Direct naar artikelinhoud
AchtergrondOorlog in Oekraïne

De drie grote kwetsbaarheden van Oekraïne: munitie, manschappen en luchtverdediging

Een lid van de 17de Oekraïense Tankbrigade patrouilleert nabij de frontlijn in Donetsk op 4 januari.Beeld FINBARR O’REILLY / NYT

Het groeiende Oekraïense gebrek aan munitie, troepen en luchtverdediging speelt het land ernstig parten. Hoe langer hoe meer komen commandanten voor bijna onmogelijke keuzes te staan. ‘Drones kunnen effectief militaire apparatuur en tanks vernietigen, maar je kunt verdedigingslinies niet vernietigen met drones.’

De hoogste militaire bevelhebber van Oekraïne velt een somber oordeel over de posities van zijn leger aan het oostfront. Hij zei dat die de afgelopen dagen “aanzienlijk zijn verslechterd”. Russische troepen drukken hard door om hun groeiende voordeel in mankracht en munitie uit te buiten en door de Oekraïense linies te breken, meldde generaal Oleksandr Syrsky dit weekend. “Ondanks aanzienlijke verliezen vergroot de vijand zijn inspanningen door nieuwe eenheden in pantservoertuigen in te zetten, waardoor hij periodiek tactische overwinningen behaalt”, klonk het.

Het Oekraïense ministerie van Energie heeft ondertussen miljoenen burgers opgeroepen om hun powerbanks op te laden, hun generatoren uit de opslag te halen en “klaar te zijn voor elk scenario”. Veel Oekraïense energiecentrales zijn namelijk beschadigd of vernietigd door verwoestende Russische luchtaanvallen.

Omdat al maandenlang weinig cruciale militaire voorraden vanuit de Verenigde Staten naar Oekraïne stromen, worden commandanten gedwongen moeilijke keuzes te maken over waar ze de beperkte middelen inzetten, terwijl de tol bij de burgerbevolking dagelijks toeneemt. Zelfs voordat de Amerikaanse hulp verdween - over 60 miljard dollar aan militaire en andere hulp wordt mogelijk deze week gestemd in het Huis van Afgevaardigden - waren Oekraïense commandanten en militaire analisten het erover eens dat het derde oorlogsjaar extreem moeilijk zou worden.

President Volodymyr Zelensky waarschuwde maandagavond opnieuw dat vertragingen van de Amerikaanse hulp de uitdagingen aan het front vergroten. Hij zei ook dat de laatste informatie van de Oekraïense inlichtingendienst erop wijst dat het Kremlin zich voorbereidt op een groot offensief aan het eind van de lente of het begin van de zomer.

De drie grootste uitdagingen voor Oekraïne zijn al maanden duidelijk: een gebrek aan munitie, een tekort aan goed getrainde troepen, en een slinkende luchtverdediging. Nu Rusland zijn aanvallen intensiveert, versterkt elk afzonderlijk probleem de impact van de andere zwakke punten en wordt zo het risico groter dat de Russische troepen door de Oekraïense verdediging zullen dringen.

Hieronder volgt een blik op de kritieke uitdagingen waar Oekraïne op dit moment voor staat en hoe de Oekraïense leiders ermee proberen om te gaan.

Een Oekraïense soldaat van de 77ste Brigade vuurt een granaat af tijdens een oefening op 1 april.Beeld NICOLE TUNG / NYT

Munitie

In een getuigenis voor het Amerikaanse Congres vorige week stelde generaal Christopher G. Cavoli, de hoogste militaire bevelhebber van de VS in Europa, het volgende over het nijpende tekort aan munitie in Oekraïne. “Als de ene kant kan schieten en de andere kant niet kan terugschieten, dan verliest die laatste.” De Verenigde Staten hebben Oekraïne voorzien van het grootste deel van zijn artilleriemunitie, zei hij, en Rusland staat op het punt om binnenkort 10 granaten af te vuren voor elke Oekraïense granaat. “Als we Oekraïne niet blijven steunen, kan Oekraïne verliezen”, getuigde hij en drong er bij de wetgevers op aan om een nieuw hulppakket goed te keuren.

Het grotere bereik en de grotere vernietigende kracht van raketsystemen en grote kanonnen zoals houwitsers - die niet worden beïnvloed door het weer en niet zo gevoelig zijn voor storingen door elektronische oorlogsvoering - maken ze tot essentiële hulpmiddelen. Hoewel drones het slagveld aanzienlijk hebben veranderd, waardoor elke poging om open terrein te doorkruisen vaak een zelfmoordmissie wordt, hebben ze ook grenzen. “Drones kunnen effectief militaire apparatuur en tanks vernietigen, maar je kunt verdedigingslinies niet vernietigen met drones”, zegt Viktor Nazarov, een adviseur van de voormalige Oekraïense topgeneraal Valery Zaloezjny. Als de vijand een voordeel van 5 tegen 1 heeft op het gebied van granaten, aldus Nazarov, kunnen ze aanvallen, als het 10 tegen 1 wordt, kunnen ze slagen.

Sinds de val van Avdiivka dit jaar heeft Rusland slechts kleine stukken land veroverd tegen hoge kosten zonder een grote operationele doorbraak binnen te halen. Maar nadat het met de hulp van Noord-Korea en Iran zijn arsenaal heeft aangevuld, maakt Rusland handig gebruik van de huidige periode van warm, droog weer; de afgelopen dagen heeft het aanvallen uitgevoerd met tientallen tanks en gevechtsvoertuigen, aldus Oekraïense functionarissen.

Syrsky zegt dat Rusland het moment probeert te grijpen om een operationele doorbraak te bereiken langs verschillende belangrijke aanvalslinies, die de grootste bedreiging vormen voor de stad Tsjasiv Jar. De zwaar versterkte heuvelstad - zo’n 11 kilometer ten westen van Bachmoet - beschermt een agglomeratie van enkele van de grootste steden in de Donbas-regio, waaronder de thuisbasis van het oostelijke commando in Kramatorsk.

Oekraïense commandanten hebben goede hoop dat verschillende initiatieven van Europese bondgenoten om honderdduizenden artilleriegranaten voor Oekraïne veilig te stellen hun dringende nood binnenkort zullen verlichten. De president van Tsjechië, Petr Pavel, vertelde verslaggevers vorige week dat zijn land 1 miljoen 155 mm-artilleriegranaten had gevonden - 200.000 meer dan eerder geschat - en dat vijftien landen zich hadden aangesloten bij de campagne om de aankoop ervan te financieren. Estland en Groot-Brittannië leiden vergelijkbare acties, zei Pavel. Het blijft onduidelijk hoe succesvol die zullen zijn of hoe snel grote voorraden munitie het front kunnen bereiken.

Tot die tijd rust de last op de schouders van de infanterie. En aangezien artillerie de grootste doder blijft in Oekraïne, zoals Cavoli getuigde, betekent het voordeel van Rusland dat er meer Oekraïense soldaten zullen sneuvelen. Dat vergroot een andere Oekraïense kwetsbaarheid: de troepensterkte.

Een soldaat draagt een granaathuls aan de frontlinie in de regio Donetsk, op 28 december 2023.Beeld FINBARR O’REILLY / NYT

Manschappen

Toen de bevelhebber van de Oekraïense strijdkrachten in het oosten, generaal Joeri Sodol, vorige week de wetgevers toesprak voor een stemming die bedoeld was om het nationale mobilisatieproces te verbeteren, schetste hij een somber beeld. Door het wijdverbreide gebruik van drones, zo zei hij, wordt een pantservoertuig meestal binnen de 30 minuten vernietigd wanneer het wordt ingezet aan de nullijn aan het front. Het is dus in de eerste plaats aan de infanteriesoldaten om zonder veel steun hun posities te verdedigen tegen golven van Russische infanterieaanvallen. Een eskadron van acht tot tien soldaten heeft meestal de taak om 100 meter land te verdedigen, aldus Sodol, maar Oekraïne kan niet altijd volledige eskadrons opstellen. “Als er maar twee soldaten zijn, kunnen ze 20 meter van het front verdedigen”, zei hij. “Onmiddellijk rijst de vraag: wie dekt de resterende 80 meter?”

Het parlement heeft onlangs wetten aangenomen die Oekraïne in staat moeten stellen zijn troepenmacht aan te vullen, maar het proces heeft maanden geduurd en er zijn nog steeds veel uitdagingen bij de rekrutering. In een poging om aan de onmiddellijke behoeften te voldoen zegt het Oekraïense commando dat het “duizenden” soldaten die nu in de achterhoede zitten zal overbrengen naar gevechtsposities. Maar dat creëert een ander probleem: de soldaten die naar het front gaan moeten de juiste opleiding krijgen.

Syrsky stelt dat de kwaliteit van de opleiding een “ernstig probleem” is en dat Oekraïne eraan werkt gevechtsveteranen een actievere rol te laten spelen om de situatie te verbeteren. Maar geen enkele training kan bescherming bieden tegen de krachtige glijbommen van een halve ton die Rusland gebruikt om Oekraïense versterkingen te vernietigen. Daarom zegt Oekraïne dringend hulp nodig te hebben van westerse bondgenoten om het luchtruim eindelijk te sluiten.

Een verwoeste wijk in Myrnohrad, op 10 maart.Beeld DAVID GUTTENFELDER / NYT

Luchtverdediging

“Als we het over de luchtoorlog hebben, moeten we die in twee delen opsplitsen”, aldus Nazarov. “Het eerste deel is onze lucht- en raketverdediging tegen Russische raketaanvallen over het hele grondgebied van ons land. Het tweede deel is hoe de oorlog in de lucht er aan het front uitziet.”

Op beide fronten heeft Oekraïne het moeilijk. Het Institute for the Study of War stelt in een speciaal rapport over de luchtcampagne dat commandanten voor moeilijke keuzes staan bij het inzetten van de luchtverdediging. De systemen die Russische raketten kunnen onderscheppen die gericht zijn op Oekraïense steden en infrastructuur zijn volgens het instituut tegelijk nodig om Russische bommenwerpers die glijbommen droppen op afstand te houden. “De Russen maken gebruik van de terugtrekking van deze luchtverdedigingssystemen van de frontlinies om langzaam maar zeker winst te boeken op het terrein”, aldus het instituut. De verzwakte Oekraïense luchtverdediging stelt Rusland ook in staat met meer succes kritieke infrastructuur aan te vallen, wat volgens het instituut “domino-effecten” kan hebben op het Oekraïense vermogen om zijn binnenlandse wapenproductie op te bouwen.

President Zelensky heeft zaterdag gezegd dat er zo’n 500 defensiebedrijven actief zijn in Oekraïne. Bijna 300.000 mensen werken daar aan de productie van granaten, mortieren, pantservoertuigen, antitankwapens, systemen voor elektronische oorlogsvoering, drones en ander wapentuig. Maar fabrieken hebben stroom nodig. En de Oekraïense minister van Energie, Herman Haloesjtsjenko, zegt dat de aanvallen op de energie-infrastructuur sinds eind maart de hevigste van de oorlog waren; ze waren zelfs omvangrijker dan de bombardementen in de winter van 2022 en 2023, die het elektriciteitsnet bijna deden instorten.

Oekraïne heeft geprobeerd de Russische dreiging tegen te gaan door Russische vliegvelden en kritieke infrastructuur aan te vallen met een reeks langeafstandsdrones. Oekraïense functionarissen maken zich echter geen illusies: zonder geavanceerde westerse luchtverdedigingssystemen zitten ze in de problemen.

Oekraïne hoopt dat Oekraïense piloten die momenteel trainen met F-16-gevechtsvliegtuigen tegen de zomer in het Oekraïense luchtruim zullen vliegen om zo die extra verdedigingslaag te kunnen vormen waar momenteel zoveel nood aan is. Omdat het nog steeds twijfelachtig is of er nog hulp komt vanuit de VS tracht de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba Patriot-luchtverdedigingsbatterijen te bemachtigen die momenteel niet worden gebruikt in Europa.

© The New York Times