ANALYSE. Eén ding is zeker: dit land wordt het volgende halfjaar niet bestuurd

Dat N-VA toch maar mooi sterker uit deze crisis is gekomen, schrijven veel politieke commentatoren. Dat de partij nu de handen vrij heeft om vanuit de oppositie op de minderheidsregering van Michel in te beuken, dat de partij het thema migratie hoog op de agenda heeft gezet en daarmee haar naar het Vlaams Belang weggelopen kiezers opnieuw voor zich kan winnen, dat N-VA bewezen heeft dat ze nog altijd tegen het establishment durft op te komen. Kortom, terwijl vorige week de meeste mensen nog dachten dat N-VA in eigen voet had geschoten, ziet het er nu almaar meer naar uit dat de partij – als enige – munt kan slaan uit de politieke crisis.

En dat komt niet alleen omdat N-VA het zo magistraal slim heeft gespeeld en geen enkele fout heeft gemaakt, dat komt ook omdat de andere partijen het weer eens verknoeid hebben. Zelfs als N-VA in de touwen hangt, slagen de andere partijen erin een boksmatch te verliezen. De snelheid waarmee de wisselmeerderheid voor Marrakesh werd gevormd, was op het eerste gezicht een teken van krachtdadigheid, maar was tegelijk een enorme provocatie voor N-VA. Zondag regelde Michel in ijltempo de opvolging van de N-VA-ministers, maar of hij nu ook een nieuwe regering had gevormd, liet hij in het midden. Kris Peeters zei ferm dat het wel degelijk om een nieuwe regering met een nieuwe agenda ging, Maggie De Block vond het nodig om het kabinet van Theo Francken een chaos te noemen en in Marrakesh haalde de premier ook nog eens flink uit naar N-VA. Niet slim allemaal als je rekent op de steun van die partij om je minderheidsregering overeind te houden.

Ook niet slim, ondemocratisch zelfs, is het om als premier onduidelijkheid te laten bestaan over het programma van je regering en om te weigeren die op de een of andere manier door het parlement te laten legitimeren. Voor ze een coalitie steunen, mogen de parlementsleden wel weten wat ze van plan is. Dat is een democratisch minimum. Michel maakt het N-VA en de anderen wel heel gemakkelijk om zijn project af te schieten.

N-VA weer aan het stuur?

En zo zit N-VA dus weer aan het stuur. Als de partijen in de minderheidsregering nog iets willen bereiken, hebben ze Bart De Wever nodig. En die kan zijn eisen stellen, nu nog gemakkelijker dan toen hij nog in de regering zat.

Hoewel hij ook een aantal zaken niet meer kan. Het migratiebeleid heeft hij uit handen gegeven. Niet alleen is het VN-pact goedgekeurd, N-VA kan ook het uitwijzingsbeleid van zijn populairste regeringslid Theo Francken niet meer voortzetten. De huidige minister van Asiel en Migratie kan bepaalde maatregelen aanpassen, heeft ze al bewezen. N-VA kan daartegen fulmineren, maar meer ook niet. De perceptie is dat de partij met de afwijzing van het VN-pact tot het uiterste is gegaan in haar pleidooi voor een streng migratiebeleid, in realiteit heeft dat verzet niet veel uitgehaald.

En kan N-VA zomaar weigeren de begroting goed te keuren? Kan ze weigeren om een aantal beslissingen die ze zelf genomen heeft, goed te keuren? Zet ze nu alles in op het thema migratie en laat ze de kiezers die N-VA hun vertrouwen schonken voor haar rechts­liberaal economische programma gewoon vallen? Kan de partij zich dat permitteren?

Feest voor analisten

Er zal over deze crisis nog veel inkt vloeien. De voorbije week was een feest voor politicologen, analisten en politiek commentatoren. Maar hoe de machtsverhoudingen ook evolueren en welke moties er ook nog worden gestemd, één ding is zeker: dit land wordt het volgende halfjaar niet of nauwelijks bestuurd. Niet alleen zijn de beslissingsprocedures ingewikkeld en kwetsbaar geworden, er zijn ook wonden geslagen in de politieke verhoudingen. Bart De Wever pakte meteen na de val uit met “de ­Marrakesh-coalitie”, sp.a heeft het consequent over “de afbraakregering’’. PS en N-VA, aartsvijanden van weleer, tekenden samen een motie tegen de nieuwe regering. Michel ging naar Marrakesh met een wisselmeerderheid …

Als dit soort tactische samenwerkingen en deze harde toon blijven aanhouden, is voor de kiezer de duidelijkheid compleet zoek. Hoe zal hij hierop reageren? Gaat hij mee in de particratische logica van de politici? Vindt ook hij dat het afwijzen van het VN-pact een ferme daad van verzet is tegen alle partijen die een opengrenzenbeleid voorstaan, zoals Bart De Wever hem wil doen geloven? Of vraagt hij zich op tijd af of dat hele verzet nu wel zoden aan de dijk heeft gebracht? Vindt hij ook dat CD&V en Open Vld hun verantwoordelijkheid opnemen? Of ziet hij die minderheidsregering gewoon als één groot politiek manoeuvre tegen de al te machtige N-VA?

Kotsbeu

Het zou ook kunnen dat de kiezer over een halfjaar dit politiek theater – dat ver van zijn bed wordt opgevoerd en geen effect heeft op zijn dagelijks leven – kotsbeu is. Allicht heeft hij tegen die tijd aan den lijve ondervonden dat zijn land niet bestuurd is, dat hij in steeds grotere onzekerheid leeft over zijn pensioen, zijn inkomen, de migratie, het milieu … Dan zou hij op 26 mei de kaarten weleens heel erg moeilijk kunnen leggen. En daar dragen de partijen die deze chaos hebben aangericht dan de verantwoordelijkheid voor.