Voor Theresa May is het een kort uitstel of het eind van haar premierschap
Theresa May en de Europese Unie gaan het Lagerhuis samen onder druk zetten. Nadat de Britse premier schriftelijk om maximaal drie maanden uitstel had gevraagd, liet Europa weten dat deze ‘brextension’ alleen kans heeft als haar akkoord komende week alsnog wordt aangenomen.
EU-baas Donald Tusk hield de deur evenwel open voor een lang uitstel om een ‘no deal’ volgende week vrijdag te voorkomen, maar die vluchtroute zal het einde betekenen van Mays premierschap. De kans dat het Lagerhuis haar deal voor de derde keer verwerpt is groot, gezien de woede jegens May.
Met de keuze voor een kort uitstel van de Brexit had May tijdens een kabinetsvergadering, die volgens een minister voelde als de laatste dagen van Rome, de zijde gekozen van de Brexitgezinde ministers. “Slap, slap, slap”, reageerde een anonieme minister tegen een BBC-verslaggever, “haar lafste overgave aan de radicale vleugel tot nu toe. Ze weet dat het de verkeerde keuze voor het land is, maar ze zet haar kortetermijnbelangen voorop”.
‘Ze weet dat het de verkeerde keuze voor het land is, maar ze zet haar kortetermijnbelangen voorop’
Woensdagavond hield May een korte toespraak in Downing Street waarin ze de bevolking om hulp smeekte in haar bikkelharde strijd tegen het parlement. Uit een peiling van Sky bleek dat negen op de tien Britten vinden dat de manier waarop de regering-May de Brexit heeft aangepakt “een vernedering voor het land is”. Haar deal geniet weinig populariteit onder de bevolking. Volgens haar zijn de Britten de vertraging zat en ligt de schuld daarvoor puur bij de afgevaardigden.
De woorden van May lijken een averechts effect te hebben. “De verklaring van de premier was onwaardig”, zei Labours Lisa Nandy. “Het opzetten van het parlement tegen de mensen in het huidige klimaat is gevaarlijk en roekeloos. De dag ervoor viel haar regering al de ambtenaren aan. Nu zijn de Kamerleden aan de beurt wiens stemmen ze juist nodig heeft. Dit gaat haar steun kosten.” Voormalig staatssecretaris Sam Gyimah wees May erop dat haar woorden zorgwekkend zijn omdat er nu al Lagerhuisleden zijn die dreigementen ontvangen.
Woede en wanhoop
Eerder op de dag was het Lagerhuis het decor van woede en wanhoop. “De premier is het struikelblok naar een oplossing”, klaagde voormalig Labour-leider Ed Miliband. Zijn partijgenote Yvette Cooper noemde het “zeer gevaarlijk” wat May aan het doen is met “het nationale belang”. Aan de overkant verklaarde de Conservatief Dominic Grieve “zich nooit zo beschaamd te hebben gevoeld lid te zijn van de Conservatieve Partij” en dat hij “wel zou kunnen huilen bij het zien van de manier waarop May aan het zigzaggen is”.
‘De premier is het struikelblok naar een oplossing’
“Wat is het doel van deze regering”, vroeg de advocaat zich af. “Wat is men aan het doen?”
Steeds groter wordt de ergernis in het parlement over het wijze waarop de leden van de regering te werk gaan. Hoe kan het, vroeg een afgevaardigde zich af, dat ‘vicepremier’ David Lidington kort uitstel vorige week “een roekeloze optie” noemde, terwijl zijn bazin daar nu voor kiest. Waarom, vroeg een collega, kregen journalisten de brief aan Donald Tusk eerder dan Lagerhuisleden? In de BBC-studio liet Labours Stella Creasy haar hoofd moedeloos op tafel zakken toen een van Mays luitenanten de versleten woorden van zijn bazin papegaaide.
Opstappen
De frustratie in het Lagerhuis heeft ook te maken met de wetenschap dat May een verdeel-en-heersstrategie volgt: de ene keer de Brexiteers dreigen met ‘no Brexit’ en de andere keer de Remainers dreigen met ‘no deal’. Nu zijn het de Brexiteers die aan de winnende hand zijn, want zij zien de no-deal steeds dichterbij komen. Voor Labour-afgevaardigden komt er een lastige keuze aan, mocht het tot een derde stemming komen. De prijs voor tegenstemmen kan een no-deal zijn, een scenario dat volgens deskundigen noodlottig kan zijn voor het eiland.
Maar Europese Raad-voorzitter Tusk nam iets van die vrees weg. Wanneer er geen stemming komt of het akkoord voor de derde keer wordt verworpen, wat nog steeds de verwachting is, komt er een noodtop waarop May om een langer uitstel kan vragen. De prijs daarvoor is haar premierschap. Tijdens het wekelijkse vragenuur liet ze immers doorschemeren te zullen opstappen als de Brexit op 30 juni nog niet voltooid is. Dat kan leiden tot een nieuwe Conservatieve premier die kan worden verslonden door het “Europese probleem”.
De Brexit: een deur naar politieke chantage door de Britten?
Exact duizend dagen na het Brexitreferendum vraagt premier May drie maanden uitstel voor het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU. Hoewel het negen dagen voor het geplande vertrek blijft gissen naar een strategie, zet de Britse premier haar 27 EU-collega’s hiermee toch voor het blok.