Nergens beter dan thuis werken? Vergeet het
Boodschappen doen, kinderen ophalen en intussen doorwerken aan de keukentafel? Wie maandag niet door de sneeuw moest, prees zich gelukkig. Toch blijkt occasioneel thuiswerken niet altijd een zegen voor de work-life balance.
"Maandag was ik op kantoor, ja. Ik was al vertrokken voor de eerste sneeuw viel", lacht Sarah Vettori (28), die sinds september bij de communicatiedienst van AXA werkt. De bureaustoelen op het hoofdkantoor in Brussel waren echter minder bevolkt dan anders, al keek niemand daar raar van op.
Bij de verzekeraar is het toegelaten om twee dagen per week van thuis uit te werken en daar maakt Vettori elke week dankbaar gebruik van. "Het spaart me de verplaatsing en laat me toe om bijvoorbeeld boodschappen te doen of thuis te zijn als de installateur langskomt."
Met flexibel werken komt namelijk ook de belofte van een betere work-life balance. De OESO beaamt: een goede balans tussen werk en privé is belangrijk voor het welzijn van alle familieleden.
Maar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in Nederland toont in een nieuw rapport dat de balans vaak verstoord is voor wie af en toe een dagje thuiswerkt: werk lijdt soms onder familieactiviteiten, en omgekeerd.
Geert Van Hootegem, professor arbeidssociologie (KU Leuven) en directeur van het HIVA, merkt diezelfde evolutie. "Het positieve verhaal van thuiswerk is dat je tijd kan uitsparen, maar de grens tussen 'wat is mijn tijd' en 'wat is de tijd van de werkgever' wordt soms weggewist. De smartphone, die ligt vandaag altijd binnen bereik."
'Het positieve verhaal van thuiswerk is dat je tijd kan uitsparen, maar de grens tussen 'wat is mijn tijd' en 'wat is de tijd van de werkgever' wordt soms weggewist'
Bij de bevraging van het CBS geven occasionele thuiswerkers het vaakst aan dat ze familieleden wel eens durven te verwaarlozen. Anderzijds ervaren ze de hoogste werkdruk en maken ze gemiddeld meer overuren: vijf uur per week in plaats van vier.
"Het risico bestaat inderdaad dat je gaat overcompenseren omdat je bijvoorbeeld de kinderen bent gaan ophalen", zegt Bart Cambré, directeur Onderzoek bij Antwerp Management School. "Snel nog een paar uur doorwerken 's avonds om toch zeker niet de indruk te wekken dat je laks bent geweest."
Daar ligt tegelijk ook de grootste "pleinvrees" voor organisaties die met argwaan naar het concept kijken, zegt Van Hootegem. "Het is voor velen een soort controlevraagstuk: 'Gaat die persoon wel effectief werken?' Pas de laatste vijf à zes jaar heeft er echt een kentering plaatsgevonden."
Net op tijd voor Vettori dus, die bij haar tweede werkgever AXA de gulden middenweg terugvindt. "Twee dagen thuiswerk vind ik persoonlijk ideaal. Thuis kan ik me beter concentreren, maar ik ga ook graag naar kantoor, om een band op te bouwen met collega's." Van extra werkdruk heeft ze naar eigen zeggen geen last. De een gaat er dus beter mee om dan de ander.
'Twee dagen thuiswerk vind ik persoonlijk ideaal. Thuis kan ik me beter concentreren, maar ik ga ook graag naar kantoor, om een band op te bouwen met collega's'
Winterprik
Hoewel België op Europees niveau in de top tien staat, blijft het aantal thuiswerkers in ons land zwak. Uit cijfers van het FOD Economie werkte in 2016 12,2 procent van de Belgen soms of gewoonlijk van thuis uit. Ter vergelijking: in Nederland was dat ongeveer 35 procent.
De felle winterprik op maandag zette het onvermogen om thuis te werken alvast nog wat meer in de verf met bijna 1.300 kilometer file op de Belgische wegen: fijn was dat niet bepaald, productief al evenmin.
Een thuiswerkalarm moet volgens het KMI de oplossing brengen, maar dat vindt Van Hootegem veelzeggend. "Dat een meteorologisch instituut zich nu opwerpt om dit te gaan reguleren, zegt toch wel iets over de status van thuiswerken in onze maatschappij."
De pluspunten van thuiswerk zijn nochtans duidelijk aanwezig. De werkgever kan besparen op kantoorruimte en op vlak van mobiliteit levert Nederland het bewijs: tussen 2005 en 2016 had thuiswerken een dempend effect van 12 procent op het reistijdverlies.
"Bij bevragingen merk ik ook dat thuiswerkers de tijd die ze anders in de file staan vrij goed verdelen. De ene helft gaat naar werk, de andere naar vrije tijd. Een win-win", zegt Van Hootegem. Al betekent dat natuurlijk niet dat bedrijven hun kantoren beter sluiten. "Voor tal van werknemers zorgt face-to-facecontact voor belangrijke spontaniteit: even binnenspringen bij een collega voor raad of een discussie op de gang."
Dat het positieve verhaal nu wat omslaat in een verstoorde balans tussen werk en privé, is volgens Van Hootegem te wijten aan een gebrek aan duidelijke afspraken. "Ik merk dat de meeste organisaties die kant van de discussie stilzwijgend uit de weg gaan. De privémomenten van de werknemer kosten nu eenmaal geen geld."