Kasteel in Herentals krijgt gloednieuwe kerk als buur: "Het moet een kunstwerk worden"

Bij haar overlijden in 1975 schenkt mevrouw Le Paige-Verstappen, de ­weduwe van de laatste familietelg, het hele kasteeldomein op de Nederrij (en nog veel meer) aan de kerkfabriek van Onze-Lieve-Vrouw van Herentals. Als dwingende voorwaarde stelt ze dat de parochie een nieuwe kerk bouwt in plaats van de noodkerk die in de jaren 30 tegenover het kasteel was opgetrokken. Omdat dit financieel niet haalbaar bleek, kwamen kerkraad en stad aan het legaat tegemoet door een openluchtkerk in het arboretum achter het kasteel te openen, de zogenaamde groene kathedraal.

Nieuwe kerk moet er komen

Toch hangt die bepaling na ruim 40 jaar nog altijd als een zwaard van ­Damocles boven het gebied: als het legaat niet uitgevoerd wordt, keren alle gronden terug naar de familie. Het ziet er sterk naar uit dat de nieuwe kerk er alsnog komt. In opdracht van de kerkfabriek lanceert Vlaamse Bouwmeester Leo Van Broeck in januari 2019 een oproep naar Europese studiebureaus en architecten naar een ontwerp voor deze nieuwe kerk.

(Lees verder onder de kaart)

De site rond Le Paige (rode lijn) omvat veel meer dan enkel het kasteel en het kerkje aan de overzijde.

Koetshuis

“Het is een verhaal met veel verschillende lijnen die nu samenlopen”, zegt deken Norbert Wauters van dekenaat Zuiderkempen. “Sinds 1 januari van dit jaar vinden in de Onze-Lieve-Vrouwkerk geen vieringen meer plaats. De aangrenzende parochiezaal Nieuwland staat al meer dan een jaar leeg, omdat het veel te duur is om ze aan de huidige normen aan te passen. De stad heeft intussen met een werkgroep een ontwikkelingsplan uitgewerkt voor het kasteelpark, dat ze van de kerkfabriek in erfpacht heeft. En intussen heeft de kerkfabriek ook het koetshuis Le Paige gekocht, zodat de hele omgeving weer in eigendom is.”

Complexe puzzel

Het is een complexe puzzel die nu langzaam in elkaar valt. De verkoop van verscheidene bouwgronden uit het legaat moet de bouw van de (kleine) nieuwe kerk financieren. “Belangrijk is vooral dat het gebouw een artistiek aantrekkelijk kunstwerk met een mystieke sfeer wordt, waar ook niet-gelovige mensen naar willen komen kijken”, zegt deken Wauters. “Maar het blijft een gebouw met een kerkfunctie, waar doopsels, huwelijken en uitvaarten plaats kunnen vinden. Al is het niet de bedoeling om er weer eucharistievieringen te houden.”

De Vlaamse Bouwmeester koppelt wel een voorwaarde aan het project: samen met het ontwerp voor het kerkgebouw lanceert hij een oproep voor een ontwikkelingsplan voor de volledige site op de Nederrij. Dat wil zeggen: inclusief kasteel en koetshuis Le Paige, het oud gasthuis en gasthuiskapel, het parochiecentrum, de parking van het ziekenhuis, tot zelfs het tankstation op de ovonde Wellens. “Het ontwerp van de kerk moet binnen de hele site passen, maar we weten dus nog niet precies waar ze binnen het geheel komt. Voor ons is het wel belangrijk dat er tegelijk een functie komt waarvan de opbrengst dient voor het onderhoud van de kerk.”

Leden van de kerkfabriek van Onze-Lieve-Vrouw, Dekenaat Zuiderkempen regio Herentals en het stadsbestuur poseren op het bordes van Le Paige. Foto Hans Otten