Direct naar artikelinhoud
Column

De drama’s achter de ‘expose-cultuur’ zijn ook een #metoo waard

Yasmien Naciri.Beeld Bob Van Mol

Yasmien Naciri is marketeer, student aan de UA en voorzitter van hulporganisatie Amana. Haar wisselcolumn met Matthias Somers verschijnt wekelijks.

Nu de #metoo-storm stilaan gaat liggen, lijkt die in een andere vorm toch weer aan te wakkeren. Nederland kampt met een socialemediaplaag, vooral bij Turkse en Marokkaanse jongeren. Op messaging apps worden allerlei exposedgroepen aangemaakt, waarin persoonlijke foto's van jongedames de ronde doen. De jongens die deze foto's verspreiden, denken dat ze een prestatie leveren (waarschijnlijk de enige in hun leven) door minder- en meerderjarigen aan de schandpaal te nagelen nadat ze zelf een (teleurstellende) relatie met de betrokken vrouwen achter de rug hebben. 

Zoals de Nederlandse vlogger Youstoub (Youssef Koukouh) onlangs in de Nederlandse media getuigde, gaat het om hypocriete, verwende jongens die zichzelf machtig wanen en heilig verklaren. Jongens die blijkbaar werden opgevoed met de gedachte dat zij omwille van hun geslacht plots aandeelhouder zijn van andere vrouwenlichamen en dus kunnen bepalen hoe een jongedame al dan niet door het leven gaat. Deze types gunnen zichzelf wel de privacy en vrijgeleide om alles te doen waarvan ze de slachtoffers beschuldigen, maar voelen zich kennelijk in hun monopolie bedreigd wanneer andere jongedames hen confronteren met hun hypocrisie. Het wordt zelfs gevaarlijker als je daarenboven Marokkaanse of Turkse roots hebt.

Victim blaming

De afgelopen weken heb ik van dichtbij gevolgd hoe de doos van Pandora in Nederland werd geopend. Deze doos stond al een tijdje op een kier, maar het leek erop dat niemand zich erover durfde uit te spreken. Tot vlogster Ouahiba H. haar camera gebruikte om haar verhaal te doen. Haar intieme foto’s van toen ze amper zestien was (en dus minderjarig) werden een tijdje terug opnieuw gretig gedeeld, met alle sociale gevolgen van dien. Ze kreeg veel steun, maar helaas ook haatdragende reacties van nietsnutten die haar op straat en op sociale media als ‘hoer’ afschilderden. Zelfs haar familieleden lijden eronder en worden door mensen uit de eigen gemeenschap over hun ‘ontspoorde’ dochter aangesproken.

Het is betreurenswaardig hoe snel er aan victim blaming wordt gedaan. Ten eerste is het nemen van intieme foto’s van jezelf niet strafbaar, laat staan schandelijk. En al helemaal niet wanneer die niet voorbestemd waren voor de hele virtuele buitenwereld. Zelfs als dat laatste het geval zou zijn, dan nog is het in geen geval gerechtvaardigd om levenslang aan de schandpaal te worden genageld door gekrenkte en rancuneuze tieners. Om niet te zeggen dat dit in normaal functionerende rechtsstaten gewoonweg strafbaar is.

De maatschappelijke catastrofe achter deze lafhartige lastercampagnes zijn mogelijk nog zwaarder. Zoals Ouahiba zijn er honderden, zo niet duizenden vrouwen. Niemand wordt gespaard. Er bestaan zelfs groepen die specifiek gericht zijn tegen hoofddoekdragende dames. Persoonlijke gegevens worden gedeeld samen met fotoalbums van dames die hun hoofddoek niet traditioneel genoeg zouden dragen, of net wel, maar met een te opvallende kleur. Zij worden bijgevolg extra geviseerd en, ironisch genoeg, door diezelfde rokkenjagers met de morele vinger gewezen.

Intieme foto’s van jezelf nemen is niet strafbaar, laat staan schandelijk. En het is in geen geval gerechtvaardigd om levenslang aan de schandpaal te worden genageld door gekrenkte en rancuneuze tieners

Vier jaar geleden gebeurde in Vlaanderen hetzelfde. Toen schoten Facebook-pagina’s als paddenstoelen uit de grond. De bekendste, die na een politie-interventie werd opgedoekt, is de beruchte ‘Antwerpse hoeren’. Deze Facebook-pagina werd opgericht om Antwerpse jongedames te etaleren. Later doken ook ‘Brugse hoeren’ en ‘Mechelse hoeren’ op. Ook toen waren het tienerjongens die deze pagina’s beheerden en de gevolgen van hun gedrag duidelijk niet begrepen.

Dat deze losgeslagen pubers niet willen inzien hoe ernstig hun gedrag is, maakt de situatie des te schrijnender. Als we als samenleving niet waakzaam zijn en deze feiten niet snel ernstig nemen, bestaat het risico dat deze pubers tot volleerde Weinsteins zullen evolueren en het potje dus nog harder zal stinken.

Slachtoffers beschermen

Als er de afgelopen weken iets werd bevestigd, dan wel dat misbruik en mishandeling van vrouwen in alle samenlevingen, gemeenschappen, leeftijdscategorieën en lagen van de bevolking voorkomt. In de ene groep komt het al sneller aan het licht dan in de andere. Het zou een minimale erkenning kunnen betekenen voor de slachtoffers als er over deze diepgewortelde plaag wordt gesproken. Zowel thuis als op school, in vriendenkringen en binnen de verschillende gemeenschappen. Alleen op die manier kunnen we de daders ‘exposen’ en potentiële slachtoffers beschermen.