Tien moslima’s over de hoofddoek, het meest besproken kledingstuk van de voorbije jaren. “Denk je nu echt dat we neerkijken op jou omdat je geen hoofddoek draagt? Iedereen doet toch wat hij wil?"

Een symbool van onderdrukking! Vrouwendiscriminatie! Vernedering! Zo denken critici over de hoofddoek. Gooi je die mening in een groep van tien jonge moslima’s, dan krijg je de wind van voren. “Zeg, we zijn van de derde en vierde generatie hé. We hebben geen ouders meer die ons onderdrukken en zwaar verplichten om een hoofddoek te dragen”, zegt Selma (20) van Marokkaanse afkomst. “Misschien is dat nog bij een minderheid zo, maar niet bij de doorsnee moslim.”

Amina (18), ook van Marokkaanse afkomst, knikt. “Er is niet één wijze meer in een dorp die alleen de kennis heeft en die door iedereen wordt gevolgd. Wij ­zoeken zelf onze informatie op. We verdiepen ons er zelf in. ” Voilà zie, laat dat duidelijk zijn. En de meisjes zijn duidelijk, alle tien. “Als je meisjes gaat verplichten, dan doen ze die na een paar jaar weer uit. Dwang helpt toch niet. Of dan dragen ze wel een hoofddoek, maar leven ze niet volgens de Koran. Tja, dat is ook belachelijk.” Mine (17) is van Turkse afkomst. “We leven in het Westen”, zegt ze. “Als we echt in een moslimgemeenschap leefden, dan zouden hem misschien wel gewoon zonder veel nadenken dragen.”

Selma is het daarmee eens: “De dresscode in Arabische landen is anders. Daar zie je een boerka vaak in het straatbeeld. Hier moet je dat niet aantrekken. De Koran zegt dat je niet moet opvallen. Tja, een boerka valt hier op, hé.”

Rokjes dragen

Ik ontmoet de tien moslima’s op twee scholen, het PHTI in Gent, een provinciale school waar de hoofddoek wordt toegelaten, en het Imelda Instituut in Brussel, een katholieke school waar de hoofddoek niet wordt toegelaten maar waar wel open en vrij gecommuniceerd wordt.

“Ik draag geen hoofddoek en denk niet dat ik er onmiddellijk eentje zal dragen. Het moet van ons geloof, een vrouw moet zich bedekken, dat weet ik wel. Maar ik kan dat nu niet.” Dixit Ahlem (19), moslima van Algerijnse afkomst. Ahlem is niet de enige. “Een hoofddoek is geen speelgoed. Je doet het niet zomaar aan en uit”, zegt Burcu (16), een meisje van Turkse afkomst dat er nog geen draagt.

Remziye (19), met lange bruine haren en moslima van Albanese afkomst, windt er geen doekjes om. “Achter dat stukje textiel zit een hele reeks regels. De waarden van de Koran. En die kan ik nu nog niet volgen. Ik wil wel nog hoge knielaarzen dragen, een rokje, ­nylonkousen. Dus waarom zou ik dan een hoofddoek dragen, als ik me er toch niet naar gedraag?”

Haar vriendin Sema (18), van Turkse afkomst, knikt. Zij draagt een hippe salopette met donkere nylonkousen. “Als je eenmaal een hoofddoek draagt, is het de bedoeling dat je het volhoudt. Mijn mama is 44 en draagt er ook nog geen, terwijl haar familie in Turkije dat wel draagt.”

Groepsdruk

En nee, ze worden niet raar aangekeken door hun eigen gemeenschap als ze dat niet doen. Hoewel er in sommige families wel meer groepsdruk is dan bij andere. Of op school, onder vriendinnen, dat ook. Marjane (18) is van Marokkaanse afkomst en draagt er eentje sinds haar zestiende. Ze geeft toe dat zij ook wel voelde hoe graag haar familie het wilde. “Mijn vader en opa lieten dat duidelijk merken. Heb je dat meisje gezien? Die draagt er ook eentje. Dat is toch mooi, hé. Ik wimpelde dat altijd af. Ook vriendinnen met hoofddoek hadden wel invloed op mij. Maar dat is normaal als je zestien bent. Mijn moeder drukte me op het hart dat ik dat zelf moest beslissen. Toen ik hem uiteindelijk droeg, had ze tranen in haar ogen van blijdschap. Net zoals mijn oom, die gaf me zelfs twintig euro.” ­Ahlem: “Mijn broers vragen ook wel eens wanneer ik een hoofddoek zal dragen, maar dan zeg ik gewoon ‘nu nog niet’ en dan is het ook oké voor hen.”

Remziye: “Je mag er gewoon niet te vroeg aan beginnen. Voor je veertiende kan je eigenlijk nog niet zelf beslissen wat je wil.” Maroua (17) is het daar niet mee eens: “Ik was dertien, ging naar de Koranlessen en wist wel heel goed wat het inhield.”

Dat katholieke scholen een hoofddoek verbieden, is niet voor iedereen evident. Mine zit in de Gentse school waar hoofddoeken zijn toegelaten. “Katholieke scholen zouden ons geloof een beetje meer moeten respecteren”, zegt ze. “Stel je voor dat jij in Turkije gaat studeren. Daar dragen ze allemaal een hoofddoek en ze zeggen aan jou dat je er ook een moet dragen. Hoe zou je je voelen?” Ik zeg dat ik het wel zou doen, maar dat ik me dan onwennig zou voelen. “Awel, bij ons is dat hetzelfde.” Ruqiya (19), van Somalische afkomst, is erg stellig: “Ik draag een hoofddoek sinds mijn vijfde. In Somalië draagt iedereen dat, ik ben ermee opgegroeid. Ik doe hem nooit uit, zelfs thuis niet. Enkel om te slapen. Ik wou me voor volgend jaar inschrijven in een school om de richting Verzorging te volgen, maar ze zeiden dat ik geen hoofddoek mocht dragen. Ik zei dat ik hem altijd wilde dragen, dus heb ik me niet ingeschreven. Als ik later wil werken in een overheidsinstelling en geen hoofddoek mag dragen, dan blijf ik thuis. Alsof ik zonder kleren zou gaan werken.”

Maar de moslima’s die in zo’n katholieke school zitten, doen er niet moeilijk over. Amina (18), van Marokkaanse afkomst: “Ik draag een hoofddoek omdat ik dichter bij God wil staan, dat heeft niets met vernedering of onderdrukking te maken Het is ons geloof. Dat is een persoonlijke keuze. Ik vind wel dat je hem overal zou moeten kunnen dragen, maar begrijp dat ik hem hier moet afdoen. Ze zijn ook heel meegaand. Als we activiteiten buiten school hebben, mogen we een muts of een sjaal gebruiken om onze haren onder te stoppen. We mogen onze hoofddoeken ook in de toiletten uitdoen, eenmaal we in de school zijn. Op sommige scholen moet je hem echt al op straat aan de poort uitdoen.” Marjane knikt. “Dat is fantastisch. Op school snap ik het, maar als ik hem zou moeten afdoen op straat, dan is dat in mijn hart afschuwelijk.”

Reacties sinds de aanslagen

Of de reacties op een hoofddoek verergerd zijn sinds de aanslagen? Maroua: “Ja. Maar het is mijn schuld niet dat er aanslagen gebeuren. Ik mag me dat niet aantrekken.” Haar vriendin Mine knikt: “er zit geen bom onder onze hoofddoek hé. En nee, we doen het niet om ons af te zetten tegen andere religies. We doen het omdat we dat zo voelen.”

Ruqiya: “Ooit stond ik te lang te dralen voor een huis en de politie werd gebeld door een bewoner. Ze waren bang van mij.” Ahlem: “ik draag een turban, een soort doek die geen hoofddoek is. Ik draag hem gewoon omdat ik hem mooi vind. Past bij mijn imago. Wel, zelfs als ik die turban aan heb, krijg ik al reacties. Wij doen dat toch ook niet bij mensen die geen hoofddoek dragen?”

Alle meisjes zijn van plan om ooit nog een hoofddoek te dragen. Vroeg of laat. Altijd opnieuw hoor je bij iedereen “dat je vrij bent om te doen wat je wil”. Maroua: “We ­beoordelen elkaar niet. Mijn beste vriendin is ook moslima en draagt korte shortjes en jurkjes. Ik kijk daar niet op neer.” En als hun lief of man ooit zegt dat ze een hoofddoek moeten dragen? Marjane: “hij moet niet zeggen ‘draag een hoofddoek of het is uit’. Hij moet je gewoon aanvaarden zoals je bent.” Remziye: “Iemand anders heeft niet het recht om te zeggen wat je moet doen.”

Ben je dan een even goeie moslima als je beslist om nooit een hoofddoek te dragen, werp ik hen voor. Unaniem klinkt het “ja natuurlijk”. Selma: “Denk je nu echt dat we neerkijken op jou omdat je geen hoofddoek draagt? Neen dus. Het is jouw keuze.”