plusartikels
Deze personen krijgen adellijke titel
Koning Filip — © Photo News
Koning Filip heeft een reeks adellijke gunsten en eretekens verleend, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken vrijdag. Zo mag VBO-baas Pieter Timmermans zichzelf voortaan baron noemen en kreeg voormalig ACV-voorzitter Luc Cortebeeck het ereteken van Grootofficier in de Kroonorde.
© Bart Dewaele
Naast Pieter Timmermans krijgen ook de Waalse arts Jean-Pierre Schenkelaars en Hugo Nys de titel van baron. Die laatste was tot eind 2015 de voorzitter van Koninklijke Schenking, de instelling die beschikt over de roerende en onroerende goederen van het koningshuis en deze ook beheert.
Vier vrouwen krijgen van de koning de titel van barones. Het gaat om de Vlaamse therapeute Ingrid De Jonghe, die de organisatie Therapeuten voor Jongeren (TEJO) oprichtte, en de Vlaamse Carla Molenbergs, een van de oprichters van een rusthuis voor dementerenden in Geel.
© katrijn van giel
Ook Diane Hennebert, de eerste directrice van de Stichting Boghossian, die momenteel een organisatie voor schoolverlaters leidt, en Yvonne L’Hoest, de voorzitster van de Federatie van Resto du coeur België, vallen die eer te beurt.
Ridder
Pianist Jean-Claude Vanden Eynden, die op zijn 16de de jongste laureaat was bij de Koningin Elisabeth Muziekwedstrijd, krijgt de titel van ridder.
Boven op de adellijke titels deelde de koning ook 12 eretekens uit. Voormalig ACV-voorzitter Luc Cortebeeck en hematoloog Marc Boogaerts worden allebei Grootofficier in de Kroonorde. Alzheimerexpert Bart De Strooper, hiv-experte Marie Laga en neuroloog Steven Laureys worden Commandeur in de Leopoldsorde.
Tot slot wordt de Luikse actrice Marie Gillain, die zich inzet voor de ngo Plan International, Commandeur in de Kroonorde. Ook oprichtster van de vzw Diversicom Marie-Laure Jonet, ex-Agoria-voorzitster Christ'l Joris, cultureel activist Lukas Pairon, Puratos-voorzitter Eddy Van Belle, prinses Antoinette de Merode en baron Elie-François Duesberg van het museum François Duesberg valt die eer te beurt.
Een cursus ‘adel’ in acht snelle vragen
Koning Filip heeft opnieuw een reeks adellijke gunsten en eretekens verleend. Ook al brengt een titel geen privileges met zich mee, hij blijft een gegeerd goed. En dat heeft alles met schaarste, status en mystiek te maken.
1. Welke adellijke titels bestaan er in België?
Van laag naar hoog zijn dat: ridder, baron, burggraaf, graaf, markies, hertog en prins. Op de ridder na hebben ze allemaal een vrouwelijke variant. Hoe hoger op de ladder, hoe zeldzamer. Koning Filip wil dat absoluut zo houden, zo zette hij al de schaar in het aantal prinselijke titels.
2. Hoe raak je binnen in het exclusieve clubje der edellieden?
De 14-koppige ‘Consultatieve Commissie voor het toekennen van adellijke gunsten en voor het verlenen van eretekens van hoge graad’ stelt de koning elk jaar een aantal namen voor. ‘Daarenboven kunnen de koning en de minister van Buitenlandse Zaken zelf voorstellen doen’, verduidelijkt Michael Mareel van de FOD Buitenlandse Zaken. De koning en de minister (op dit moment Didier Reynders van de MR, red.) hakken vervolgens de knoop door.
Je kunt ook zélf een verzoekschrift indienen – of laten indienen – om een adellijke gunst te verkrijgen. Het verzoek moet gericht zijn aan de vorst, en wordt het best vergezeld door een uitgebreid cv.
3. Welke criteria hanteert de koning?
‘Er geldt maar één criterium’, zegt Mareel, ‘en dat is dat men uitzonderlijke diensten aan zijn land heeft bewezen.’ Die merites moeten verdergaan dan de call of duty en moeten toch wel consensueel erkend worden. De meeste (nieuwe) edellieden zijn op leeftijd en/of fin de carrière, maar dat is geen voorwaarde. Alleen Nobelprijswinnaars en astronauten krijgen vroeg of laat bijna zeker een titel. Ondernemers die in de adel verheven worden, zijn doorgaans wel mensen die méér doen dan een bedrijf runnen: ze steunen veel goede doelen.
De koning maakt altijd dat de titels netjes verdeeld worden onder het Nederlandse en Franssprekende landsgedeelte, en dat het geen loutere mannelijke bedoening is. Lees: elk jaar zitten er wel enkele vrouwen bij.
4. Waarom zitten er dit jaar (opnieuw) geen politici bij?
In het verleden waren Herman Van Rompuy en Karel Pinxten bij de gelukkigen vanwege hun Europees engagement, maar dat politici een adellijke titel krijgen is veeleer uitzondering dan regel. Wat meespeelt, is dat verdienstelijke politici doorgaans de titel ‘minister van staat’ krijgen.
5. Wat kost het en wat levert het op?
Wie zijn titel aanvaardt, moet een diploma betalen van 3.000 euro en registratiekosten van 750 euro. En dat voor nul voorrechten, met dank aan de Franse Revolutie. Daardoor staat in de grondwet gebeiteld dat de adel onder geen beding van privileges mag genieten.
In de praktijk is het vaak het tegendeel: van de adel wordt verwacht dat hij het goede voorbeeld geeft. Noblesse oblige, weet u wel.
6. Wat ná het telefoontje van het paleis?
Michael Mareel: ‘De uitgekozen mensen worden op de hoogte gebracht en dan moeten ze een procedure starten die ongeveer een jaar duurt. Daarbij worden ze begeleid door de zogeheten Raad van Adel. Ze moeten een wapenschild laten ontwerpen en een adelbrief schrijven. In die brief moet onder meer vermeld staan wie de persoon is, welke titel men ontvangt (en dat men een titel ontvangt) en hoe het wapenschild eruitziet.’
Op het einde van de procedure ‘licht’ de koning de adelbrieven en dan pas mag men zich echt baron, graaf enzovoort noemen.
7. Hoe populair is zo’n adellijke titel?
Ondanks de kostprijs: behoorlijk populair, zo blijkt. De Tijd kon anderhalf jaar geleden een blik werpen op de machinerie erachter. ‘Lobbyisten betalen, ministers inschakelen, een stichting uit de grond stampen. Sommige ondernemers halen alles uit de kast voor een adellijke titel’, luidde het. ‘Vrouwen schrijven zelfs aanbevelingsbrieven voor hun echtgenoot.’
De status die de titel meebrengt, doet nog altijd deuren openen. Ook het ceremoniële, haast mystieke aspect – het is een traditie uit de middeleeuwen – spreekt tot de verbeelding. In de adel verheven worden ademt een zekere plechtigheid uit. Bovendien is het voor velen een ‘mooie erkenning’ voor alles wat ze verwezenlijkt hebben tijdens hun carrière.
8. Is dat geen oubollige traditie?
Het is in elk geval geen wijdverspreide traditie: behalve koning Filip reiken alleen de Spaanse koning en de Britse Queen adellijke gunsten uit. Kamerleden Hendrik Vuye en Veerle Wouters, die een boek schreven over de monarchie, willen komaf maken met koninklijke functies zoals het verlenen van genade of de toekenning van adellijke titels.
