Rechter straft fiscus voor gebruik zwartspaarderslijst anonieme tipgever
De Belastingdienst en het ministerie van Financiën hebben voor de tweede keer in dezelfde rechtszaak een nederlaag geleden. Het gerechtshof in Den Bosch bepaalde dinsdag opnieuw dat de nabestaanden van een zwart-spaarder de belastingaanslag over diens Luxemburgse bankrekening niet hoeven te betalen. Het is het hof onvoldoende duidelijk welk bewijs de Belastingdienst heeft voor het opleggen van de aanslag.
Dat bewijs komt van een tipgever die in 2009 tegen betaling 76 namen van zwartspaarders overdroeg aan de Belastingdienst, die beloofde de identiteit van de tipgever geheim te houden. Die geheimhouding vond het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in 2015 onrechtmatig en dat hof vernietigde daarom ook al de belastingsaanslag van de inmiddels overleden zwartspaarder.
De Belastingdienst ging in cassatie bij de Hoge Raad, die de zaak terugverwees naar het hof van Den Bosch. Die komt nu om een andere reden tot dezelfde uitspraak dat de al opgelegde belastingaanslag moet worden vernietigd. Niet langer vindt de rechter de anonimiteit van de tipgever het probleem, maar de vraag hoeveel tipgeld hij kreeg, hoe hij aan de namenlijst van de zwartspaarders is gekomen en hoe betrouwbaar hij is.
Strafbare feiten
Het hof gaat ervan uit dat de tipgever strafbare feiten heeft gepleegd om aan de lijst te komen. Dat wil niet meteen zeggen dat de Belastingdienst de namenlijst niet kon gebruiken - volgens het hof kon de Belastingdienst niet anders. Maar de fiscus heeft zich er niet van vergewist of het op deze manier opsporen van zwartspaarders wel in verhouding staat tot het financieel belonen van crimineel gedrag.
Enige terughoudendheid was passend geweest, maar die heeft de fiscus niet betracht. Zo bleek de Belastingdienst niet geïnteresseerd in de ernst van de strafbare feiten die zijn gepleegd om aan de namenlijst te komen en was er geen belangstelling voor het criminele verleden van de tipgever.
Het hof is al met al ontevreden over de manier waarop de Belastingdienst opening van zaken heeft gegeven over het verkrijgen van de zwartspaarderslijst. Daardoor, zo vindt de rechter, kan dat bewijsmateriaal niet worden gebruikt en is de belastingaanslag die daarop is gebaseerd, ongeldig.
Enige terughoudendheid was passend geweest, maar die heeft de fiscus niet betracht
Beloning
Dat doet vermoeden dat alle 76 zwartspaarders die op de lijst staan, met terugwerkende kracht vrijuit gaan. Daar gaat Financiën echter niet van uit, zegt een woordvoerder. 'Van de 76 zaken staan er 70 onherroepelijk vast. Deze uitspraak van het hof van Den Bosch heeft daar geen invloed op.'
Volgens het ministerie zijn de 70 zwart-spaarders voor 11 miljoen euro aan naheffingen en boetes opgelegd. De tipgever krijgt daar een percentage van, zo sprak de toenmalige staatssecretaris van Financiën, Jan Kees de Jager met hem af in 2009. De beloning zou volgens De Jager 'maximaal enkele tonnen' bedragen, maar het hof kan die uitlating niet controleren.
De beloning zou volgens De Jager 'maximaal enkele tonnen' bedragen
Politieke wending
Het ministerie overweegt opnieuw in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. De uitspraak is voor Financiën geen reden voortaan af te zien van betaalde tipgevers. Immers, de informatie van de tipgever is accuraat gebleken, stelt de rechter vast. Daarmee staat vast dat de overleden man van wie de nabestaanden de zaak aanspanden een zwart-spaarder is. Dat de tipgever zelf geen zwartspaarder is, heeft de Belastingdienst overtuigend duidelijk gemaakt, vindt het hof.
De zaak kreeg eind 2014 een politieke wending toen de president van het hof Arnhem-Leeuwarden aangifte deed tegen het ministerie van Financiën. Dat was omdat de belastinginspecteur de naam van de tipgever weigerde te noemen. Op instructie van Financiën, stelde de president. Daardoor zijn de bewindslieden van het ministerie strafbaar en kunnen achter tralies komen. Maar toen de Hoge Raad een jaar later oordeelde dat de tipgever anoniem mocht blijven, trok het hof de aangifte weer in.