Wat is dat eigenlijk 'de beurs'? Welke impact hebben rode cijfers? En voel je die ook als je niet actief belegt?

De beurs valt te vergelijken met een markt. Op een gewone markt koop je fruit en groenten, terwijl je op de beurs financiële producten aankoopt of verkoopt. Die financiële producten worden ook effecten genoemd, waarvan aandelen of obligaties de 2 bekendste voorbeelden zijn. 

Net zoals de groenteboer naar de markt trekt met zijn kraam, kan een bedrijf in België ervoor kiezen om toe te treden tot de beurs. Een boer verkoopt tomaten of wortelen op de markt, een bedrijf biedt effecten aan en wordt zo een beursgenoteerd bedrijf. Iedere Belg kan er dan op zijn beurt voor kiezen om de effecten van een specifiek bedrijf te kopen. Zo word je een belegger. Als marktganger wandel je naar huis met een kilo groenten, als belegger neem je aandelen mee naar huis. 

Als je aandelen koopt van het bedrijf, dan kan dat bedrijf dat geld investeren. In ruil daarvoor krijg je als aandeelhouder - zo word je genoemd als je aandelen koopt - eventueel een dividend, een stukje van de winst op je bankrekening. 

"Op een aandelenbeurs staan bedrijven genoteerd, die ervoor kozen toe te treden tot de beurs. Elk bedrijf probeert winst te maken. Als het bedrijf daar regelmatig in slaagt, zullen zijn aandelen populair zijn bij eventuele kopers. De koers van het bedrijf zal stijgen",  legt hoofdeconoom bij ABN AMRO Erik Joly uit.

Andersom kan het ook: "Als een onderneming onverwachts verlies maakt, omdat een product bijvoorbeeld niet goed verkoopt, dan zullen beleggers hun aandelen bij dat bedrijf verkopen."

Het is simpel volgens Joly: de koersen stijgen als er meer kopers dan verkopers zijn. Ze dalen als er meer verkopers dan kopers zijn. 

Op de beurs heb je ook indexen. Dat is een korf van aandelen, die min of meer representatief is voor de economie van een bepaald land, regio of sector. Zo'n index is samengesteld uit een aantal individuele bedrijven. 

Een voorbeeld daarvan is onze eigen Bel-20. Die omvat de 20 belangrijkste Belgische beursgenoteerde bedrijven, die ook het meeste aandelen verhandelen. Onder andere brouwerij AB Inbev, verzekeringsmaatschappij Ageas, bankverzekeraar KBC, netbeheerder Elia en voedingsproducent Lotus Bakeries behoren tot de Bel-20.

Elk land of elke handelssector heeft dus zo’n index: de Franse CAC40 (Parijs), de FTSE in het VK (Londen), de Griekse ASE (Athene) of de Amerikaanse Dow-Jones Index (New York) zijn enkele voorbeelden. 

Beleggers zijn zenuwachtig, want ze houden niet van onduidelijkheid, klinkt het bij Joly. 

Net nu heeft de Amerikaanse president Donald Trump veel onduidelijkheid veroorzaakt met de nieuwe handelstarieven die hij aankondigde op 2 april. "De invoerheffingen creëren onzekerheid bij bedrijven. Die weten niet meer hoeveel ze zullen verkopen of exporteren, want de meeste consumenten gaan 2 keer nadenken voor ze een product kopen. Er wordt dus minder verkocht en er is minder winst." 

Daarom verkopen beleggers hun aandelen, omdat ze niet zeker zijn dat het nog iets zal opbrengen. Gevolg: de beurscijfers kleuren rood. En er lijkt niet meteen beterschap op komst. "Alle bodems op de beurs zijn weg en enkel Trump kan dat tij keren."

Door de hogere invoerheffingen wordt het leven voor de Amerikanen duurder, volgens Joly. En als we niet opletten, zijn de Europeanen de volgenden in de rij. "Alles hangt af van de manier waarop Europa reageert op de aangekondigde handelstarieven. Als we Trump een koekje van eigen deeg geven en de Europese tarieven ook optrekken, krijg je mogelijk nog hogere tarieven aan Amerikaanse zijde. We lopen nu echt op eieren." 

Toch is er niet meteen reden tot paniek: "Beleggen doe je op middellange tot lange termijn. Crisissen allerhande horen erbij als je belegt. Je moet dan ook beschikken over een stel stalen zenuwen." Zijn advies is dan ook simpel: verkoop je aandelen niet in paniek, want dan verlies je sowieso. Om nieuwe aandelen aan een lagere koers te kopen, is het dan weer te vroeg."

Ook de hangmatbeleggers kunnen voortdoen zoals gepland. Bij deze vorm van beleggen is weinig kennis nodig van beleggen, omdat je afgaat op de indexfondsen (zoals hierboven omschreven) of trackers. "Investeer rustig verder met hetzelfde bedrag en aan dezelfde frequentie, zoals je die vooraf bepaald hebt", zegt Joly. 

Op korte termijn is de impact van de (bloed)rode cijfers op onze economie relatief klein, stelt Joly. "Vooral voor beleggers is dit lastig, omdat ze tegen behoorlijk wat verliezen aankijken sinds het begin van het jaar. Op de markten zelf valt het nog mee. De kansen op een recessie (economische achteruitgang, red.) nemen toe, maar daar zijn we nog niet."

Voor een soortgelijke situatie moeten we al terugkijken naar de covidperiode, toen er ook een beurscorrectie plaatsvond. "De Dow-Jones Index verloor toen 10 procent op 12 maart 2020. Toen hebben we ook niet massaal onze job verloren en nu zie ik dat ook niet meteen gebeuren, tenzij de situatie jaren blijft aanmodderen." 

"Er is maar 1 man die de zaken meteen zou kunnen omkeren: Donald Trump", zegt Joly. "Hij zou voor rust kunnen zorgen op de financiële markten. Dan zou de beurs plots ook weer heel groen kunnen kleuren." 

Voor mensen die niet beleggen en geen activa hebben op de beurs, is de impact echt klein, stelt Joly gerust. 

Toch is er iets om rekening mee te houden: je pensioenspaarfonds. "Velen beseffen het niet, maar dat geld wordt ook voor jou belegd op de beurs", legt Joly uit. "Financiële instellingen gaan met jouw geld aan de slag, op vraag van een werkgever of werknemer." 

Pensioenspaarfondsen zijn schommelingen op de beurs dus wel gewoon. "Het is enkel vervelend als je net nu je fonds wil opvragen, omdat je dan minder geld op je rekening zal krijgen dan wanneer je dat geld een paar maanden geleden had opgevraagd." Hij geeft bijna-pensioengerechtigden dan ook 1 advies: "Als de optie er is en je hebt de financiële ruimte ervoor, laat je best je fonds nog een tijdje staan om de verliezen goed te maken", besluit Joly.