Mooier in het echt: Netflix-toeristen overrompelen de filmlocaties uit hun favoriete series

Het enorme viaduct aan de Amalfikust waar con artist Tom Ripley eenzaam van de bus stapt. Het postkantoortje waar hij de weg naar de residentie van Dickie Greenleaf vraagt. De steile trappen die Ripley bestijgt, op aanraden van het ‘su su su’ (naar boven, boven, boven!) van de postbeambte, richting Dickies villa hoog op de rotsen.

Al in de eerste aflevering van de Netflix-serie Ripley herkende ik de locatie. Dit was Atrani, míjn Atrani, dat dorpje dat ik enkele jaren geleden per toeval ontdekte. Na een vakantie aan de razend drukke kuststrook bij Napels leek het dorpje de enige plek ginds die niét door Amerikaanse toeristen belegerd werd.

In de gelijknamige roman van Patricia Highsmith speelt het verhaal van Ripley zich af in het fictieve Mongibello, geïnspireerd op Positano aan diezelfde Amalfikust. Een tip: ga nooit naar Positano. De pastelkleurige charme die in de jaren 50 van vorige eeuw schrijvers als Highsmith maar ook John Steinbeck verleidde, is vandaag wég. Positano wemelt van de toeristen.

Voor de Netflix-reeks reden regisseur Steve Zaillian en zijn production designer David Gropman wekenlang de Amalfikust af, op zoek naar toch nog een plekje op die overtoeristische strook waar de tijd wél was blijven stilstaan. En ze vielen voor Atrani, een dorpje van achthonderd inwoners met een bijzonder binnenpleintje, zoals ook ik enkele jaren geleden voor die stille kleine parel naast de stad Amalfi viel. Een tip: ga ook nooit naar Amalfi. Sinds Mark Zuckerberg er op huwelijksreis ging, stikt het er van de Silicon Valley-types.

Die waren er in Atrani niet. Met de nadruk op ‘waren’, want daar heeft Ripley nu verandering in gebracht. Netflix had de serie amper gelost, of Airbnb zag de boekingen in en rond Atrani al met meer dan 90 procent stijgen. Sommige hotel- en restaurant-uitbaters lieten al optekenen dat ze deze zomer een Ripley-overrompeling vrezen, ook omdat in juli de Costa
d’Amalfi Airport in het naburige Salerno heropent: na jarenlang stilliggen belooft deze luchthaven vanaf komende zomer directe vluchten vanuit Londen en Berlijn richting de Costiera Amalfitana.

Maar wat nog het meest van al meespeelt: volgens een trendrapport van American Express uit 2023 laat zo’n 70 procent van de gen Z’ers en millennials zich voor hun reisbestemmingen door films of tv-series inspireren. ‘Set-jetting’ werd de trend al gedoopt, maar u mag ook Netflix-toerisme zeggen. En dus zit de Piazetta Umberto, dat fotogenieke binnenpleintje van Atrani, deze zomer gegarandeerd vol met set-jettende koppels, bij voorkeur met lederen loafers van Salvatore Ferragamo aan de voeten, zoals hun favoriete personages Dickie Greenleaf en Marge Sherwood uit Ripley.

In Parijs hebben ze intussen genoeg van de set-jetters die in het spoor van de Netflix-serie Emily in Paris de omgeving van de Place de l’Estrapade belegeren, waar het personage Emily Cooper haar appartementje betrekt. Anonieme graffitiartiesten heetten de opnames van het vierde seizoen deze lente al welkom met getagde slogans: ‘Emily casse toi, Paris Sud n’est pas à toi’, ‘Emily in Paris, on n’en peut plus!’ of anders wel gewoon ‘Emily Fuck Off’.

De bakker van La Boulangerie Moderne in de Rue des Fossés Saint-Jacques, waar Emily voor het eerst in haar leven een pain au chocolat proefde en niet wist wat haar overkwam, reageerde via sociale media op de slechte recensies die hun chocoladekoeken van Netflix-toeristen kregen: “Wij zijn een gewone bakkerij, geen droomfabriek!” De vele Emily-lookalikes die getooid met baret en selfiestick voor het bakkerijtje poseren terwijl ze in een pain au chocolat happen, is de bakkersfamilie eveneens zat.

Maar de Franse overheid doet er nog een schepje bovenop en lanceerde deze lente een website waarvoor Atout France, de nationale toeristische dienst, expliciet de handen in elkaar slaat met de streamingdienst en de toerist op maat gemaakte Netflix--trips aanbiedt. Keuze genoeg aan series die zich (gedeeltelijk) afspelen in de Republiek. Fan van het feuilleton Lupin? Of eerder van de La Casa de Papel-spin-off Berlin? Of de WOII-
miniserie All the Light We Cannot See, over de liefde tussen een blind Frans tienermeisje en een Duitse soldaat? Of toch maar weer van Emily in Paris? En wil je stad, platteland, kastelen of shopping? Scrol en klik en je hoogstpersoonlijke Netflix-vakantie wordt kant-en-klaar geserveerd.

Frankrijk doet aan groots opgezette country marketing in samenwerking met Netflix, Knokke-Heist schonk 40.000 euro aan productiehuis Dingie voor het eerste seizoen van Knokke Off, de glamoureuze reeks waarin Pommelien Thijs en Willem De Schrijver gestalte geven aan rijke, getroebleerde jongeren in Het Zoute. Seizoen twee, waarvan de opnames in april van start gingen, kreeg volgens Knokke-burgemeester Jan Morbee ‘een gelijkaardig bedrag’ van de gemeente.

Als High Tides heeft de serie er intussen ook een succesvolle internationale Netflix-tournee op zitten. Of zich dat ook in een stijging van buitenlandse boekingen in Knokke vertaalt, kon de burgemeester nog niet zeggen. Op onze vraag of Knokke nu toeristen lokt die een glimp van de nieuwe opnames van ‘Het Euphoria aan het Zwin’ willen opvangen, ter hoogte van Surfer’s Paradise bijvoorbeeld, de surfclub waar in seizoen 1 veel scènes werden gedraaid, antwoordde Morbee onomwonden: “Ik mag het hopen! Onze investering heeft zichzelf sowieso al terugverdiend. Een marketingcampagne voeren rond je gemeente, zeker in het buitenland, is oneindig veel duurder.” Nu nog de geplande nachtclub in het gerenoveerde casino – opening 2028 – The Crazy Lulu dopen, zoals in de serie, en we zijn er.

Thailand ging enkele flinke stappen verder dan Knokke, en wel om het derde seizoen van de HBO-klepper The White Lotus binnen te halen, een serie die tegelijkertijd de leegheid van (luxe)toerisme bekritiseert én promoot. Zowel het Four Seasons Resort Maui in Wailea, Hawaï, als het Four Seasons San Domenico Palace in Taormina, Sicilië, zijn sinds hun passages in respectievelijk seizoen 1 en 2 erg in trek bij wie het zich kan veroorloven. De gemiddelde overnachting in San Domenico kost rond de 2.000 euro, maar zowat alle hotels in Taormina profiteerden mee van The White Lotus-hype en zagen hun boekingen stijgen.

Regisseur Mike White was van plan het derde seizoen in Japan te draaien, en was er al volop locaties aan het spotten, toen er een telefoontje van een Thaise productiemaatschappij kwam: de Thaise overheid wapperde met een nieuwe taxshelterregeling, waarbij je als filmmaker op zo’n 30 procent belastingteruggave kunt rekenen. Japan heeft dat soort incentives niet, en dus wordt seizoen drie van The White Lotus, op het scherm in 2025, in Thailand opgenomen. Volgens de businesswebsite Bloomberg zal dat derde seizoen zich afspelen op drie verschillende locaties: het paradijselijke Four Seasons Resort Koh Samui, Anantara Mai Khao Villas in Phuket en een nog niet nader genoemd hotel in Bangkok. Het zorgt al voor onlinekoorts onder The White Lotus-fans: boek nú een verblijf in die resorts, vooraleer dat derde seizoen op tv is en iedereen er heen wil.

Intussen kan er nog altijd zwetend tussen de meute aangeschoven worden in het Kroatische Dubrovnik (King’s Landing in de HBO-reeks Game of Thrones) of aan de appartementsgevel in Greenwich Village in New York die werd gebruikt voor Friends, zeg maar echte classics onder de set-jetlocaties.

Wie het juist heel érg exclusief wil, kan proberen te boeken in het adembenemende Juvet Landskaps-hotell in Noorwegen, waar Shiv Roy en haar broers in seizoen 4 van de HBO-reeks onderhandelden met ‘de Zweed’ Lukas Matsson. Na de overrompeling is daar weer wat meer plaats, maar je moet er wél tussen de 400 en 700 euro per nacht voor over hebben. Je kunt natuurlijk ook lekker tegendraads doen en plekken bezoeken waar vergeten filmparels werden opgenomen en nul toeristen komen. Zo stond ik ooit helemaal alleen aan het huis waar Ingrid Bergman en Roberto Rossellini eind jaren 40 logeerden toen ze op het Eolische eiland Stromboli de film Stromboli (Terra di Dio) opnamen. Maar dat maakte bitter weinig indruk op het thuisfront.

We willen op reis niet zijn zoals de rest, en tegelijk ook net heel erg wel. We denken zo graag dat we authentiek zijn, terwijl we gewoon, net als iedereen, een reisgids als Lonely Planet volgen. Ilja Leonard Pfeijffer wijdde meer dan 500 pagina’s aan die contradicties in zijn roman Grand Hotel Europa uit 2018. Zes jaar later zijn ook streamingdiensten onze reisgidsen geworden. Volgens sommigen zou de pandemie daar voor iets tussen zitten – het scherm was toen onze enige manier van reizen.

Hoe de vork ook aan de steel zit: tijd voor de hamvraag. Wat wordt ze nu, dé Netflix-bestemming van deze zomer, nadat Wednesday al voor een nieuwe interesse in Roemenië (Transsylvanië!) zorgde, The Tourist deed dromen van de Australische outback en Guy Ritchie’s The Gentlemen zowat heel het Verenigd Koninkrijk in de kijker zette, van Gloucestershire tot Londen? Het antwoord: alle locaties uit One Day, de Netflix-reeks waarin een kleine twintig jaar in het leven van het (vrienden)koppel Emma Morley en Dexter Mayhew wordt getoond en waarvan iedere aflevering zich afspeelt op de 15de juli in telkens een ander jaar, op een andere locatie. Nu al dé gratis bezienswaardigheid van 2024: de heuvel Arthur’s Seat in Edinburgh, die Emma en Dexter in de eerste aflevering samen beklimmen, na hun eerste nacht samen. Exotische romantiek valt er op het Griekse eiland Paros te beleven, waar Emma en Dexter in aflevering 4 (in 1991 dus) op vakantie gaan en waar de boekingen sindsdien de pan uitswingen. Naar verluidt ook al gepland op 15 juli 2024, ter hoogte van La Maison Highbury in Londen, de tearoom die diende als locatie voor Café Belleville, de zaak die Dexter uitbaat: een internationale bijeenkomst van One Day-pelgrims.

En dan is er dus ook nog het Atrani, het Rome, het Napels en het Venetië uit Ripley, een van de best gestylede tv-reeksen ooit: één grote reclamefolder voor een retro-Italië dat niet meer bestaat. Behalve dan in Atrani. Een van de elementen die de makers toevoegden aan het oorspronkelijke verhaal van Patricia High-smith is dat het personage van Marge Sherwood (Dakota Fanning) aan een (foto)boek werkt rond haar Italiaanse tweede thuis, getiteld My Atrani. Explicieter kan de uitnodiging voor de Netflix-toerist niet zijn.

Wie daarom toch van plan is deze zomer de overrompeling in het dorpje te trotseren: zoek op het binnenpleintje Piazetta Umberto níét naar het donkere postkantoortje dat een centrale rol speelt in de reeks, dat is eigenlijk een ‘raar gevormde garagebox’ die production designer David Gropman in de tunnel rondom het plein vond. Su, su, su dan maar: de trappen op. Maar zoek daarboven op de rotsen van Atrani evenmin naar de riante villa met toren waar Dickie Greenleaf aan z’n schilderijen werkt of zo graag martini’s uitschenkt – want die villa vond Gropman op het eiland Capri. Die Villa Torricella is te huur via Airbnb, kost 280 euro per nacht, en is de komende maanden volledig volzet.