“De muggen steken mij altijd en mijn partner nooit” is een veelgehoorde uitspraak. Is dat een indruk of is dat echt zo?

“Dat is echt zo. Onomstotelijk vastgesteld. Twintig procent van de mensen krijgen ongeveer tachtig procent van de muggenbeten. Of je aantrekkelijk bent voor een mug, hangt af van verschillende factoren. Het heeft onder meer te maken met de geur die je verspreidt, die bepaald wordt door je bacterieflora: er zijn bepaalde verbindingen die voor muggen aantrekkelijk zijn, andere zijn dan weer afstotelijk. Het is dus perfect mogelijk dat je met twee in de slaapkamer ligt en dat de ene veel meer gebeten wordt en de andere bijna nooit.”

“Op die geur heb je geen invloed: je genetische samenstelling is hier van groot belang, maar ook de zuurgraad van je huid, hoeveel je zweet en wat je eet. Daarvan komt weleens het fabeltje dat knoflook of uien eten zou helpen tegen muggenbeten, maar dat klopt dus niet. En ook dat vitamine B zou helpen, is nooit wetenschappelijk bewezen.”

Waarom hebben sommige mensen hele dikke bulten en anderen niet?

“Ook dat heeft te maken met je genetische samenstelling. Die bulten worden veroorzaakt door het spuug van muggen, dat bestaat uit een twintigtal lichaamsvreemde eiwitten die moeten verhinderen dat het bloed gaat stollen. Je lichaam heeft een immuunrespons op die eiwitten, waardoor je jeukende bulten krijgt. Het lichaam leert na een tijd wel omgaan met die eiwitten, waardoor die bulten minder erg worden. Bij kinderen en jongeren zijn ze vaak erger dan bij volwassenen.”

Je hebt vandaag de dag tal van apparaatjes die de jeuk moeten tegenaan met bijvoorbeeld warmte of een stoomstootje. Helpen die?

“Ik vind het moeilijk om daarover te oordelen, omdat het niet echt onderzocht is of ze werken. Vaak hoor je mensen zeggen: ik heb dit of dat apparaatje meegenomen op vakantie en kijk: geen enkele mug!” Maar dat kan even goed een valse indruk zijn omdat er net op dat moment geen muggen zitten.”

Hoe bescherm je jezelf het best tegen muggen? Met een net of met spray?

“Jezelf beschermen doe je het best in vier stappen: ruim eerst het stilstaand water in je omgeving op, ook kleine plasjes. Dat zijn de broedplaatsen waar de larven zitten, dus zo kan je het aantal muggen al reduceren. In tweede instantie kan je een fysieke barrière maken in je huis, door vliegenramen te zetten. In derde instantie kan je een muskietennet hangen en pas in vierde instantie zijn er de middeltjes die je bij de apotheker kan kopen. Als je op vakantie bent, kan je natuurlijk geen vliegenramen meenemen: dan ben je beperkt tot stap drie en vier.”

Moet een muggenspray DEET bevatten om te werken?

“DEET is een goed middel, maar het probleem is dat mensen vaak een te hoge concentratie smeren. DEET is vrij agressief (het lost plastics op) en twintig procent van wat je opsmeert komt in je bloedbaan terecht. Er zijn wetenschappelijke aanwijzingen dat dit neurologische effecten heeft op lange termijn. Als je DEET smeert tijdens de vakantie, kan dat geen kwaad, maar je doet dat beter niet dag in dag uit over een langere periode. Ook voor jongere kinderen gebruik je het beter niet. Voor hen kan je een spray gebruiken op basis van eucalyptusolie, dat werkt even goed. Heb je toch alleen maar DEET, kan je het voor kinderen wel op de kleding aanbrengen.”

Misschien dan toch beter geen DEET, aangezien de muggen bij ons geen drager zijn van gevaarlijke ziekten?

“Nog niet. Maar het is niet zo dat we nog lang kunnen denken dat muggen onschadelijk zijn: door het vele reizen, transport en door klimaatverandering, heeft de tijgermug (drager van onder meer dengue) zich al gevestigd in heel het Middellandse Zeegebied. Het is een kwestie van tijd voor ook Noord-West-Europa te maken krijgt met muggen die drager zijn van mogelijk dodelijke ziektes.”