Direct naar artikelinhoud

Einde van de goedkope klusjesman? Vanaf 2021 krijgt Poolse bouwvakker zelfde loon als Nederlandse

De EU pakt de sociale dumping op de arbeidsmarkt aan. Vanaf 2021 krijgt de Poolse bouwvakker in Nederland dezelfde beloning als zijn Nederlandse collega op de steiger. De Europese ministers van Sociale Zaken bereikten maandagnacht een akkoord daarover na een bitter gevecht van anderhalf jaar.

Poolse arbeidsmigranten bij hun woning op een recreatiepark in Oss.Beeld anp

Minister Asscher toonde zich opgetogen na afloop van het marathondebat (12 uur) met zijn EU-collega's. Hij ziet het als een 'bekroning' op zijn werk in Brussel voor een socialer Europa. 'Eerlijker Europese regels, het kan dus wel.' Europees Commissaris Thyssen (Sociale Zaken) sprak over een doorbraak. Polen, Hongarije, Litouwen en Letland gaven geen steun maar konden een akkoord niet tegenhouden. Ierland, Groot-Brittannië en Kroatië onthielden zich van stemming.

In het moeizaam bevochten compromis is vastgelegd dat de Europese werknemer die tijdelijk in een ander EU-land aan de slag gaat, de beloning moet krijgen die in het gastland geldt. Niet alleen meer het minimumloon (zoals onder de huidige regels verplicht is) maar het cao-loon voor de sector. Ook krijgt de buitenlandse werker recht op vakantiedagen en toeslagen.

De nieuwe regels voor beloning zijn duidelijker dan de oude, zodat de arbeidsinspectie de naleving effectiever kan controleren. Nu komen werkgevers door vaagheid in de wetstekst - die dateert uit 1996 - te makkelijk onder hun verplichtingen uit. Volgens de Europese Commissie kan het loonverschil voor hetzelfde werk tussen de buitenlandse en nationale werknemer oplopen tot 50 procent.

De buitenlandse werker krijgt recht op vakantiedagen en toeslagen

Sociale en politieke spanningen

Circa twee miljoen Europese werknemers zijn tijdelijk in een ander EU-land aan het werk. Hoewel een klein percentage van de Europese arbeidsmarkt (0,7 procent) veroorzaakt dit vrij verkeer van werknemers grote sociale en politieke spanningen in de westelijke lidstaten. Die klagen over concurrentievervalsing, druk op de lonen, uitbuiting en problemen in grote steden bij de huisvesting van de buitenlandse werknemers. De Poolse loodgieter en de Roemeense chauffeur zijn de symbolen van de verdringing op de arbeidsmarkt geworden.

Het voorstel van de Commissie (maart 2016) om gelijk loon voor gelijk werk in te voeren, stuitte echter op fel verzet van de Oost-Europese en Baltische lidstaten. Zij vinden dat als Nederland zijn landbouwproducten naar hen exporteert en Duitsland zijn auto's, zij hun goedkopere werknemers mogen exporteren. De Tsjechische minister waarschuwde voor een 'Tsjexit' als niet aan de eisen van de Oost-Europese landen tegemoet werd gekomen.

De Poolse loodgieter en Roemeense chauffeur zijn de symbolen van de verdringing op de arbeidsmarkt

Die vroegen in ruil voor het accepteren van de gelijke beloning - 'een grote concessie van onze kant' - dat de tijdelijke werknemer tot 24 maanden aan het werk kon blijven. Pas daarna zou de gedetacheerde volledig onder de wetten van het gastland vallen. Ook eisten de oostelijke lidstaten een overgangsperiode van 5 jaar om zo lang mogelijk te profiteren van het huidige regime. Daarnaast wilden deze lidstaten dat voor de transportsector in de toekomst soepeler regels gelden.

Frankrijk, Nederland, Duitsland en andere landen wilden niets weten van een detachering tot 24 maanden. 'Kunt u de burger uitleggen wat nog tijdelijk is aan 24 maanden?' hield de Franse minister haar Oost-Europese collega's voor. Uiteindelijk werd een compromis gevonden in 12 maanden plus de mogelijkheid van uitzonderingen tot 18 maanden. De overgangsperiode wordt beperkt tot vier jaar.

Kunt u de burger uitleggen wat nog tijdelijk is aan 24 maanden?
Franse minister van Sociale Zaken

Verder besloten de lidstaten dat voor de transportsector andere regels komen die later worden vastgesteld. Als het Europees Parlement ook instemt - dat lijkt erop - is het akkoord definitief.