Belgen zijn vaker aanwezig op werk dan voorgaande jaren

De tijd die naar ziekteverlof, tijdelijke werkloosheid, loopbaanonderbreking en vakantie ging tijdens de werkuren lag in 2023 een beetje lager dan in de voorbije jaren.

Dat concludeert Acerta uit gegevens van zo’n 390.000 werknemers in dienst bij 30.000 privébedrijven. De steekproef peilt sinds 2018 naar hoeveel dagen werknemers beschikbaar zijn, al dan niet van thuis uit. Tijdens de pandemie was er een dip, daarna is het aantal gewerkte dagen telkens wat toegenomen.

Gemiddeld waren werknemers vorig jaar 83,3 procent van de tijd aan de slag . Voor een voltijdse werknemer zijn dat zo’n 208 dagen per jaar. In 2018 ging het om 82,2 procent, in 2022 over 82,4 procent.

Het gaat dus niet om grote toenames, maar om een licht stijgende evolutie.

Dat komt vooral omdat er minder loopbaanonderbreking en tijdskrediet wordt opgenomen. De regels daarvoor zijn dan ook aangescherpt. In 2018 waren loopbaanonderbreking en tijdskrediet goed voor 3,2 procent van de afwezigheden, in 2023 was dat 2,3 procent.

“Het lijkt daarnaast plausibel dat mensen meer aanwezig zijn dan voor de pandemie omdat velen ook van thuis uit werken”, zegt Dirk Vanderhoydonck, expert bij Acerta. “Werk en privé zijn zo beter te combineren, waardoor werknemers misschien minder tijdskrediet aanvragen.”

Ziekte blijft de grootste reden voor afwezigheid. In 2023 is daardoor gemiddeld 7,9 procent van de werktijd niet gepresteerd, goed voor zo’n 20 ziektedagen in een jaar. Dat is minder dan in 2022 (8,4 procent) en evenveel als in 2018.

Vooral bij grote bedrijven is ziekteverzuim ‘een aandachtspunt’. Daar ligt het met gemiddeld 24 dagen per werkjaar dubbel zo hoog als in kmo’s. “Ook zorgwekkend is het grote aandeel afwezigheden door ziekte van meer dan een jaar bij de grootste werkgevers”, zegt Vanderhoydonck. “Daar neemt dat een hap van bijna 4,5 procent uit de beschikbaarheid.”

De resultaten lijken tegenstrijdig met ander nieuws. Zo tonen cijfers van het Riziv in De Tijd een toename met 43 procent in vijf jaar tijd van het aantal werkenden die door burn-out of depressie een jaar of langer uitvallen. Maar in die cijfers zijn de zelfstandigen opgenomen, bij wie de stijging ook het grootst is. Zij zitten niet in het Acerta-onderzoek.

Ook bleek onlangs dat het aantal afwezigheden voor één dag vorig jaar met 44 procent is toegenomen in de grotere bedrijven. Daar is sinds november 2022 geen ziektebriefje meer nodig voor één dag ziekte.

“Maar we zien vooral een verschuiving die netto neerkomt op meer aanwezigheid. Er is meer ziekteverzuim van één dag maar het ziekteverzuim van twee dagen tot een week neemt af”, zegt professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven).

“Het Acerta-onderzoek geeft een algemeen, gemiddeld beeld”, reageert Sonja Teughels van ondernemersorganisatie VOKA. “Gelukkig is dat stabiel. Maar onder dat gemiddelde spelen verschillende evoluties die elkaar voor een deel opheffen. Zo zijn er meer flexi-jobs en meer flexibiliteit op het werk, waardoor sommigen meer werken en anderen minder.”