"Greenpeace slaat de bal mis met zijn nieuwe campagne"

"Maya stelt voor: de enige echte Maya De Bij-sigaretten", zegt een warme vrouwenstem, terwijl Maya vrolijk door een bloemenveld dartelt. " Voortaan kunnen kinderen ook van échte sigaretten genieten. Handig: in kleine pakjes, voor de kleine kinderhandjes", klinkt het. De boodschap, gemonteerd boven beelden van het guitige tekenfilmfiguurtje en van een jong meisje met een brandende sigaret tussen wijs- en middelvinger, zorgt voor gefronste wenkbrauwen.

Nee, de marketingdirecteur van Studio 100, eigenaar van Maya De Bij, is niet op zijn hoofd gevallen. Dit is een campagnefilmpje van Greenpeace. De ngo wil daarmee wijzen op de gevaren verwerkt vlees, fijnkost in het bijzonder. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schreef in 2015 al een rapport over de mogelijk schadelijke gevolgen van verwerkt vlees. Dat gaat uiteraard niet enkel over Samsonworst en consorten, maar over allerlei soorten fijnkost. Greenpeace wil dat nogmaals wereldkundig maken, met Studio 100 als symbool.

Studio 100 is, om het licht uit te drukken, not amused. "Ik vind dit choquerend en ik verwacht excuses", zegt CEO Hans Bourlon. "In Spanje werken we samen met Greenpeace; Maya De Bij is er het gezicht van een campagne rond bijensterfte. Daar zijn we de partner, hier zijn we blijkbaar de schande van het land. Wij promoten trouwens ook verse fruit en groenten, suikervrije ijsjes... We waren zelfs met Greenpeace in dialoog omdat we ons vegetarisch assortiment willen uitbreiden."

Of het tot juridische stappen komt, is voorlopig niet duidelijk. Greenpeace lijkt die alvast niet te vrezen en noemt het filmpje een parodie. En parodieën vormen een uitzondering op het auteursrecht. "Daar ga ik niet mee akkoord. Dit is een flagrante schending van het auteursrecht. Maya wordt in 160 landen uitgezonden, en op Netflix. Als ze dit filmpje niet snel offline halen, zullen ze in het buitenland problemen krijgen. Amerikanen lachen niet met zulke dingen", reageert Bourlon.

Foute boodschap

Greenpeace wou aandacht trekken en dat is gelukt. Maar is de juiste boodschap de wereld ingestuurd? Nee, zegt professor Marc Peeters, diensthoofd oncologie aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. "Er wordt een vergelijking gemaakt tussen de schadelijkheid van roken en van verwerkt vlees. Die gaat totaal niet op." 

"Wie lang rookt, heeft een zeer grote kans om ooit longtumoren te krijgen. Dat is een een-op-eenrelatie. Bij verwerkt vlees is er niet zo'n link. Ons rapport concludeert dat sommige verwerkte vleeswaren schadelijk kunnen zijn, als ze bepaalde bewerkingsprocessen doorliepen. In sommige gevallen zou er een link kunnen zijn met kankerverwekking", nuanceert de oncoloog. "Dat zijn twee heel verschillende dingen. Bovendien is het niet juist om Samson- of Maya De Bij-worst te viseren. Het rapport gaat over verwerkt vlees in het algemeen. Greenpeace bedoelt het vast goed en we mogen hier ook over praten, maar dit is een vreemde manier om dit aan te kaarten."

Ook over de manier waarop de boodschap de wereld werd ingestuurd, zorgt voor kritiek. Zo komt er na het filmpje nog een disclaimer die de campagne uitlegt, maar wat als jonge kinderen het te zien krijgen? De doelgroep van Maya De Bij kan nauwelijks of niet lezen. "En ook de sprong van rokende kinderen naar Maya De Bij-worst is heel groot. Het is echt moeilijk te zien waar dit precies over moet gaan", vindt Isabel Peeters, communicatiedirecteur bij reclamebureau BBDO. "Is het de bedoeling om Studio 100 in diskrediet te brengen? Het bedrijf promoot ook verse groenten en fruit met zijn figuurtjes. Is dat dan het juiste doelwit?"