Waar staan de andere partijen voor?
Meer dan 10 kleine of nieuwe partijen doen in juni een poging om in één van de parlementen te geraken. Hieronder kan je een overzicht vinden van die partijen en hun belangrijkste programmapunten.
Voor U
Voor U is een politieke beweging die opgericht is door Vlaams Parlementslid Els Ampe, die in september vorig jaar uit Open VLD stapte. Verschillende kleine partijen hebben zich bij de lijst aangesloten. Het gaat om Vista, Vrijheid, Volksliga en Gezond Burger Verstand.
De beweging - die geen partij genoemd wil worden - wil naar eigen zeggen "een alternatief bieden voor de traditionele partijen" en een einde maken aan de particratie in ons land. Volgens Voor U moet er minder geregeld worden door de overheid en moeten mensen meer vrijheid krijgen.
De vertegenwoordigers van Voor U zullen zich volgens de partij houden aan 12 "sterke principes", die meteen het partijprogramma zijn waarmee de beweging naar de kiezer trekt. Over alle andere kwesties zullen de parlementsleden in eer en geweten mogen beslissen.
De drie belangrijkste standpunten van de partij:
- Een zuinige overheid die zich beperkt tot de kerntaken: alle begrotingen in evenwicht, schrappen van 75 procent van de kabinetsmedewerkers.
- De macht dichter bij U: meer directe democratie met referenda, een op de drie parlementsleden schrappen, afschaffing provincies en senaat, halveren partijfinanciering.
- Migratie op onze voorwaarden: we sluiten niemand uit, maar verwachten van iedereen een inspanning. Onze verworven vrijheden, normen en waarden moeten door iedereen aanvaard en gerespecteerd worden: vrijheid van geloof, scheiding tussen kerk en staat, vrije meningsuiting, universele mensenrechten, democratie, gelijkheid tussen mannen en vrouwen, …
Voor U komt overal in Vlaanderen en Brussel op voor de Europese, federale, Vlaamse en Brusselse verkiezingen.
Blanco
Blanco is een partij met slechts 1 programmapunt: zichtbaarheid geven aan de proteststem. Tijdens de verkiezingen van 2019 maakten meer dan 1,3 miljoen stemgerechtigde Belgen geen gebruik van hun stemrecht: ze kwamen niet opdagen, stemden blanco of ongeldig.
Met die stemmen wordt momenteel niets gedaan. Ze worden niet meegeteld bij de zetelverdelingen, waardoor alle partijen een stukje groter worden. En net daar wil Blanco verandering in brengen.
De partij wil de kieswet veranderen, zodat kiezers een extra keuzemogelijkheid krijgen op het stembiljet: een niet-toegewezen zetel. Die stemmen zouden dan moeten leiden tot lege zetels in het parlement, om de proteststem een gezicht te geven.
De kandidaten van Blanco beloven dat ze zich enkel zullen focussen op dat ene programmapunt. Bij stemmingen over alle andere thema's zullen ze zich onthouden. "Eens het programmapunt gerealiseerd is, verliest de partij zijn bestaansreden en wordt ze ontbonden", zo zegt de partij nog.
Het enige standpunt van de partij:
- De kieswet aanpassen zodat burgers bij de verkiezingen kunnen stemmen voor een zetel die niet wordt toegewezen en dus de volledige legislatuur leeg blijft.
Blanco komt overal in Vlaanderen en Brussel op bij de verkiezingen voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers. De partij neemt niet deel aan de regionale verkiezingen.
Volt Europa
Volt Europa is een pan-Europese partij, die vooral Europese samenwerking centraal zet. "Onze aanpak overstijgt nationale grenzen, omdat we inspiratie putten uit de beste Europese praktijken", zo zegt de partij, die enkele voorbeelden geeft: de fietsinfrastructuur van Utrecht, de stadsplanning van Barcelona en het model voor betaalbare huisvesting van Wenen.
De partij heeft al zetels in het Europees parlement en is ook vertegenwoordigd in de parlementen van Nederland, Cyprus en Bulgarije. Ook in België kwam Volt al op - in 2018 en 2019 - maar voorlopig zonder succes.
De drie belangrijkste standpunten van de partij:
- Een sterk en democratisch Europa voor geopolitieke stabiliteit, het in stand houden van economische welvaart en het oplossen van de klimaatcrisis. We pleiten onder meer voor een Europees leger en een Europees transportagentschap.
- Comfortabel, veilig, betaalbaar en overvloedig openbaar vervoer: een jaarpas om voor 250 euro onbeperkt de trein te gebruiken, nieuwe infrastructuur voor het oplossen van de spoorknelpunten en tramnetwerken in kleinere en middelgrote steden.
- Inclusief en toekomstgericht onderwijs: gratis gezonde schoolmaaltijden en buitenschoolse opvang, meer autonomie en flexibiliteit voor leerkrachten, integratie van toekomstvaardigheden zoals coderen, AI en klimaatkennis in curriculum, bevorderen van levenslang leren door extra betaald verlof voor scholing.
Volt Europa komt op bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. In de provincie Antwerpen en Vlaams-Brabant doet de partij mee aan verkiezingen voor het Vlaams Parlement. In Antwerpen ook voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In Brussel voor de Kamer en het Brussels Parlement.
De nieuwe partijen in 1 minuut met Ivan De Vadder:
BoerBurgerBelangen (BBB)
BoerBurgerBelangen is het Vlaamse antwoord op het succes van de BoerBurgerBeweging bij onze noorderburen. Vorig jaar werd die uit het niets de grootste partij bij de provinciale verkiezingen in Nederland.
Geinspireerd door dat succes hoopt ook de Vlaamse BBB zetels in het parlement te veroveren om de belangen te behartigen van landbouwers en mensen die op het platteland wonen. De partij profileert zich als een "brede centrumpartij" en hoopt zo ook andere kiezers te overtuigen.
De drie belangrijkste standpunten van de partij:
Het stikstofakkoord moet zorgvuldig herzien worden, steunend op nauwkeurige data en agrarisch-wetenschappelijk advies, om zo effectieve oplossingen versneld te kunnen implementeren.
- Laat de zorg over aan zorgverleners en schakel flexi-jobs in voor het sociale aspect, zoals gezelschap en vervoer, wat een meer gepersonaliseerde en mensgerichte benadering van zorg bevordert.
- Terug busvervoer vanuit de dorpskernen. Mobiliteit mag niet inbinden ten voordele van megalomane projecten die veelal gesubsidieerd worden door de overheid.
BoerBurgerBelangen komt op bij verkiezingen voor het Vlaamse Parlement in de kieskringen Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Limburg. In West-Vlaanderen vormt ze een lijst samen met L99.
De Belgische Unie - Union Belge (B.U.B.)
De Belgische Unie - Union Belge (B.U.B.) is een unitaire belgicistische partij. Ze is dus uitgesproken pro België en verzet zich tegen het feit dat ons land is opgedeeld in gewesten en gemeenschappen. De partij pleit ervoor om het land opnieuw te verenigen en te werken via slechts één parlement en één regering.
B.U.B. presenteert zich in het Frans en Nederlands aan de kiezer en komt in verschillende kieskringen op, zowel in Vlaanderen als Franstalig België. De partij heeft sinds haar oprichting in 2002 al aan verschillende verkiezingen deelgenomen, maar kon tot nu toe nooit een zetel bemachtigen.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. De Belgische Unie wil een unitair België met decentralisatie op basis van de 9 historische provincies en met één regering en één parlement, bestaande uit Kamer en Senaat. Dit betekent dus de afschaffing van het federalisme.
2. Tevens willen wij dat er niet-bindende referenda worden georganiseerd op nationaal niveau over alle belangrijke politieke kwesties zoals - maar niet alleen - de staatsstructuur. Als er verschillende opties zijn, moet het referendum die verschillende opties vermelden en in twee of meer ronden worden georganiseerd.
3. De invoering van een basisinkomen zodat elke Belg een gelijk minimuminkomen krijgt, maar dit kan aangepast worden volgens de leeftijd. Dit betekent meer geld voor jongeren, ouderen, huismoeders en huisvaders en minder of geen geld voor werkbekwame mensen tussen 30 en 60 jaar.
B.U.B. komt op bij de verkiezingen voor de Kamer in Limburg, Vlaams-Brabant, Antwerpen, Oost-Vlaanderen, Brussel en verschillende Waalse kieskringen.
L'Unie
Ook L'Unie is een unitaire Belgicistische partij. De naam is een samentrekken van L'Union en De Unie en moet het tweetalige karakter van de partij in de verf zeggen. L'Unie is een jonge partij: ze bestaat nog geen jaar en alle lijsttrekkers zijn twintigers. Die proberen vooral via TikTok en Instagram aan bekendheid te winnen.
De partij wil er naar eigen zeggen zijn voor "jong en oud, links en rechts". Hun standpunten gaan niet enkel over de staatsstructuur of taalpolitiek. Op die manier hopen ze hun kiespotentieel uit te breiden.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Een federale Belgische kieskring invoeren voor de nationale verkiezingen.
2. De schoolvakanties in de verschillende taalgemeenschappen moeten op hetzelfde moment doorgaan. Dit om te vermijden dat gezinnen met gezinsleden in zowel de Franstalige - als de Nederlandstalige gemeenschap niet meer moeten puzzelen met vakantiedagen en de mobiliteit van taalleerkrachten aangemoedigd kan worden doorheen heel België.
3. Aanpassing van de werkloosheidsuitkering. Na 3 jaar werkloosheid en bij een loopbaan van 20 jaar, moet een werkloze een uitkering krijgen net boven het leefloon. Dit zou samenhangen met extra middelen bij de ondersteuning van het zoeken naar een job zodat mensen aangemoedigd worden om terug richting de arbeidsmarkt te trekken.
L'Unie komt op bij de verkiezingen voor de Kamer in Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussel.
Agora
Agora pleit voor democratie via loting. Niet hun verkozenen zelf, maar de burgers bepalen het standpunt. Agora organiseert bijeenkomsten van 50 gelote burgers die mee de voorstellen uitwerken. In het parlement ijvert de partij ook voor meer betrokkenheid van burgers bij de politiek in het algemeen.
Enigszins verrassend slaagde Agora er in 2019 in om een zetel te behalen in het Brussels Parlement. De partij zet nu volop in op de federale verkiezingen. Het uiteindelijke doel is om de Senaat om te vormen tot een burgerparlement.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Organiseren van burgerassemblees op nationaal niveau.
2. Een zo letterlijk mogelijke politieke opvolging en uitvoering van de oplossingen en voorstellen die deze assemblees samen uitwerken. Ook de voorstellen van andere burgerpanels moeten geimplementeerd worden.
3. Het organiseren van referenda waarin rekening wordt gehouden met minderheden. Daarnaast moeten er ook preferenda komen. Dat zijn referenda gekoppeld aan burgerpanels zodat de hele bevolking zich kan uitspreken over voorstellen die de burgerpanels uitwerkten.
Agora komt enkel op bij de verkiezingen voor de Kamer in Brussel.
DierAnimal
DierAnimal is een tweetalige unitaire partij die dierenrechten centraal zet. Ze volgt daarmee het voorbeeld van de Nederlandse Partij voor de Dieren. "DierAnimal staat op als stem, advocaat en beschermer van miljarden dieren die lijden en sterven op dit moment", klinkt het in hun partijmanifest.
In 2019 wist DierAnimal een zetel te bemachtigen in het Brussels Parlement. Na een intern conflict verliet het parlementslid een jaar later de partij en besloot ze te zetelen als onafhankelijke. DierAnimal komt niet meer op in Brussel, maar probeert deze keer een zetel te veroveren in het federaal en Vlaams Parlement.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Een aanpassing van het statuut van de dieren in de grondwet. Wij willen dat hun bewuste en gevoelige karakter erkend wordt. Die wijziging moet ook worden doorgetrokken tot in het burgerlijke wetboek.
2. Het afschaffen van intensieve en industriële veehouderijen, haarden van buitensporig geweld en besmettelijke ziekten
3. Geen enkel financieel of religieus belang kan zich boven het recht op leven van een dier plaatsen.
DierAnimal heeft enkel lijsten in de kieskring Antwerpen. De partij doet er mee aan de verkiezingen voor de Kamer en het Vlaams Parlement.
Partij voor de Bomen
Partij voor de Bomen is een initiatief van Luc Ferdinand, die in 2019 op een lijst stond van DierAnimal. Zoals de naam doet vermoeden stelt de partij de rechten en het welzijn van de bomen centraal.
Ferdinand benadrukt dat het niet om een one-issue partij gaat: "We zijn een ecologische-sociale partij gebaseerd op het ecocentrisme. We komen op voor alle levende wezens: mensen, dieren en planten."
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Bestrijden van de ecologische crisis of ecocide. De focus moet liggen op zorg en rechten voor bomen, planten en dieren. De klimaatverandering is de belangrijkste vijand die we moeten verslaan om het welzijn van de mens te garanderen.
2. Beter onderwijs- en jeugdbeleid. Maximaal 20 leerlingen per klas en een volledige herziening van het leerplan en de opleiding tot leraar.
3. Fatsoenlijk en goedkoop wonen voor iedereen. De focus moet liggen op meer sociale en energievriendelijke woningen.
Partij voor de Bomen komt enkel op in Vlaams-Brabant voor de verkiezingen van het Vlaams Parlement.
Gezond Verstand
Sommige lokale partijen wagen zich aan een nationaal avontuur. Gezond Verstand uit Wetteren bijvoorbeeld. Opgelet: het gaat niet om de partij met dezelfde naam die zal opkomen in Nieuwpoort en Kortrijk bij de lokale verkiezingen in oktober.
Gezond Verstand is initiatief van voormalige leden van Open VLD. De partij zet in op thema's zoals veiligheid en economie.
De drie belangrijkste standpunten van de partij:
- Uitbreiding van het recht op wettelijke zelfverdediging.
- Zelfstandigen en KMO's stimuleren door wetgeving op hun maat. Faciliteren in plaats van saboteren.
- Jongeren vanaf 18 jaar - of na hun studies - doen gedurende zes maanden bij voorkeur burger- of facultatief militaire dienst.
Gezond Verstand komt enkel op in Oost-Vlaanderen voor de verkiezingen van de Kamer.
Union Francophone
Union Francophone is een lijst van Franstalige politici in Vlaams-Brabant. Het is een samenwerking tussen politici van verschillende Franstalige politieke partijen. Ze willen de stem vertolken van de Franstalige inwoners van Vlaams-Brabant, in de Brusselse rand.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Betere bescherming en vertegenwoordiging van taalminderheden in ons land. In de eerste plaats Franstalige inwoners van Vlaanderen, maar ook bijvoorbeeld Nederlandstaligen in Wallonië.
2. Betere toegang tot kinderopvang. Taalkwesties mogen geen rol spelen bij het sluiten van crèches, zeker niet in faciliteitengemeenten.
3. Beter overleg tussen de regio's om de verkeersproblemen in en rond Brussel aan te pakken.
UF komt enkel op in Vlaams-Brabant voor de verkiezingen van de Kamer.
Team Fouad Ahidar
Fouad Ahidar stapte in december uit Vooruit en komt nu met een eigen lijst. Hij zetelt al bijna 20 jaar in het Brussels Parlement en was sinds 2019 fractieleider voor de socialisten. Ahidar ging herhaaldelijk in de clinch met de partij(top) en besliste om zijn eigen weg te gaan.
De partij zet in op klassieke socialistische thema's zoals koopkracht en ongelijkheid.
De drie belangrijkste standpunten van de partij
1. Er is dringend behoefte aan betaalbare huisvesting. De partij zal zich inzetten voor beleid dat zorgt voor meer betaalbare woningen, het tegengaan van huisvestingsdiscriminatie en het bevorderen van duurzame stedelijke ontwikkeling.
2. Een veilige en schone leefomgeving voor alle burgers. Dit omvat het verbeteren van de veiligheid op straat, het aanpakken van overlast en het bevorderen van milieuvriendelijke initiatieven voor een schonere leefomgeving.
3. De koopkracht van alle burgers moet verbeterd worden doormiddel van gerichte maatregelen die de economische stabiliteit bevorderen en de inkomensongelijkheid verminderen.
Team Fouad Ahidar doet enkel mee aan de verkiezingen in Brussel. De partij heeft lijsten voor de Kamer, het Vlaams Parlement en het Brussels Parlement.
Viva Palestina
Zoals de naam doet vermoeden staat deze beweging volledig in het teken van de Palestijnse zaak. Ze onstond enkele maanden geleden als reactie op het geweld in Gaza. Het doel van de lijst is "de erkenning van de genocide in Gaza."
De partij heeft geen uitgebreid programma en trekt niet met standpunten over andere onderwerpen naar de kiezer. Verkozenen zullen in alle beleidsdomeinen de Palestijnse zaak voorop stellen. Als het gaat over economie zullen ze bijvoorbeeld pleiten voor extra steun voor Palestijnen en een boycot van Israël.
Opiniemaker Dyab Abou Jahjah is het gezicht en lijsttrekker voor de beweging, die enkel in Brussel opkomt. Abou Jahjah nam al eerder deel aan verkiezingen - in 2019 bijvoorbeeld met de lijst Be.One - maar geraakte nog nooit verkozen.
De drie belangrijkste standpunten van de partij:
- De genocide in Gaza erkennen: verkozenen zullen zich zich resoluut inzetten om ervoor te zorgen dat het Brussels Parlement de genocide in Gaza als zodanig erkent. Dat zou volgens Viva Palestina een belangrijk internationaal precedent zijn.
- Compromisloze houding tegen apartheid in Palestina. Ze pleiten onder meer voor strenge sancties en boycots tegen Israël.
- Het verdedigen van Palestijnse rechten en soevereiniteit. Ze willen vanuit het parlement actief campagne voeren voor Palestijnse zelfverdediging, zelfbeschikking en soevereiniteit.
Viva Palestina komt enkel op bij de verkiezingen voor het Brussels Parlement.
Franstalige lijsten in Brussel
Brusselaars kunnen kiezen of ze voor het Brussels Parlement stemmen op een Nederlandstalige lijst of een Franstalige lijst. Naast de klassieke grote Franstalige partijen nemen ook enkele andere lijsten deel aan de verkiezingen. Het gaat om Plan B, Collectif Citoyen en Transparance.
Opgelet: Brusselaars die voor het Brussels Parlement op een Franstalige lijst stemmen, kunnen niet stemmen voor de verkiezingen van het Vlaams Parlement. Dat is enkel het geval als je op een Nederlandstalige lijst stemt.