Charles Michel speelt alles of niets

"Waar bent u, premier?", vroeg Meyrem Almaci, de voorzitter van Groen, dinsdagochtend op de radio. Het moment was slim gekozen, nu de meerderheidspartijen met elkaar in de clinch liggen over de fratsen van Theo Francken (N-VA), onze staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Goed gespeeld! Toch is haar uitval een beetje grappig, want sinds het begin van de legislatuur is die vraag misschien al duizend keer gesteld door een oppositie die op alles schiet wat beweegt. Het heeft niet belet dat Charles Michel er nog altijd is en zelfs openlijk op een tweede mandaat mikt.

Wie verwacht dat de premier onmiddellijk op zo'n delicaat onderwerp zal reageren – zeker in een verkiezingscampagne – kent hem slecht. Zo is hij niet. Al sinds zijn debuut in de politiek mengt Michel zich nooit in een polemiek voor hij alle dimensies zorgvuldig heeft overwogen, soms tot ergernis van zijn partijgenoten. In de migratieproblematiek, waar iedereen tegenwoordig scherpe standpunten inneemt, is hij extra behoedzaam. 

Zoals een liberaal me laatst uitlegde, hebben zowel conservatief rechts als links geen belang bij een oplossing van het migratiedossier: het is hun electorale handelsfonds. Na het nieuwste Francken-incident heeft Michel zijn pilootvis, David Clarinval, de fractieleider van de MR in de Kamer, ingeschakeld om de staatssecretaris aan te sporen om op te treden ‘in plaats van hectisch te communiceren’. Pas daarna heeft de premier, nadat hij de vrijlating van buitenlanders met een strafblad had onderzocht, zich over de zaak uitgesproken en Francken gevraagd om tegen vrijdag een plan klaar te stomen. Ook om te tonen wie de baas is. Een goed berekend rollenspel. 

Storytelling

Waar is Charles Michel? Hij begint het laatste jaar van zijn ‘bewind’ met een imperatief, vooral aan de Franstalige kant: de publieke opinie overtuigen. Daarom laat hij de gemeenteraadsverkiezingen in Waver aan zich voorbijgaan en concentreert hij zich op zijn taak als premier. Tegelijk werkt hij haast geobsedeerd aan zijn ‘storytelling’: na ‘jobs, jobs, jobs’ is het de beurt aan ‘investeren, investeren, investeren’, met het federale investeringspact. Niets aan te doen dat de legislatuur zal eindigen met flink wat lijken in de kast: de begroting, de fraudebestrijding of het Arco-dossier, dat uiteindelijk vooral een blok aan het been is voor de CD&V.

Er is een tijd geweest dat de premier gedomineerd leek door de drie Vlaamse partijen van zijn meerderheid. Maar nu heeft hij weer een duidelijke koers. Hij gaat voor alles of niets. Aan de Franstalige kant voert de MR campagne met de realisaties van de coalitie met de N-VA en wil ze zich opstellen als de enige centrumrechtse partij die de PS en haar linkse bondgenoten weerwerk kan bieden. Een berekend risico, mikkend op het onzekerheidsgevoel van onze tijd. Een controlefreak als de premier is ongetwijfeld actief achter de schermen van deze campagne, die in rechte lijn van de gemeenteraadsverkiezing van oktober naar de federale verkiezingen van 2019 loopt. En bij de MR is het nog altijd Charles Michel die de lijn bepaalt en de dissidenten tot de orde roept.

Brexit

Daarnaast is er een andere kwestie die de premier bezighoudt, ook achter de schermen: Europa. Dat is zijn prioriteit. In deze woelige tijden voor de Unie wil hij met de Benelux, het Frankrijk van Macron, het Duitsland van Merkel en het Spanje van Sanchez een progressieve tegenstroom op gang trekken tegen het populisme in Italië of Hongarije. Met op de achtergrond een niet te verwaarlozen explosief dossier: de brexit. Deze week zal Michel een informele ontmoeting hebben met zijn Britse evenknie Theresa May over die kwestie, die de Belgische economie veel schade kan berokkenen.

Na vier jaar in de Wetstraat 16 ligt Charles Michiel niet echt meer wakker van de tweets van Theo Francken of het geroep van Meyrem Almaci. Wel van de ruimere context van een Europese Unie die dreigt uiteen te vallen. Ook omdat de migratie volgens hem op Europees niveau moet worden aangepakt.