Duitsland gaat nog eens twintig bijkomende Eurofighter-gevechtsvliegtuigen bestellen. Dat heeft bondskanselier Olaf Scholz bekendgemaakt tijdens de internationale luchtvaartbeurs ILA in Berlijn. De bestelling bij het Europese consortium zal geplaatst worden nog voor de komende parlementsverkiezingen in Duitsland, in de tweede helft van 2025. Scholz deelde niet mee welk bedrag de Duitse regering aan de toestellen zal besteden.

Duitsland had vier jaar geleden al 38 Eurofighters besteld, voor een prijs van in totaal 5,5 miljard euro. De levering van die toestellen zou tussen 2025 en 2030 moeten plaatsvinden. "We zullen zorgen voor een aanhoudende activiteit" op de Eurofighter-site in de Beierse gemeente Manching,  stelt Scholz.

Duitsland maakt sinds de Russische invasie in Oekraïne, meer dan twee jaar geleden, opnieuw werk van een versterking van zijn defensiecapaciteit. Na tientallen jaren van onderinvestering is een fonds van 100 miljard euro opzijgezet om het Duitse leger beter uit te rusten. "Vandaag zien we duidelijker dan ooit dat het belangrijk is om een Europese en Duitse defensie-industrie te hebben die continu alle belangrijke soorten wapens en de benodigde munitie kan produceren", zegt de bondskanselier. In het verleden is die industrie te vaak een "speelbal" geweest van de politiek, klinkt het nog. "Dat is nu voorbij."

Een samenwerking tussen de Europese partners is daarbij noodzakelijk, benadrukt Scholz. "We kunnen het ons in Europa niet langer veroorloven om een aanzienlijk groter aantal concurrerende wapensystemen te hebben dan bijvoorbeeld de VS." De Eurofighter is een defensieprogramma dat geleid wordt door het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Duitsland en Italië.

Aan het front in Charkov mag de situatie er dan iets positiever uitzien voor Oekraïne, intussen dreigen de Russische aanvallen op energie-installaties wel rampzalige gevolgen te hebben. “Steden dreigen compleet onleefbaar te worden.”“Komende winter wordt de absolute hel. Steden dreigen compleet onleefbaar te worden, waardoor de stroom vluchtelingen naar Europa opnieuw kan pieken.” “Als Rusland hiermee kan doorgaan, bestaat het risico dat Oekraïne komende winter sociaal en economisch instort.”

Lees hier meer. 

Een Russisch parlementslid heeft er op de Russische staatstelevisie voor gepleit om het Europese continent in één keer lam te leggen door een atoombom op Nederland te gooien. Toezeggingen van de Nederlandse minister van Defensie Kajsa Ollongren dat Nederlandse F-16’s in het Russische luchtruim mogen worden gebruikt, zijn de aanleiding voor de dreigementen volgens de voormalige luitenant-generaal.

Het huiveringwekkende dreigement werd op de Russische staatstelevisie geuit door luitenant-generaal Andrej Gurulev – een parlementslid van de partij Verenigd Rusland – in een gesprek met de propagandist Vladimir Solovjov. Volgens Gurulev zou een nucleaire aanval ervoor zorgen dat de dijken en dammen breken, waardoor het land overspoeld wordt door water. "De dammen daar zullen in één keer instorten, alles. Heel Nederland zal onder water komen te staan”, claimt het parlementslid. "Honderd procent zeker dat daarna alles in Europa volkomen dood zal zijn.”

"Ergens tussen de 50 en 60 procent van de Europese brandstofvoorraad bevindt zich in Nederland”, beweerde Gurulev in het televisie-interview. "Het leger noemt dit een dik doelwit.” Verder claimt Gurulev dat de aanval in één dag kan worden voltrokken met een minimale inzet van Russische kernwapens. Gurulev zei dat twee normale kernwapens Nederland zouden vernietigen. "Eén kan worden neergehaald, de tweede zal het doel halen. Dat zal genoeg zijn.” Hij maakte duidelijk dat een dergelijke aanval op Nederland tot de ’doelcatalogus’ van de Russische militaire machine behoorde. 

Oekraïne verwelkomt de aanwezigheid van de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris op de vredesconferentie over de oorlog in het land die midden juni in Zwitserland wordt gehouden. Dat heeft Andri Jermak, het hoofd van het presidentiële kantoor van Oekraïne, laten weten.

"Het is belangrijk nieuws dat de deelname van de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris aan de vredestop is bevestigd", zei Jermak in een persbericht op sociale media.

Oekraïne hoopt op de vredesconferentie, die plaatsvindt op 15 en 16 juni bij Luzern, brede internationale steun te winnen door de voorwaarden nog eens op tafel te leggen die volgens het land nodig zijn om een einde te maken aan de oorlog met Rusland.

Vorige maand had de Oekraïense president Volodimir Zelenski nog gezegd dat de afwezigheid van de Amerikaanse president Joe Biden "geen sterke beslissing was" en dat "zijn afwezigheid een staande ovatie voor Poetin zou zijn".

Jermak kondigde ook twee toekomstige ontmoetingen aan tussen Zelenski en Biden. Het Witte Huis meldde dat Biden Zelenski donderdag zal ontmoeten in Frankrijk bij de herdenking van D-Day, de massale landing van de geallieerden op de Franse kust tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast zullen ze elkaar ook zien op de G7-top in Italië.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov zegt dat Franse militaire instructeurs in Oekraïne “een legitiem doelwit zijn voor de Russische troepen.” Hij reageert daarmee op de beslissing van Oekraïne om Franse militairen toe te laten hun soldaten op te leiden.

De Oekraïense luchtmacht zei dat het 22 van de 27 Shahed-type drones heeft neergeschoten die tijdens de nachtelijke aanval van Rusland op woensdag boven vijf Oekraïense regio's werden gelanceerd.
De aanval beschadigde een industriële faciliteit en verwondde één persoon in de regio Poltava, zei de gouverneur Filip Pronin op de berichtenapp Telegram.

Het Oekraïense leger vernietigde zes drones boven de zuidelijke regio Mykolaiv, zei de gouverneur. Brokstukken van een van de drones vernielden een privéwoning en beschadigden er nog eens 10, maar er vielen geen gewonden, voegde hij eraan toe.
Vier drones werden neergeschoten boven de zuidelijke regio Kherson en nog eens vier boven de centrale regio Dnipropetrovsk, zeiden de gouverneurs van de regio's.
De aanval was ook gericht op de noordelijke regio Sumy, maar de regionale autoriteiten hebben geen details over de schade gemeld. 

De secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg heeft China bekritiseerd omdat het land volgens hem de vredesconferentie over Oekraïne boycot. "Het is jammer dat China heeft besloten niet deel te nemen", zei de Noor in een interview met de Noord-Duitse openbare omroep NDR.

De afzegging toont volgens Stoltenberg dat China niet in staat is om de invasie van Rusland in Oekraïne - "een flagrante schending van het internationaal recht" - te veroordelen. Stoltenberg verklaarde ook dat de Chinese president Xi Jinping en de Russische president Vladimir Poetin vlak voor de invasie een overeenkomst tekenden waarin ze elkaar onbeperkte samenwerking hadden beloofd. Sinds de invasie blijkt China de Russische oorlogseconomie te ondersteunen door geavanceerde technologie te verkopen.

China liet vorige week weten dat het niet deelneemt aan de vredestop voor Oekraïne die Zwitserland organiseert. Het Aziatische land vindt dat ook Rusland op de top moet worden vertegenwoordigd, maar dat land weigert en is bovendien niet uitgenodigd. Zwitserland organiseert de top van 15 en 16 juni op verzoek van Oekraïne, dat hoopt de internationale steun voor Kiev te vergroten. De Oekraïense president Volodimir Zelenski had China opgeroepen deel uit te maken van de conferentie. Volgens Zwitserland hebben al meer dan tachtig landen hun deelname aan de top bevestigd.

De Amerikaanse president Joe Biden zal zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski ontmoeten in de marge van de herdenking van de landing in Normandië. Dat heeft het Witte Huis aangekondigd kort nadat de president was vertrokken naar Frankrijk. Nadien zullen de twee elkaar ook spreken op de G7-top in Italië.

"In Normandië zal hij de gelegenheid hebben om met president Zelenski de stand van zaken in Oekraïne te bespreken", zei de Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan aan boord van de Air Force One. Volgens Sullivan zal Biden het ook hebben over het verderzetten van de steun voor Oekraïne.

De Russische raket- en droneaanvallen hebben meer dan 9 gigawatt aan nucleaire capaciteit in Oekraïne vernield. "De situatie is zeer ernstig", heeft de Oekraïense premier Denys Sjmyhal verklaard tijdens een regeringsoverleg. Negen gigawatt is ongeveer een zesde van de stroomcapaciteit waarover Oekraïne tot voor 2014 beschikte. Het land kon toen nog gebruik maken van de centrales op het schiereiland de Krim - dat tien jaar geelden door Rusland werd geannexeerd  - en in de oostelijk regio's Loehansk en Donetsk. Na de Russische invasie van meer dan twee jaar geleden kwam ook de kerncentrale van Zaporizja - met een capaciteit van 6 GW de grootste van Europa - in Russische handen terecht.

Bovendien neemt het Russische leger sinds maart de warmte- en waterkrachtcentrales in Oekraïne onder vuur. De drie kerncentrales die nog onder controle van de regering staan, vormen nu de basis van de Oekraïense energieproductie. Netbeheerder Ukrenerho ziet zich genoodzaakt om regelmatig geplande stroomonderbrekingen door te voeren. In verschillende wijken in de hoofdstad Kiev wordt de elektriciteit 's middag al uitgeschakeld wegens een overschrijding van het maximaal toegestane verbruik.

De Oekraïense regering mikt nu op een betere luchtverdediging en herstelwerken aan de beschadigde faciliteiten, zegt Sjmyhal. Het energiesysteem moet ook meer gedecentraliseerd worden en het verbruik moet efficiënter verlopen. "Ons doel is om te besparen op alle niveaus: van grote bedrijven tot kleine huizen en woningen."

Kiev wil ook de import van generatoren, zonnepanelen en kleinere energiecentrales subsidiëren. De regering rekent bovendien op meer hulp van internationale partners. "We maken werk van een uitbreiding van de import uit Europa tot 2,2 gigawatt", zegt Sjmyhal. Momenteel kan tot 1,7 GW aan bijkomende stroom geïmporteerd worden uit naburige EU-lidstaten en Moldavië. 

Aleksej Navalny, de Russische oppositieleider en fervent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, wordt vandaag herdacht in de Duitse hoofdstad Berlijn, in aanwezigheid van zijn weduwe, Joelja Navalnaja, vrienden en aanhangers. Zijn weduwe bedankte de aanwezigen kort, maar wilde verder geen commentaar geven. De Duitse bisschop, die de herdenking in de Marienkirche leidde, herinnerde de genodigden aan Navalny's "ontembare geest en humor, en zijn inzet voor vrijheid en gerechtigheid in Rusland".

Navalny overleed op 16 februari 2024 in een Siberisch strafkamp, waar hij een gevangenisstraf van 19 jaar uitzat. Hij zou vandaag 48 jaar geworden zijn. De exacte omstandigheden van zijn overlijden zijn tot op heden niet duidelijk.

Oekraïense strijdkrachten hebben Russisch luchtafweergeschut op Russische bodem, in Belgorod, uitgeschakeld. Daarvoor hebben ze naar alle waarschijnlijkheid Amerikaanse Himars-raketten gebruikt. Dat meldt het Institute for the Study of War (ISW). Het Russisch luchtafweergeschut werd op 1 of 2 juni geraakt, zei de Amerikaanse denktank. 

“Russische bronnen beweren steeds vaker dat Oekraïense troepen Himars gebruiken om Belgorod oblast aan te vallen sinds de VS hun beperkingen gedeeltelijk hebben opgeheven op het vermogen van Oekraïne om door de VS geleverde wapens te gebruiken om militaire doelen in Russische grensgebieden met Charkov oblast aan te vallen. Russische bronnen zullen waarschijnlijk elke succesvolle aanval in Belgorod Oblast blijven karakteriseren als een aanval met Himars, ongeacht het gebruikte systeem", voegden ze daaraan toe. Het doelwit zou op 60 kilometer van de frontlinie in Charkov gelegen hebben en meer dan 80 kilometer verwijderd zijn van Charkov Stad. Daarmee valt het ver buiten andere raketsystemen die door de Oekraïeners gebruikt worden. 

Rusland mengt zich niet met Frankrijk en het land voert ook geen desinformatiecampagne tegen de Olympische Spelen van Parijs deze zomer. Dat heeft de Russische ambassade in Parijs dinsdag laten weten, enkele dagen nadat aan de Eiffeltoren doodskisten werden geplaatst, bedekt met een Franse vlag en de woorden 'Franse soldaten in Oekraïne' erop geschreven. "Ons land heeft belangrijker prioriteiten", aldus de ambassade.

In een persbericht haalt de ambassade verder nog uit naar een "nieuwe russofobe campagne in de Franse media". Het gaat om gevaarlijke "hysterie" voor Russische burgers in Frankrijk, klinkt het nog. De ambassade betuigt zijn solidariteit met "de Franse burgers die het voorwerp werden van een heksenjacht, gewoon omdat ze voorstander zijn van een behoud van de jarenlange vriendschapsbanden tussen onze landen". 

Wat betreft de ambassade moeten de Franse autoriteiten ingrijpen om deze "anti-Russische informatiecampagne te beëindigen". 

Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov ontkende van zijn kant dat Moskou een desinformatiecampagne voert tegen de Olympische Spelen. Een recent Microsoft-rapport beschuldigde Moskou ervan de inspanningen van zo'n campagne op te voeren, maar dat is "pure laster", meent Peskov. Volgens het Microsoft Threat Analysis Center (MTAC) zaaien twee Russische groeperingen, Storm-1679 en Storm-1099, "angst om toeschouwers te ontmoedigen de Spelen bij te wonen". 

Drie mannen die ervan verdacht worden zaterdag doodskisten te hebben gezet aan de voet van de Eiffeltoren, zijn maandag voor de onderzoeksrechter in Parijs verschenen. Ze zijn voorlopig niet aangehouden. Het gaat om de chauffeur, een 38-jarige Bulgaar, en twee andere mannen, de ene 25 jaar oud, geboren in Duitsland, de andere 17 jaar oud, geboren in Oekraïne.

Of er Franse instructeurs naar Oekraïne gaan, is nog niet bevestigd. Kiev en Parijs voeren daar momenteel nog onderhandelingen over. De Franse president Emmanuel Macron heeft wel al meermaals laten verstaan dat hij er niet op tegen is om Franse troepen naar Oekraïne te sturen. 

Maar Rusland liet wel al weten dat het niet uitsluit dat ze zulke Franse instructeurs zullen aangevallen als ze in Oekraïne actief zijn. "Geen enkele instructeur die betrokken is bij het trainen van Oekraïense soldaten is onschendbaar” voor de aanvallen, vertelde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov aan de pers. “Het maakt niet uit of ze Frans zijn of niet", voegde hij eraan toe.

Oekraïne gaat zijn bondgenoten vragen om zijn leger meer vrijheid te geven om westerse apparatuur te gebruiken om militaire doelen in Rusland aan te vallen. Vorige week gaven de Verenigde Staten Oekraïne de toestemming om door de VS geleverde wapens te gebruiken bij aanvallen op doelen op Russisch grondgebied, in de buurt van de Oekraïense stad Charkov.

Rusland bestookt dat grensgebied dagelijks met bommen die worden afgeworpen vanuit vliegtuigen in het Russische luchtruim, buiten het bereik van de Oekraïense wapens. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft herhaaldelijk gezegd dat de enige manier om hier een einde aan te maken het gebruik van westerse wapens met een groter bereik is. Maar de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba wijst erop dat Oekraïne zich nog altijd moet houden aan regels. "We zullen blijven samenwerken met onze bondgenoten om de reikwijdte ervan uit te breiden."

De bondgenoten van Oekraïne zijn verdeeld over het gebruik van westerse wapens voor aanvallen op Russisch grondgebied en niet alleen op bezette Oekraïense gebieden. Tegenstanders vrezen dat de toestemming om over de grens te bombarderen zou leiden tot een direct conflict met Rusland.

Koeleba beschuldigt Rusland er ook van een vredestop over Oekraïne, die binnenkort in Zwitserland zou plaatsvinden, te boycotten. Volgens Oekraïne hebben meer dan honderd landen al hun deelname bevestigd. Rusland is niet uitgenodigd. Het Kremlin hamerde er al herhaaldelijk op dat Rusland betrokken moet worden bij elke discussie over vrede in Oekraïne. 

Het Oekraïense leger is aan het terugslaan in de oostelijke regio Charkov. Dat heeft de legerleiding daar gezegd op tv, nadat Rusland er de voorbije weken heel wat gebied had veroverd. Dat heeft alles te maken met de Amerikaanse wapens die geleverd zijn. Lees hier meer.

De Amerikaanse vicepresidente Kamala Harris zal deelnemen aan de Conferentie over vrede in Oekraïne die op 15 juni plaatsvindt in Bürgenstock, aan het meer van Luzern in Zwitserland. Dat meldt het Witte Huis. Harris zal er benadrukken dat de Amerikaanse regering zich blijvend inspant "om een rechtvaardige en duurzame vrede te verwezenlijken, gebaseerd op de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne en de beginselen van het handvest van de Verenigde Naties", klinkt het in een persbericht.

Een vijftiental vrouwen van Russische soldaten zijn maandag samengekomen voor het ministerie van Defensie in Moskou. Ze vragen om hun mannen terug te halen van het front in Oekraïne, en willen een ontmoeting met de nieuwe defensieminister Andrej Beloesov.

Op beelden die een van de vrouwen op berichtendienst Telegram plaatste, is te zien hoe de vrouwen voor de poorten van het ministerie staan met borden. "Het is tijd om de gemobiliseerden naar huis te halen", "Ik ben alleen, ik heb er genoeg van", staat er op de borden. Ze richten zich ook tot de nieuwe minister van Defensie, die op 12 mei is aangesteld en Sergej Sjojgoe vervangt. "Andrej Beloesov, praat met ons, we zijn hier."

De politie droeg de vrouwen op om hun protest stop te zetten. Door de toenemende repressie zijn demonstraties in Rusland een zeldzaamheid geworden, en zijn verenigingen van vrouwen of familieleden van gemobiliseerde soldaten de enigen die nog bijeenkomsten organiseren in Moskou.

Tot begin 2024 betoogden de vrouwen elke zaterdag aan het graf van de onbekende soldaat in het centrum van Moskou, aan het Kremlin. Na een reeks arrestaties, van onder meer journalisten, vinden de demonstraties niet langer op geregelde basis plaats. 

De zeven pijlers van zekerheid en veiligheid die het Internationaal Atoomenergieagentschap IAEA heeft opgesteld voor de kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne worden bedreigd. "De situatie op de nucleaire site van Zaporizja blijft precair", waarschuwde directeur-generaal Rafael Grossi. "Alle zeven pijlers van nucleaire veiligheid en beveiliging zijn gedeeltelijk of volledig aangetast", zei hij.

De situatie in de kerncentrale is volgens Grossi "problematisch" door militaire aanvallen en het regelmatig afsluiten van elektriciteitsleidingen buiten de site omwille van "militaire activiteiten". Zaken zoals het personeel, routine inspecties en onderhoud van beveiligingssystemen of noodvoorzieningen op de locatie blijven volgens Grossi problematisch. Ze veroorzaken veiligheids- en beveiligingsrisico's in de kerncentrale. 

De Russische oud-president Dmitri Medvedev heeft op X George Clooney bedreigd, omdat de stichting van de acteur ijvert voor arrestatiebevelen tegen Russische propagandisten. “Onze professionele journalisten zullen hem vinden en een praatje met hem maken”, schrijft Medvedev. Lees hier meer.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski neemt deze maand deel aan de G7-top in Italië. Dat bevestigt een woordvoerder maandag. Of hij daarvoor ook naar dat land afreist, is nog niet bekend.

"Helaas kan ik niet bevestigen of ontkennen dat de president fysiek aanwezig zal zijn bij de G7-top, maar er is in elk geval, online of fysiek, geen twijfel dat hij erbij is", aldus een woordvoerder van Zelenski op de Oekraïense televisie. De president was vorig jaar ook bij de G7-top in Japan. Zijn reizen worden om veiligheidsredenen doorgaans niet van tevoren aangekondigd.

De top wordt op 13, 14 en 15 juni gehouden in de zuidoostelijke regio Apulië. De bijeenkomst wordt bijgewoond door de leiders van de G7-landen, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. De G7-landen bestaan uit de huidige voorzitter Italië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.