‘Snow farming’: redt deze techniek de wintersport en de gletsjers?

Hoe werkt ‘snow farming’?

In de lente maaien landbouwers hun gras en bewaren ze het in hooibalen. Skigebieden hebben nu ook een manier om sneeuw te ‘oogsten’ en op te slaan: ‘snow farming’.

Nu het skiseizoen zowat ten einde is, is het moment aangebroken. Rupsvoertuigen brengen de sneeuw samen in hopen, waarna er een isolerende afdeklaag op wordt gelegd. “De verzamelde sneeuw wordt met geotextiel bedekt”, zegt glacioloog Lander Van Tricht (VUB). “Dat weerkaatst het zonlicht, zodat het grootste deel van de sneeuw niet smelt.”

Dankzij ‘snow farming’ hoeven skigebieden niet op de eerste sneeuw te wachten. Ze hebben namelijk al wat sneeuw in voorraad. Het skigebied Levi, in Finland, is bekend geworden door het gebruik van deze techniek. In 2016 paste het gebied voor het eerst ‘snow farming’ toe om ervoor te zorgen dat er al in november genoeg sneeuw lag voor slalomwedstrijden, die deel uitmaken van het wereldkampioenschap alpineskiën.

Terwijl andere resorts sindsdien wedstrijden moesten afzeggen door een gebrek aan sneeuw, konden ze in Levi altijd doorgaan.

Is het doeltreffend?

Het lijkt op het eerste gezicht een toveroplossing. 90 procent van de sneeuw onder de doeken kan zo de zomer overleven. In het Finse Vihti werd het in juni vorig jaar 31 graden. Op de top van de doeken liep de temperatuur volgens metingen van het Finse bedrijf Snow Secure op tot 44 graden. Maar eronder werd het niet warmer dan 2,5 graden. Steeds meer skigebieden gebruiken de technologie dan ook om sneeuw op te slaan.

De kwaliteit van de sneeuw is volgens Van Tricht ook beter dan wanneer die geproduceerd wordt met sneeuwkanonnen. “Die doen het water meteen bevriezen”, zegt de glacioloog. “Als het uit de lucht valt, worden kristallen gevormd. Natuurlijke sneeuw heeft daardoor andere eigenschappen.”

Wel een flink nadeel: de nieuwe techniek kost veel. Een stuk van een piste bedekken met geotextiel lukt nog. Maar een heel skigebied inpakken – met soms honderden kilometers aan pistes – is iets heel anders. Meestal blijft de techniek dan ook beperkt tot enkele belangrijke stukken: een piste die verschillende liften met elkaar verbindt, bijvoorbeeld, of een snow park.

Heeft enkel de wintersport hier baat bij?

Neen: een gelijkaardige methode wordt ook gebruikt voor gletsjers. Vijf hectare van de Zwitserse Rhônegletsjer, waar de gelijknamige rivier ontspringt, worden ’s zomers in uv-resistente doeken verpakt, waardoor het smelten wordt vertraagd. Ook daar spelen vooral economische motieven mee: de lokale economie leeft van toeristen die de gletsjer komen bewonderen.

Het blijft evenwel een doekje voor het bloeden. De Zwitserse gletsjers redden van de ondergang zal met zulke koudedekens niet lukken, vrezen glaciologen. “In de Alpen zijn er 4.000”, zegt Harry Zekolari, die samen met Van Tricht onderzoek doet naar de impact van klimaatopwarming op gletsjers. “Dit is een methode die lokaal kan werken. Maar het is geen oplossing op grote schaal.”

Heeft wintersport überhaupt een toekomst?

Het is geen toeval dat de uitbaters van het Levi-gebied uitkijken naar manieren om sneeuw te stockeren. Het hoogste punt ligt er op 531 meter. Jaar na jaar wordt het voor lager gelegen resorts moeilijker om over voldoende sneeuw te beschikken voor hun bezoekers. In het algemeen zien skigebieden nu al het aantal sneeuwdagen afnemen en de dikte van de gevallen sneeuw verminderen.

“Gebieden boven de 2.000 meter zullen sneeuwzeker blijven”, zegt Van Tricht. “Maar het aantal gebieden op deze hoogte is beperkt. Lager gelegen plekken zullen enkel openen wanneer er genoeg sneeuw valt. Dit zal enkel gedurende korte periodes zijn. Alleen lokale toeristen zullen er dan gebruik van maken.”

Belgische liefhebbers van sneeuwsporten, die op voorhand hun vakantie vastleggen, zullen dus voor de hoge gebieden kiezen. Zo zijn ze zeker dat ze tijdens hun vakantie sneeuw zullen zien. De prijzen voor deze plekken zullen in de toekomst nog stijgen. “Je ziet nu al dat skipassen duurder worden”, zegt Van Tricht. “Het wordt nu al meer en meer een elitesport. Die tendens zal zich doorzetten, omdat skigebieden hun infrastructuur moeten aanpassen aan de opwarming.”

Is ‘snow farming’ goed voor het klimaat?

Het kan ecologisch lijken om sneeuw te redden, maar dat is het volgens de experts momenteel niet. Geotextiel is immers gemaakt van plastic. En sneeuw inpakken in plastic omhulsels is niet bepaald een groene maatregel. “De productie ervan gaat gepaard met heel wat CO₂-uitstoot”, zegt Van Tricht. “Plastic wordt gemaakt van olie. Er zijn wel experimenten met duurzamere alternatieven zoals houtschilfers.”

De werkwijze is nagenoeg dezelfde. Sneeuw wordt verzameld en onder een dikke laag schilfers gestopt. Deze laag schermt de sneeuw af van de warmere lucht en voorkomt dat er regen binnensijpelt. Slechts een vijfde tot een kwart van de opgehoopte sneeuw zou tijdens de warme periodes smelten.

Maar plastic of houtschilfers: het blijven volgens experts maar lapmiddeltjes.

“Als je enkele pistes redt, dan heb je enkel een paar witte lintjes in een groen landschap”, zegt Van Tricht. “Dat is niet wat toeristen tijdens hun wintervakantie willen zien. De beste manier om skigebieden te redden is de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Per graad die erbij komt, stijgt de sneeuwgrens met 150 meter.”