Vacatures zijn in China vaak seksistisch

Een goede huid, niet zwaarder dan 65 kilo en geen zichtbare littekens? Het zijn eisen die je kunt verwachten van een modellenbureau. In de Chinese provincie Hebei zijn deze uiterlijke kenmerken echter geen voorwaarde voor deelname aan een schoonheidswedstrijd of een rolletje in een soap, maar voor een baan als treinconducteur. Althans: als je een vrouw bent.

Wie in China als vrouw een baan zoekt, komt geregeld voor onaangename verrassingen te staan. Zowel de Chinese overheid als het bedrijfsleven vragen soms expliciet om een man, blijkt uit nieuw onderzoek van Human Rights Watch (HRW). De organisatie analyseerde ruim 36.000 vacatures die tussen 2013 en 2018 verschenen, zowel van de overheid als het bedrijfsleven. Bij 13 procent van de overheidsvacatures werd vorig jaar specifiek gevraagd om 'enkel mannen' of 'bij voorkeur mannen', ontdekte HRW. Bij het ministerie van openbare veiligheid was dat zelfs ruim de helft.

"We waren heel verbaasd dat de overheid vrouwen zo discrimineert", zegt Sophie Richardson, directeur van HRW in China. "Dat geeft een verschrikkelijke boodschap af. Op papier hebben mannen en vrouwen gelijke rechten, maar dat wordt nauwelijks gehandhaafd."

Soms gebeurt het dat vrouwen een rechtszaak wegens discriminatie aanspannen en die ook winnen, zegt Richardson. Maar de schadevergoedingen zijn minimaal. "In drie verschillende rechtszaken kregen vrouwen ieder onlangs 2000 yen, wat gelijkstaat aan 300 dollar. Een piepklein bedrag! Dat is voor grote bedrijven een lachertje."

Ook in veel andere landen komen vrouwen moeilijker aan het werk dan mannen, bleek vorig jaar uit onderzoek van de internationale arbeidsorganisatie ILO. De redenen zijn uiteenlopend: een gebrek aan scholing, traditionele rolpatronen, en dus ook dat sommige bedrijven liever een man aannemen. Wereldwijd bedroeg de arbeidsmarktdeelname van vrouwen vorig jaar ruim 49 procent, terwijl bijna 60 procent zei te willen werken. In Noord-Afrika, de Arabische staten en Zuid-Azië is de genderkloof het grootst.

Hoewel de G20-landen (waartoe ook China behoort) in 2014 afspraken om de kloof met 25 procent te dichten tegen 2025, wordt die volgens HRW in China juist groter. "De positie van vrouwen wordt alleen maar slechter", zegt Richardson. "De loonkloof in de grote steden groeit, het percentage werkende vrouwen daalt. Ondertussen worden honderdduizenden geweldige vrouwelijke activisten onderdrukt en gecontroleerd door de regering. Laat die vrouwen hun werk doen!"

Naast de specifieke vraag om mannen hekelt HRW ook de uiterlijke eisen en het seksisme dat uit Chinese vacatures spreekt. Zo plaatste het ministerie van openbare veiligheid vorig jaar een vacature voor een baan met 'veel overuren en zeer intensief werk', waarop 'dus' alleen mannen konden solliciteren. Andere vacatures vroegen expliciet om een getrouwde vrouw met kinderen. Volgens HRW spreekt er een 'diepgewortelde discriminatie' uit dit soort teksten. "Ze impliceren dat vrouwen lichamelijk en geestelijk minder aankunnen dan mannen, en dat bedrijven niet zitten te wachten op het faciliteren van zwangerschapsverlof", aldus het rapport.

Naar aanleiding van het onderzoek schreef HRW brieven aan de Chinese overheid en verschillende bedrijven met de vraag om hun beleid te verantwoorden, waaronder aan internetbedrijven Alibaba, Tencent, Baidu en vacaturebedrijf Zhaopin. Tot nu toe heeft alleen Zhaopin daarop geantwoord, zegt Richardson. "Van de rest horen we helemaal niets."

Genderkloof wereldwijd

_{Arbeidsmarktdeelname in percentage van de bevolking (Bron: ILO, 2017)}

1. Arabische staten: mannen 76, vrouwen 21 (kloof 55)

2. Noord-Afrika: mannen 74, vrouwen 23 (kloof 51)

3. Zuid-Azië: mannen 79, vrouwen 29 (kloof 50)

4. Centraal- en West-Azië: mannen 74, vrouwen 44 (kloof 30)

5. Latijns-Amerika en Cariben: mannen, 78 vrouwen 53 (kloof 25)