Wat doet het Brussels parlement? En welke impact hebben Brusselse politici op jouw leven?
Nederlandstalige Brusselaars mogen op 9 juni hun stem uitbrengen bij maar liefst 4 verkiezingen. Ze kiezen naast vertegenwoordigers op het Europees, federaal en Vlaams niveau ook hun een eigen Brussels Parlement. Wat betekent het Brusselse politieke niveau voor het dagelijks leven van de inwoners van de hoofdstad? En welke rol speelt het parlement daarin?
Naast een burgemeester per Brusselse gemeente wordt onze hoofdstad ook bestuurd door een eigen parlement en regering. Die bepalen mee het leven van meer dan 1,2 miljoen Brusselaars uit de 19 verschillende gemeenten. Als overkoepelend niveau voert het Gewest beleid over heel uiteenlopende domeinen.
Waarover beslist het Brusselse niveau?
Een van de belangrijkste Brusselse bevoegdheden is mobiliteit. Afgelopen jaren werd beslist om van de hele stad een zone 30 te maken en volop in te zetten op fietspaden. Het gewest probeerde – met wisselend succes – circulatieplannen door te voeren om delen van de hoofdstad autoluwer te maken. Brussel regelt via de MIVB ook zijn eigen openbaar vervoer.
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stippelt zijn eigen beleid uit als het gaat over bijvoorbeeld huisvesting en de bouw van sociale woningen. Ook het aanpakken van de hoge werkloosheid valt onder de bevoegdheid van het Gewest.
Miljoenen toeristen komen jaarlijks onze hoofdstad bewonderen. Die stroom aan bezoekers in goede banen leiden is de taak van de Brusselse minister van toerisme. Denk dan bijvoorbeeld aan het opstellen van regels voor het verhuren via Airbnb of het uitwerken van een strategie om na de coronapandemie Brussel als bestemming opnieuw op de kaart te zetten.
Gemeenschapscommissie
Onderwijs en cultuur vallen niet onder het gewesten, maar zijn een bevoegdheid van de gemeenschappen. In Vlaanderen vallen het gewest en de gemeenschap samen, in Brussel niet.
Daarom werd in de hoofdstad een aparte overheidsinstelling in het leven geroepen: de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). Voor dat bestuursniveau zijn er geen aparte verkiezingen. De verkozenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zetelen automatisch ook in de VGC. Daarin bepalen ze het Nederlandstalig onderwijs-, cultuur- en jeugdbeleid in Brussel.
Brussel geldt als een schoolvoorbeeld van hoe ingewikkeld België georganiseerd is. Bij uitstek in de hoofdstad moeten verschillende beleidsniveaus samen de lijnen uitzetten.
De aanpak van het toenemende drugsgeweld in Brussel verloopt daardoor bijvoorbeeld niet erg gestroomlijnd. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is verantwoordelijk voor de coördinatie van alles wat met veiligheid te maken heeft. Maar ook het nationale niveau – als verantwoordelijke voor de federale politie - en de burgemeesters van de Brusselse gemeentes waar de feiten zich afspelen, zijn betrokken bij mogelijke oplossingen.
Wat is de rol van het parlement?
Het Brussels parlement bestaat uit 89 leden. Voor elke taalgroep is er een vast aantal zetels voorzien: 72 voor de Franstalige partijen en 17 voor Nederlandstalige partijen.
Als Brusselaar kan je tussen alle grote Belgische partijen kiezen, zowel diegene die in Vlaanderen opkomen als die in Franstalig België. Je bent als Nederlandstalige dus niet verplicht op een Nederlandstalige partij te stemmen. Opgelet: je kan als Nederlandstalige Brusselaar enkel meestemmen voor het Vlaams Parlement als je op een Nederlandstalige partij stemt bij de verkiezingen voor het Gewest.
Momenteel bestaat het Brussels parlement uit 13 partijen. De PS is met 16 zetels de grootste. Vlaams Belang, CD&V en Agora hebben slechts 1 parlementslid.
De belangrijkste taak van de parlementsleden is om ordonnanties – zo worden gewestelijke wetten genoemd – te maken en goed te keuren. In de meeste gevallen neemt de regering en niet het parlement het initiatief om nieuw beleid te voeren. De parlementsleden bespreken de ordonnantie vervolgens in detail en schaven ze bij, om ze daarna definitief goed te keuren. Dat is het geval wanneer meer dan de helft van de parlementsleden voor stemt.
Het parlement heeft ook de taak om de regering te controleren. Dat doen parlementsleden bijvoorbeeld door ministers kritisch te ondervragen over hun beleid.
Wat is de rol van de regering?
Veel meer dan het parlement bepaalt de regering het beleid en de koers van onze hoofdstad.
Die regering verkiezen we niet rechtstreeks. Het zijn de partijen die samen een meerderheid van de stemmen vormen en beslissen om een regering te vormen die kunnen aanduiden wie minister wordt.
De huidige Brusselse regering bestaat uit een coalitie van zes partijen: PS, Vooruit, Groen, Ecolo, Open VLD en Défi. Zoals de wet voorschrijft zijn er 4 Nederlandstalige regeringsleden en 5 Franstalige.
Aan het hoofd staat de Brusselse minister-president. Al meer dan 10 jaar is dat Rudi Vervoort, die nu zijn derde legislatuur afrondt. Zijn partij PS maakt zelfs al sinds het ontstaan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 1989 deel uit van de regering.