werk nog niet af, beseft ook Barnier. “We hebben nog een lange weg te gaan, aan beide kanten.”

LEES OOK. Leider harde Brexiteers zegt vertrouwen in May op: “Denk dat we May vrij snel kunnen vervangen”

Sowieso dringt de tijd om een ordelijke Brexit tegen eind maart 2019 voor te bereiden. May hoopt het akkoord nog voor het kerstreces begint op 20 december door het Britse parlement te loodsen, maar dat lijkt geen sinecure te zullen worden. Ook het Europees parlement moet de finale deal nog goedkeuren.