‘Het getuigde van een verschrikkelijke arrogantie’: wie is Jannie Haek, de CEO van de Nationale Loterij die onder vuur ligt?

Een mens zou zich afvragen of er geen twee Jannie Haeks bestaan. Er is de Haek die opgroeide in het West-Vlaamse Torhout, in een gezin dat nooit op reis ging. Die de wereld daarbuiten ontdekte toen tussen de suikerbieten en mais plots de Ramones en Talking Heads opdoken op Rock Torhout. Die, zo leest een intiem interview uit 2013 met De Morgen, conflicten en ruzie het liefst mijdt en bij zichzelf vaststelt: “Ik ben echt heel graag gezien.”

En dan is er de Haek die, welja, niet zo heel erg graag gezien lijkt als topman van de Nationale Loterij, op zijn minst bij een deel van de werknemers. In een klachtenbrief, gericht aan de raad van bestuur, spreken de vakbonden onder meer over “onaanvaardbaar verbaal geweld” en “overmatig alcoholgebruik”.

Intussen startte Loterij-voorzitster Géraldine Demaret een bemiddelingstraject tussen haar topman en het vakbondsfront. Of de brokken zo makkelijk te lijmen vallen, is maar de vraag. In Het Laatste Nieuws bevestigen meerdere medewerkers het beeld van een baas die drinkt op kantoor en uitbarst zonder aanleiding. “Het kan de portier zijn, of een andere directeur”, klinkt het.

Haek houdt de balletjes van de Nationale Loterij al sinds 2013 in de lucht. Dat hij er in 2022 in slaagde om - tegen het advies van bijna alle experts in - de loterijproducten uit het verbod op gokreclame te houden, bewijst dat hij het nog steeds kan: stemmen in de (volgens hem) juiste richting plooien.

Die reputatie van ‘power broker’ heeft Haek al in de jaren negentig, als (adjunct-)kabinetschef van de socialistische ministers Louis Tobback en Johan Vande Lanotte. Haek verdient er zijn sporen als workaholic die harde materies zoals financiën en begroting als zijn broekzak kent, en daarom bij elke regeringsonderhandeling mag aanschuiven. In een recent interview met Humo zegt hij over het huidige begrotingstekort: “Soms denk ik: heb ik daar nu mijn vrouw en kinderen voor verwaarloosd?”

Wanneer hij in 2005 de nieuw gevormde NMBS-Holding mag gaan leiden, levert dat in de pers al een dubbel beeld op van een “bullebak” die evengoed “onmisbaar en zeer geliefd” is op het kabinet-Vande Lanotte. Die laatste wenst geen intentieproces te voeren. “Ik was in die periode wellicht zelf meer bullebak dan hij, maar ik ben vandaag een hele lieve man”, zegt hij aan telefoon. “Een mens verandert.”

Alleen, verandert Haek? Daar lijkt het niet echt op. Bij de NMBS-Holding groeit hij uit tot een symbool van de politiek benoemde en riant betaalde overheidsmanager, met een loon van net geen half miljoen euro. In het boek Dwarsligger suggereert Marc Descheemaecker, die als NMBS-CEO veelvuldig clashte met Haek, dat er toen al een drankprobleem was.

Een Kamerlid herinnert zich een vergadering die begon met “een monoloog van zeker een uur” door Haek. “Toen hij eindelijk uitgepraat was, leunde hij achterover in zijn stoel, legde zijn voeten op zijn bureau en stak een dikke sigaar aan. Als om te zeggen: ‘En nu pas is het aan jullie.’ Het getuigde van een verschrikkelijke arrogantie.”

Jos Digneffe, voorzitter van ACOD Spoor in die periode, nuanceert. Volgens hem konden “decibels de lucht in gaan” en werd er wel eens “een Duvel” gedronken, maar ontving hij nooit een officiële klacht over het leiderschap van Haek. In 2009 volgde wel een boete van 750 euro - die de NMBS aanvankelijk zelf betaalde - omdat Haek betrapt werd op een sigaret binnen de kantoormuren. “Zijn eigen portier had het probleem aangekaart.”

In De Standaard sprak Haek toen het “vaste voornemen” uit om niet meer te roken in zijn bureau. Bij de Nationale Loterij heeft Haek sindsdien nog twee extra boetes verzameld.

Nonconformist

Zo lijkt Haek symptomatisch voor een hardnekkige politieke doorschuifcultuur. Bij de Nationale Loterij heeft hij ingeboet qua loon - 326.000 euro - en prestige - een ‘te makkelijke opdracht’, klinkt het soms. Regels die voor de eigen werknemers gelden, lapt hij echter nog steeds aan zijn laars.

Dat Haek desondanks medestanders heeft, lijkt niet enkel aan politieke connecties te danken. Haek is “een man met een hoog nonconformismegehalte”, schreef Knack eerder. Hij verkiest balletjes in tomatensaus boven een sterrendiner, drinkt liever een biertje in de massa dan in de viplounge, en hij neemt elke dag de trein. Het verwijt dat de loterij ‘een belasting op domheid’ zou zijn, krast hij weg door zelf elke week te spelen voor 10 à 15 euro.

In 2013 in De Morgen weerlegde Haek zijn reputatie als bullebak. “Dat klopt niet: ik heb alleen een talent om als eerste een compromis te zien waarin iedereen wat kan vinden (...) en dat compromis dan voor te stellen als mijn mening.”

Toch stapelt de kritiek zich op. In 2022 verdween Haek uit de raad van bestuur van Lotto-DSTNY, nadat er al eerder onenigheid was omdat hij de wielerploeg te veel als privéproject beschouwde. Dat de Nationale Loterij onder zijn bewind steeds prominenter het gokterrein van de private spelers opzoekt, leidt tot tandengeknars in de politieke wandelgangen.

Zeker omdat Haek zich in de politieke arena niet erg nederig opstelt. Tijdens een hoorzitting over het recente verbod op gokreclame, zou Haek in een furie ontstoken zijn tegen de gokbedrijven. “Zo fel ruzie maken, en plein public, dat heb ik nog niet vaak meegemaakt”, stelt een aanwezig commissielid.