Burgeroorlog binnen het Front National

‘Men plaatst een pistool tegen mijn slaap.’ Het beeld dat Florian Philippot vanmorgen gebruikte, zegt veel over de sfeer die dezer dagen binnen het extreemrechtse Front National heerst.

Op het partijbureau maandagavond had de nummer 2 van de partij een duidelijke boodschap gekregen van Marine Le Pen: hij moet kiezen tussen de partij of het voorzitterschap van Les Patriotes. Philippot richtte die organisatie dit voorjaar op na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, die ondanks de grote stemmenwinst uiteindelijk op een ontgoocheling uitdraaiden.

Le Pen werkt daarom aan een herstichting van het FN tegen het partijcongres in het voorjaar, een nieuwe naam inbegrepen, om alsnog de sprong naar de macht te maken. ‘Ik wil dat alle leidende figuren zich daarop concentreren en hun bijdragen leveren binnen de beweging’, aldus de voorzitster enkele dagen geleden.

‘Ik zie het probleem niet’

Ook die boodschap was bestemd voor de oren van Philippot, die echter van geen wijken wil weten: ‘Natuurlijk laat ik het voorzitterschap van Les Patriotes niet vallen.’ Hij wees erop dat ook Louis Aliot een eigen vereniging heeft - de andere vicepresident die tevens de partner is van Marine Le Pen. Philippot begrijpt niet waarom hij zou toegeven: ‘Les Patriotes is een vereniging die nog nooit kritiek heeft geleverd op het FN, ik zie het probleem niet.’

Andere partijkopstukken zien het probleem wel. Ze hebben het gehad met het ‘media-narcisme’ en grote ego van Philippot, die in juni niet eens verkozen werd in zijn district, en vallen hem openlijk aan - bij voorkeur via de media.

Gilbert Collard, de flamboyante advocaat die nipt zijn parlementszetel behield, riep de voorzitter een paar weken geleden al op haar gezag te tonen en het probleem-Philippot snel te regelen: ‘Ofwel komt hij weer netjes in de rij staan, ofwel vertrekt hij.’ De burgemeester van Béziers, Robert Ménard, die geen lid is van het FN maar namens de partij opkomt, riep Le Pen zelfs op Philippot te ontslaan: ‘We hebben een probleem met ons programma. Men kan niet zoveel dommigheden over Europa blijven zeggen - dat het een soort dictatuur is, dat de Europese volkeren onder het juk van de euro en in de miserie zouden leven: dat is gewoon zot’, zei Ménard onlangs.

De commentator van BFMTV, Christophe Barbier, vergelijkt de kaderleden van het Front National met de Daltons: ‘Op dit moment schieten ze in alle richtingen.’ Binnen het parlement slagen de acht parlementsleden er niet in om oppositie te voeren tegen president Emmanuel Macron - de partij is vooral met zichzelf bezig.

Ideologische strijd

De inzet is dan ook niets minder dan de ideologische lijn van de partij, die intern verdeeld is. De ‘soevereinisten’ onder leiding van Philippot stellen dat Frankrijk alleen opnieuw onafhankelijk kan worden als het de euro inwisselt voor de Franse franc. De ‘identitairen’ willen dat het FN terugkeert naar zijn wortels en focust op de strijd tegen migratie, de invloed van de islam op de Franse identiteit en de bedreiging van het terrorisme.

Zij geloven niet in de linksere economische koers waarmee Philippot ook arbeiders, ambtenaren en bedienden wil aanspreken die zich het slachtoffer voelen van de globalisering. Hun heldin, Marion Maréchal-Le Pen, haakte in juni af maar houdt zich ongetwijfeld klaar in de coulissen om eventueel de partij over te nemen. Die vleugel rekent ook op een mogelijke alliantie met Les Républicains, die na hun verkiezingsnederlaag afstevenen op een flinke verrechtsing als Laurent Wauquiez straks de leiding van de partij in handen krijgt.

Le Pen zit klem

Marine Le Pen, die al verzwakt is door een reeks juridische procedures die ze achter zich aansleept, durft voorlopig niet te kiezen tussen die twee vleugels. Ook nu stelt ze geen ultimatum aan Philippot, die ze zelf invloedrijk maakte. Zelf dreigt de vicepresident van het FN wel: als de uitstap uit de euro geschrapt wordt in het partijprogramma, trekt hij de deur achter zich dicht. Zijn tegenstanders vermoeden dat hij Les Patriotes opgericht heeft om een politieke uitweg te hebben als het tot een breuk komt.

Volgens Julien Rochedy, oud-voorzitter van de FN-jongeren die in 2014 de partij verliet, zit Le Pen klem. ‘Al vijf jaar geeft ze alles toe aan Philippot. Als ze hem buitengooit, neemt ze een bocht. Als ze hem houdt, moet ze blijven toegeven aan zijn grillen en moet ze het hoofd bieden aan een interne tegenbeweging, want de kaderleden hebben genoeg van Philippot.’

Maar Marine is beducht voor een herhaling van de scheuring in 1999, toen Bruno Mégret - de toenmalige nummer 2 - uit de partij gezet werd door haar vader Jean-Marie, een deel van de FN-verkozenen meenam en een nieuwe partij oprichtte. Die interne crisis leidde tot een jarenlange verzwakking van het FN.