Speedgel op benen: 1 seconde winst per kilometer voor tijdrijders

In de Dauphiné Libéré werd de NAQI Aero Speed Gel in competitie voor het eerst gebruikt door de renners van Lotto-Soudal. Dat zorgde meteen voor curiositeit én debat binnen de Internationale WielerUnie (UCI). De UCI liet daarop weten de gel niet te willen zien in de Tour de France, maar de zaak wel te zullen onderzoeken én toetsen aan de reglementen.

De uitvinding bleef afkomstig van het Limburgse bedrijf NAQI, waar volgens de ceo van de onderneming Edgard Geyskens ook wel grote opwinding ontstond toen de eerste resultaten bekend raakten.

Het principe van de gel was vrij eenvoudig. Hij bestaat uit een crème met korreltjes, en precies die korreltjes zorgen voor een vermindering van de luchtweerstand. De wind veroorzaakt met de bolletjes iets meer wrijving en turbulentie op de huid. ‘’De luchtstroom blijft eigenlijk een beetje plakken aan het lichaam. Hij verlaat de sporter op een andere manier, waardoor de aerodynamica van de renner verbetert en de weerstand vermindert’’, zei Harm Ubbens, verantwoordelijke voor de proeven in de windtunnel bijna twee maanden terug. Edgard Geyskens benadrukt wel dat het principe van de gel misschien wel vrij eenvoudig was, maar het ontwikkelen ervan des te moeilijker.

Over de resultaten bestond aanvankelijk in de buitenwereld heel wat scepsis, maar Edgard Geyskens publiceerde nu een rapport met de resultaten, en die studie kan volgens hem elke toets van verder onafhankelijk onderzoek doorstaan. ‘’De mensen die het product ontwikkeld hebben, hadden de volledige wetenschappelijke vrijheid om het te testen. Hier is door mij als hoofd van het bedrijf geen enkele beïnvloeding of manipulatie gebeurd. Het hoofd van ons onderzoeksteam, Greet Claes, en haar medewerkers konden in alle vrijheid onderzoeken en rapporteren. Wetenschappelijke onderzoekers mogen gerust nieuwe testen en onderzoeken uitvoeren op ons product. Wij kunnen die toets aan.’’

De resultaten

NAQI probeerde de gels in verschillende samenstellingen uit op varkenshuid – op cilinders gespannen in een windtunnel – en ging vervolgens over tot proeven met renners in de windtunnel van het Limburgse Bike Valley.

Daarbij werden drie types coureurs in de windtunnel geplaatst : een tijdrijder , een triatleet en een wegrenner uitgerust zoals een renner in pakweg de Tour. De tijdrijder reed aan 50 km per uur, de wegrenner aan 44,64 km per uur en de triatleet aan 39,2 km per uur. Elke test werd twee keer uitgevoerd, telkens met en zonder gel.

Bij de tijdrijder werd een luchtweerstand vastgesteld van 374,5 Watt als hij de gel niet gebruikte, die verminderde tot 360 Watt bij gebruik van de crème met de bolletjes. Een winst van bijna 4 %. In een tijdrit van 9 km kwam de atleet tot een winst van 8,4 seconden. In een proef tegen de klok over een afstand van 50 km werd een winst van 46,6 seconden vastgesteld. De gel werd in deze proef enkel op de benen van de renner gesmeerd, niet op de armen.

Bij de triatleet werd zowel gel aangebracht op de benen, de armen en de schouders. De testrijder had normaal een luchtweerstand van 235,5 Watt en die werd met de crème verminderd tot 222 Watt. Een winst van bijna 6%. Aan een snelheid van 39,2 km over een afstand van 180 km zou hij daarmee 307 seconden winst boeken, of meer dan vijf minuten. De 180 km werd als referentie genomen, omdat het de fietsafstand is in volledige triatlons, zoals de IronMan-disciplines.

Bij de gewone wegrenner, met enkel gel op de benen, werd tot slot eveneens een winst van goed 4% genoteerd, met een vermindering van de luchtweerstand van 420,7 Watt naar 405,2 Watt.

En nu?

NAQI stuurde de resultaten op 27 juni door aan de Internationale Wielerunie, maar die reageerde tot dusver niet. En daarover is ceo Edgard Geyskens ontgoocheld. ‘’We wachten op antwoord. Ze hebben het niet verboden, maar we gaan de zaak ook niet forceren, dat zou onze uitvindingen niet ten goede komen. We wachten dus af.’’

Wachten, en toch ook weer niet want de ceo wijst erop dat het hem niet verboden is het product al in de winkelrekken te brengen voor niet-professionele toepassingen. ‘’Dit is te mooi om te laten gaan. We mikken op september om met die gel op de verkooppunten te zitten.’’

Tegelijk met het verminderen van de luchtweerstand voegden de productmakers aan de gel ook een huidbeschermende en verkoelende substantie toe, nog volgens Geyskens geen overdreven luxe voor een topsporter. Met het oog op de Olympische Spelen in Tokio is NAQI overigens bezig met de ontwikkeling van verkoelende stoffen.

Gelijke strijd?

Op basis van de resultaten van het NAQI-onderzoek is wel duidelijk dat renners zonder gel benadeeld zijn tegenover renners met gel. ‘’De discussie over het gebruik kan nu starten, wij zijn vertrokken van een ‘white paper’, laat de wielerinstanties of andere nu maar debatteren. Ik kan wel zeggen dat Team Sky ons als eerste heeft gecontacteerd voor de resultaten en met de vraag om ook zelf in de windtunnel te mogen testen. Nu we ons onderzoek hebben gepubliceerd, krijgen ze het materiaal. Maar we gaan het ook voor andere teams ter beschikking stellen’’, aldus Geyskens.

De ceo noemt het toekomstig gebruik van de gel niet meer dan normaal in de evolutie van de sport. ‘’De wetenschap ontwikkelt nieuwe dingen en stelt die ter beschikking. De pedalen, de helmen, de kledij, de fietsframes zijn allemaal in de loop der jaren verder geëvolueerd. Renners rijden nu ook niet meer op fietsen en in kledij van de eerste Tour. Die innovaties werden niet tegengehouden, onze gel is in dezelfde zin iets innovatief.’’

Eerder stelde de afgevaardigd-bestuurder van NAQI dat het product ook in andere sporten als lopen, zwemmen en zelf golf zijn effect zal hebben.

Reglement

Toen het gebruik van de speedgel bekend raakte, nam de UCI contact op met Marc Sergeant, manager van Lotto-Soudal. De UCI deelde hem mee dat het product niet zo worden toegestaan. Sergeant protesteerde daartegen zwaar en wees op het feit dat Team Sky wel met speciale pakken mag rijden, die zich baseren op het zelfde principe van vermindering van luchtweerstand. Door reliëf in de fietskledij – met bolletjes en streepjes - kregen ook zij betere resultaten. De Internationale Wielerunie stelde de zaak van de speedgel en de opmerkingen van Sergeant in onderzoek te zullen nemen.

Aan Cyclingnews liet de UCI weten zich voor het (tijdelijk) verbod te baseren op artikel 1.3.033 dat renners het gebruik van ‘niet-essentiële producten of materialen verbiedt die de luchtweerstand verminderen of het lichaam van de renner veranderen.’ De fietspakken van Team Sky werden wél goedgekeurd, omda t ze wel een essentieel materiaal zijn voor de renner.