Enkele weken geleden nog uitgeteld, nu nek-aan-nek in de peilingen: hoe het beleid van Donald Trump de Liberalen in Canada de wind in de zeilen geeft
In Canada is de populariteit van de Liberalen van de nieuwe premier Mark Carney in enkele weken fors gestegen, terwijl de partij onder zijn voorganger Justin Trudeau nog uitgeteld leek. Omgekeerd hebben de Conservatieven in korte tijd veel van hun pluimen verloren. Die ommezwaai heeft alles te maken met het beleid van Donald Trump. "Hij heeft onze identiteit beledigd en heeft een gevoel van nationalisme opgewekt dat lang was verscholen."
De Liberalen van de nieuwe premier Mark Carney hebben het lange tijd niet gemakkelijk gehad in Canada. Na meer dan 10 jaar aan het roer was de populariteit van de vorige premier Justin Trudeau sterk gedaald. De Canadezen waren over heel wat punten ontevreden, zoals de hoge prijzen in de supermarkten en het tekort aan woningen op de vastgoedmarkt.
"Canadese identiteit beledigd"
Na de aankondiging kort na Nieuwjaar dat Trudeau zou aftreden, was de oppositie duidelijk: er moesten snel nieuwe verkiezingen komen. De peilingen gaven op dat moment aan dat de Liberalen zo'n 20 procent van de stemmen zouden krijgen, terwijl de Conservatieve partij van Pierre Poilievre 46 procent scoorde.
Vandaag is dat plaatje helemaal anders en hebben de Liberalen een ware wederopstanding gemaakt. De peilingen voorspellen nu een nek-aan-nekrace, met 35,7 procent voor de Conservatieven en 34,7 procent voor de Liberalen. Een oorzaak voor die populariteitsboost is te vinden ten zuiden van Canada: de Amerikaanse president Donald Trump.
"Er heerst angst, maar vooral woede bij de Canadese bevolking." Dat zegt Allan Tupper, emeritus professor Politieke Wetenschappen aan de Universiteit van British Columbia. "Trump heeft onze identiteit herhaaldelijk beledigd, met zijn verwijzingen naar Canada als 51e staat die hij no matter what zal inlijven en de moppen over 'gouverneur' Trudeau."
Volgens Tupper is Trump zich niet bewust van de gevolgen van zijn opmerkingen. "We zeggen hier vaak dat de Amerikaanse revolutie 2 landen heeft gecreëerd: de Verenigde Staten én Canada. Trump is erin geslaagd om een nieuw gevoel van nationalisme bij de Canadezen los te maken, gevoelens die al lange tijd verborgen waren."
Sterkere toewijding van Liberale kiezers
Die opwelling van nationalisme heeft een gunstig effect op de populariteitscijfers van de Liberalen. "De toewijding van hun kiezers is in korte tijd enorm versterkt", legt Tupper uit.
De verkiezingsoverwinning van Mark Carney als nieuwe partijvoorzitter en premier van Canada moet die trend voortzetten. "De Liberalen vormen een partij die de macht gewoon is: ze kiezen winnaars. Het feit dat Carney met zo'n overweldigende meerderheid heeft gewonnen, betekent dat ze hem als een winnaar zien."
Dat ziet ook Ken Munro, die als emeritus professor Politicologie aan de Universiteit van Alberta is verbonden. "De kiezers zien hem als een man die het tegen Trump kan opnemen, onder meer vanwege zijn ervaring in de financiële sector. Hij komt over als een sterke leider, iemand die vastberaden is om de soevereiniteit van Canada te beschermen en Trumps wens om Canada over te nemen, af te slaan."
Terwijl iedereen zich in een Canadese vlag wikkelde, bleef de reactie van Pierre Poilievre lange tijd uit: pas later besefte hij dat hij de trein had gemist
Niet alleen zijn de Liberalen plots populairder, het imago van de Conservatieven heeft een stevige deuk gekregen. "Pierre Poilievre wordt steeds meer omschreven als een heimelijke Trump-aanhanger", zegt Tupper. "Terwijl iedereen zich in een Canadese vlag wikkelde, bleef zijn reactie lange tijd uit. Pas later besefte hij dat hij de trein had gemist."
Er is dan ook heel wat overlap tussen de standpunten van Poilievre en Trump, geeft Munro aan. "Hij heeft zich onder meer al verzet tegen vaccins (tijdens de coronapandemie, red.) en wil graag meer vuurwapens in het land krijgen." In februari hield Poilievre nog een campagnebijeenkomst waar de slogan 'Canada First' prominent aanwezig was, wat natuurlijk doet denken aan het 'America First' van Donald Trump.
Of de huidige trend zich zal doorzetten tot de federale verkiezingen, is nog onduidelijk. Momenteel staan de verkiezingen gepland op 20 oktober, maar ze zullen zo goed als zeker vroeger plaatsvinden. Carney kan binnenkort als nieuwe premier beslissen om het parlement vroegtijdig te ontbinden. Als dat niet gebeurt, heeft de oppositie al gezegd dat ze bij de volgende zitting van het parlement op 24 maart een motie van wantrouwen zal indienen, wat ook tot nieuwe verkiezingen zou leiden.
'Elbows up!'
Intussen blijft het Canadese protest tegen het vijandige beleid van de Verenigde Staten zich op vele manieren uiten. Tijdens sportwedstrijden klinkt geregeld boegeroep wanneer het Amerikaanse volkslied begint en als reactie op de constante dreiging met importtaksen vraagt de overheid de bevolking om zo weinig mogelijk Amerikaanse producten te kopen.
Op vele plaatsen klinkt ook de protestkreet 'Elbows up!' Dat is een verwijzing naar de Canadese hockeylegende Gordie Howe die bekendstond als 'Mr. Elbows', omdat hij er niet voor terugdeinsde om tijdens wedstrijden zich fysiek te laten gelden. Canadezen gebruiken de kreet nu om te benadrukken dat ze willen strijden voor hun soevereiniteit.
Nochtans had het ook anders gekund, zegt Munro. "In het verleden hebben we al heel wat vruchtbare akkoorden gesloten met de Amerikanen. Wij, Canadezen, zijn goed in onderhandelen en beschouwen de Amerikanen als onze vrienden. Trump heeft onze grondstoffen - waar we er gelukkig veel van hebben - in het vizier genomen. We hadden ze ook kunnen verkopen. Dat de Amerikaanse regering nu verdragen zomaar verbreekt, kan echt niet."
