#YouToo op Pukkelpop: "Uw bilspleet is dieper dan de loonkloof"

– "Hej, vindt uw mama dat oké dat ge een afvoerpijp staat te neuken?"

– "Mijn mama is dood jong!"

– "Och! Ze draait zich om in haar graf als ze u zou bezig zien."

We durven ons niet uitspreken over de dronkenmanspraat elders op de weide, maar wie in Petit Bazar schunnigheden naar het hoofd geslingerd krijgt, kan er prat op gaan dat hij werd gestrikt in de netten van Rozemarijn De Keyser. Met haar bedrijf Intervent leukt zij events op met creatieve performance-acts, en in het meest decadente hoekje van Pukkelpop doet ze dat dit jaar met het veelbesproken #YouToo-project. 

Vanop een manshoge stelling laten Rozemarijn en de haren – leden van de improvisatiegroep de Lunatics – mannen kennis maken met het concept: nageroepen worden op straat. Voor De Morgen legden De Keyser en Lunatic-lid en NRJ-presentatrice Kim Muylaert even de megafoon aan de kant voor wat uitleg. "Het thema van Petit Bazar is dit jaar 'Under Construction', dus daar moesten we mee aan de slag. Het eerste wat in mij opkwam was: nagefloten worden door bouwvakkers."

Veelzeggend dat dat het eerste is waar je aan moet denken.

Rozemarijn De Keyser: "Best wel, hè? Maar ik ben toevallig net in contact gekomen met een dakwerker die mij verteld heeft dat zijn baas er een punt van maakt om alle nieuwe werknemers op het hart te drukken vrouwen niet na te roepen. Want dat geeft het bedrijf een slechte naam, zegt hij. Dus dat leeft daar ook echt wel blijkbaar."

Jullie willen met #YouToo de mannen de ogen openen. Hen duidelijk maken hoe het voelt om…

De Keyser: (vult aan) "…geviseerd te worden. Niet alleen mannen trouwens, jongens ook. Het begint al vroeg. Onlangs nog kwam er een jong gastje, hij zal hooguit twaalf geweest zijn, mij voorbijgereden op de fiets. "Hej! Ik wil mijn vingers in uw kutje steken!" Ik ben heel ad rem en ik durf gerust iemand van repliek te dienen, maar op het moment dat iemand zoiets willekeurig op een openbare plek naar je schreeuwt sta je even met je mond vol tanden en laat je het dus eigenlijk gebeuren. En dat is een rotgevoel."

Omdat dat je slachtofferrol versterkt.

De Keyser: "Precies. Ik kan me daar niet in vinden. Terwijl die slachtofferrol nogal snel gecultiveerd wordt. Ik vind het bijvoorbeeld niet erg om nagefloten te worden op straat: ik zie dat als een compliment."

Waar trek je voor jezelf dan de grens?

De Keyser: "Vanaf het moment dat het een seksuele bijklank krijgt. Mocht die nog grappig zijn: tot daaraan toe – dan zal ik misschien nog glimlachen of de bal terugkaatsen. Maar 'ik wil mijn vingers in uw kutje steken': daar is niets vriendelijks aan, niets goedbedoelds, niets grappigs. Dat is ronduit obsceen."

Snap je echter dat er vrouwen zijn die ook niet gediend zijn met die goedbedoelde complimenten?

Kim Muylaert: "Ik wel, ik vind dat zelf meestal niet oké. Wanneer ik word nagefloten denk ik niet: 'oh bedankt', ik denk: 'laat mij met rust!'

De Keyser: "Ik denk: "awel ja, ik vind ook dat ik schoon benen heb.' (lacht) Anders is alles een constante bedreiging, terwijl je het soms ook moet zien als een positieve bekrachtiging."

Muylaert: "Ja, maar dat doe je wel zelf natuurlijk, hé, er een positieve draai aan geven. Dat wil niet zeggen dat de ervaring positief is, wel je interpretatie ervan."

Jullie gaan soms wel heel ver. Hebben jullie voor jezelf een grens gesteld?

De Keyser: "Op voorhand hadden we afgesproken dat we niet te plat zouden gaan."

Muylaert: "Maar dan zit je in de flow en merk je wel dat het snel toch plat wordt."

Ook omdat jullie 'sujetten' jullie soms van repliek dienen.

Muylaert: "Ja, het hangt er wel vanaf wie er voor je staat. Als ze terugroepen weet je dat je een stapje verder kan gaan, maar het is wat aanvoelen."

De Keyser: "Mijn regel is: jij moet altijd degene zijn die het laatste woord heeft. Laat ze niet het gevoel hebben dat zij de touwtjes in handen hebben."

Is dit allemaal improvisatie of hebben jullie wat dingen voorbereid?

De Keyser: "We hebben een brainstorm gehad waar wat oneliners uit zijn voortgekomen die multi-inzetbaar zijn. Zoals: 'als er één iets is wat ik wil aftrekken, dan zijn het uw kousen'. Want serieus, wat is dat met al die opgetrokken sokken tegenwoordig?"

Muylaert: "Of we hebben van die waterpistooltjes waarmee we hen natspuiten en zeggen dat er dan tenminste iemand nat is van ons twee."

De Keyser: "De brainstorm was er net omdat we niet te plat wilden gaan. We wilden er ook zinnen insteken als 'ik zie dat jij vijfhonderd euro meer verdient dan ik voor hetzelfde werk, en ik vind dat wel geil' of 'uw bilspleet is dieper dan de loonkloof'."

Muylaert: “"Jammer genoeg merken we wel dat die dingen veel minder werken."

De Keyser: (grijnst) "Op dat moment besef je wel dat je soms tegen een iets meer primaire levensvorm aan het spreken bent." (grijnst) "En dan komen de typische seksuele innuendo's." 

Het doel heiligt de middelen, toch?

De Keyser: "Ach, we mogen onszelf niet overschatten en denken dat we echt dingen veranderd hebben nu, of dat we de mensen bereikt hebben. Ik denk dat mensen de link wel leggen, maar daar stopt het. Voor de meeste mannen blijven we gewoon een bende wijven op een toren, waar ze wat haantjesgedrag voor mogen uit de kast halen."

Muylaert: "Mannen steken ook gewoon nog steeds hun broek af wanneer we schunnigheden roepen. Ik denk niet dat er één vrouw effectief haar bloes zou openknopen wanneer iemand op straat 'hé, laat uw tieten zien!' roept."

Ik vraag me dat zelf altijd af, wat er zou gebeuren als ik eens zou instemmen op de zoveelste man die me aan een stoplicht vraagt om te gaan neuken. Wat als ik nu "awel ja" zou antwoorden, weten ze dan wat gedaan?

De Keyser: "Sowieso niet, die weten niet wat hen overkomt dan. Ze zouden eens schaapachtig lachen en doorrijden."

Muylaert: "Maar is dat wel zo? Want zouden we dat dan niet gewoon altijd zeggen, gewoon om hen uit het lood te doen slaan? Als we niet het gevoel hadden dat er een dreiging was?"

Krijgen jullie, wanneer jullie van jullie stelling zijn gekomen, ook feedback van het publiek? Mannen die naar jullie komen om te zeggen dat jullie hen de ogen geopend hebben?

De Keyser: "Eigenlijk niet, neen. De eerste twee uur 's ochtends passeert er weinig volk en heb je goede interacties, maar daarna treedt er een bepaalde vorm van dronkenschap op waar je sowieso niet kan doordringen. Ik vrees dat sommigen zelfs niet begrijpen dat we zinspelen op het feit dat er zoveel wordt gefloten naar vrouwen vanop bouwwerven."

Muylaert: "Ik had op voorhand verwacht dat de mannen heel stoer zouden reageren, agressief misschien zelfs, of zelf handtastelijk zouden worden. Maar eigenlijk komt dat niet zoveel voor. We zien veel meer mannen die reageren zoals wij in die situatie, die ongemakkelijk worden, of bewust geen oogcontact maken. Die zich écht geïntimideerd voelen, dat had ik nooit gedacht."

De Keyser: "Die stelling is daarvoor wel heel goed. We kijken letterlijk op hen neer. Dat was een angstaanjagend besef toen we erop kropen: het misplaatste machtsgevoel, het verheven gevoel. Dàt voelen die gasten dus."

Is het na zo'n dag moeilijk om het weer uit te schakelen?

Muylaert: "Ik vind van wel, maar ik voel me er ook wel een beetje sterker door."

Hoe kijk je terug op de eerste twee dagen? Wat voor gevoel hou je eraan over?

De Keyser: "Dat ik verbrand ben. Op mijn schouders. (lacht) Het is hard, hè!"

Ik kan me voorstellen dat een hele dag mannen aan de schandpaal nagelen op den duur wel aan je gaat vreten.

De Keyser: "Neen, ik ben hard verbrand, bedoel ik."