Is het economisch beleid van Trump meer dan een goednieuwsshow?

"Gefeliciteerd USA!", stuurde Donald Trump gisterennacht via Twitter de wereld in. De aandelenbeurzen in New York hadden net forse winst opgetekend. De toonaangevende Dow Jones-index eindigde met een plus van 1 procent op 26.656,98 punten. De S&P klom 0,8 procent tot 2.930,75 punten, en de technologiegraadmeter Nasdaq ging 1 procent vooruit tot 8.028,23 punten. Voor de Dow en de brede S&P 500 waren dat nieuwe records.

Het was niet de eerste keer deze week dat Trumps vinger fanatiek aan het tweetten sloeg over de economie. Maandag verstuurde de Amerikaanse president al een hele reeks tweets. Bijvoorbeeld: "De economie doet het super goed. Misschien de beste periode uit de geschiedenis van ons land." En ook nog: "De economische groei (4,2 procent) ligt voor het eerst in honderd jaar hoger dan de werkloosheid (3,9 procent)." Dat is natuurlijk appelen met citroenen vergelijken, maar goed, de midtermverkiezingen komen eraan.

De cijfers zijn inderdaad goed, zowel die van de groei - keurig verdeeld over consumptie, export, investeringen en overheidsuitgaven - als die van de werkloosheid en de beursindexen. En dan vergeten we nog de vastgoedmarkt, die 6 procent groeit op jaarbasis. Volgens Trump is dat alles te danken aan zijn fiscale hervormingen, aan de deregulering en aan zijn krachtig internationaal optreden.

Eigen aandelen

Dat klopt niet helemaal, zeggen de economen Anton Brender en Florence Pisani, auteurs van De Amerikaanse economie. Zij schrijven de mooie groeicijfers sinds anderhalf jaar geleden toe aan het monetaire beleid van de Fed en bedrijfsinvesteringen die eerder al gepland waren.

De beurshausse wordt in elk geval mee gevoed door de daling van de vennootschapsbelasting van 35 naar 21 procent. Dat leidt tot stijgende nettowinsten na belasting. Maar er is vooral de kans die Amerikaanse ondernemingen kregen om hun overzeese winsten, die ze in het buitenland geparkeerd lieten om er thuis geen belastingen op te betalen, te repatriëren tegen een tarief van 17,5 procent. De maatregel deed in het eerste kwartaal 300 miljard dollar naar de VS vloeien. Met al dat geld hebben veel bedrijven eigen aandelen opgekocht tegen soms gekke prijzen. Met records op Wall Street tot gevolg.

De mooie cijfers die Trump kan voorleggen, zijn er ook gekomen doordat hij het gaspedaal van de uitgaven fors induwt. Ook de rijkste gezinnen kregen een belastingverlaging - al lijken die het geld toch vooral te sparen en minder te doen rollen -, en de militaire uitgaven en de investeringen in publieke infrastructuur namen toe.

Elk basishandboek economie somt het dubbele gevaar van zo'n politiek op: oververhitting van de economie en het uit de pan swingen van zowel het begrotingsdeficit als dat op de handelsbalans. De oververhitting valt voorlopig wel mee. De Amerikaanse inflatie bedraagt zo'n 2,3 procent. Dat is niet veel hoger dan waar de centrale bank Fed ze wil hebben. De lonen in de VS stijgen iets meer (plus 3 procent), maar ook dat is een zeer aanvaardbaar cijfer. Het komt doordat de tewerkstellingsgraad nog altijd lager ligt dan voor de bankencrisis. Er is dus nog wat marge. Het probleem zal zich pas stellen wanneer de VS nagenoeg volledige tewerkstelling bereiken.

Recessie

De deficits zijn nu al andere koek. De handelsbalans bevindt zich op een hellend vlak: het handelstekort is de afgelopen tien jaar nooit groter geweest en neemt maand na maand toe: meer dan 50 miljard dollar in juli. Het begrotingstekort zal dit jaar uitkomen rond 4 procent.

Op middellange termijn geeft dat stijgende rentevoeten, dalende beurskoersen en dalende vastgoedprijzen. De economie vertraagt en kan zelfs in recessie gaan. Alleen kan zoiets in de VS veel langer duren dan elders. Want het land en zijn munt trekken nog altijd buitengewoon veel buitenlands spaargeld aan. Een 'makkelijke' manier om de zaak draaiende te houden, zeker op een moment dat kapitaal uit onzekere landen als Turkije, Brazilië en Argentinië wegvlucht

Een vertraging van de Amerikaanse economie lijkt dus niet meteen voor morgen. Misschien zelfs nog niet voor 2020. En in dat geval maakt Trump een kans op herverkiezing.

Al blijft het naar één ding uitkijken: de internationale handelsoorlog waar Trump op aanstuurt, kan het vertrouwen een klap geven en de investeringen afremmen.