Tussen geruchten over protestactie door, houdt ULB voet bij stuk over eredoctoraat Ken Loach

"Geen enkele vorm van antisemitisme mag getolereerd worden. Welke vorm dan ook. Dat geldt ook voor mijn alma mater." Tijdens een toespraak in de Grote Synagoge van Brussel gaf premier Charles Michel (MR) de ULB, waar hij zelf gestudeerd heeft, gisteravond een duidelijke tik op de vingers.

Daarmee schaarde de premier zich achter de toenemende kritiek op het eredoctoraat voor de regisseur, die bekendstaat om zijn geëngageerde films als I, Daniel Blake, Looking for Eric en The wind that shakes the barley. Vorig jaar leek Loach tijdens een BBC-interview het ontkennen van de Holocaust niet te veroordelen. "De geschiedenis maakt deel uit van ons gezamenlijk erfgoed, dat door ons allemaal mag worden bestudeerd. Ook de oprichting van de staat Israël, gebaseerd op etnische zuiveringen, mag geanalyseerd worden", klonk het.

Hoewel Loach later zei dat hij verkeerd geciteerd werd, vielen de uitspraken bij velen in het verkeerde keelgat. De afgelopen weken begon het protest tegen het eredoctoraat bij verschillende joodse organisaties. Ze vinden dat de uitlatingen van Loach en diens houding tegenover Israël neigen naar antisemitisme.

Al snel groeide – vooral in Franstalig België – het verzet tegen de beslissing van de ULB. Dinsdag publiceerde L'Echo een open brief van 650 prominenten die zich verzetten tegen het eredoctoraat. Onder hen Nobelprijswinnaar François Englert en verschillende ULB-professoren. "Het is fout om een eredoctoraat te geven aan iemand die zo verdeelt", zegt Johan Benizri, voorzitter van Le Comité de coordination des organisations juives de Belgique (CCOJB), een van de initiatiefnemers van de open brief.

Academische vrijheid

Dat ook de premier zich uitspreekt over een eredoctoraat is opmerkelijk. In de omgeving van Michel wordt erop gewezen dat het aantal antisemitische feiten jaarlijks toeneemt. "Dan is het aan publieke figuren om zich in het debat te mengen. Daarom heeft de premier zijn afkeuring uitgesproken. We moeten allen strijden tegen antisemitisme."

Michel moeit zich niet met de academische vrijheid van de universiteit, benadrukt zijn entourage, maar geeft enkel zijn mening. "Hij vindt het een fout signaal dat de ULB iemand lauwert die zulke uitspraken doet."

Na de eerste kritiek van de joodse organisaties vroeg ULB-rector Yvon Englert Loach om zijn houding ten aanzien van antisemitisme te verduidelijken. De regisseur reageerde maandag "geshockeerd en beledigd" dat hij zich moest verantwoorden. "Me van antisemitisme beschuldigen omdat ik mijn stem toevoeg aan het ­protest van mensen die de situatie van de Palestijnen aanklagen, is belachelijk." Daarop besliste de ULB om vast te houden aan het eredoctoraat.

Voet bij stuk

Ook na de kritiek van de premier houdt de universiteit voet bij stuk. De ceremonie gaat gewoon door, mét Ken Loach. Dat bevestigde Englert vanochtend op La Première. Englert onderschrijft de woorden van de premier dat geen enkele vorm van antisemitisme getolereerd mag worden, maar verzekert dat de universiteit de controversiële uitspraken van Loach "met ernst en onafhankelijkheid" heeft onderzocht. Besluit was dat Loach op geen enkele wijze negationisme of antisemitisme aangewreven kon worden. "Denkt u dat de universiteiten van Birmingham, van Oxford, van Liverpool Hope of de ULB met het antisemitisme flirten?"

Het is afwachten of de uitreiking straks tussen 17 en 19 uur rimpelloos zal verlopen. In de wandelgangen wordt gefluisterd dat er tijdens de uitreiking of vooraf een protestactie zal plaatsvinden. Die zou uitgaan van de vereniging van joodse studenten in België, al wil die organisatie dat niet bevestigen. "Wij vangen ook bepaalde zaken op, maar we hopen dat de andere eredoctoraten op waardige wijze gelauwerd kunnen worden", besluit Benizri.