“Zo’n warm gezin sluit je niet koudweg op”: kinderrechtencommissaris opent aanval op Dienst Vreemdelingenzaken

“Waarom spelen ze zo met de toekomst van kleine kinderen? Anna-Maria is een heel gevoelig meisje, hoe zal ze dit verwerken? Ze keek zo uit naar haar achtste verjaardag, maar die heeft ze nu achter prikkeldraad moeten vieren.” Marin en Armenak Harutyunyan zijn samen met basisschool De Reuzenpoort in Borgerhout een petitie gestart tegen de opsluiting van hun vrienden, het Armeense gezin Khmoyan met twee jonge kinderen. Dat zit sinds 8 januari opgesloten in het gesloten gezinscentrum in Steenokkerzeel.

Marine en Armenak Harutyunyan komen ook uit Armenië, in 2013 zijn ze geregulariseerd. Samen met hun kinderen Zorik (12), Erik (10) en Sofie (3) zijn ze zaterdag op bezoek geweest bij hun vrienden in Steenokkerzeel. “Morgen gaan we terug”, zegt Marine, die haar Armeense vrienden verschrikkelijk mist.

“Zonder hen zijn we niet compleet. Op 9 januari, de dag nadat ze zijn opgepakt, was het de verjaardag van Anna-Maria. Toen ze de taart en cadeautjes zag, begon ze te huilen van ontroering. Ze had zo lang afgeteld naar die dag.”

Petitie

Dat kan ook Sofie Pijkels bevestigen, de juf van Anna-Maria. “De dag voor ze zijn opgepakt, was Anna-Maria opvallend vrolijk. Haar mama zou op woensdag allerlei lekkers meegeven, daar keek ze zo naar uit. Daarom was het zo raar dat die dinsdag 8 januari haar stoeltje leeg bleef. Ook al omdat haar ouders, altijd heel plichtbewuste en correcte mensen, niets hadden laten weten. Toen we later hoorden wat er aan de hand was, heb ik de andere kinderen van de klas proberen uit te leggen dat de mama en papa van Anna-Maria niet de juiste papieren hebben en dat andere mensen nu beslissen of ze in België mogen blijven of niet ...”

Vrijdag heeft de directie van De Reuzenpoort beslist de petitie ‘Anna-Maria moet blijven’ te starten, die intussen door 504 mensen is ondertekend. Deze week zijn er nog acties gepland.

“Kinderen sluit je niet op, dat is tegen de rechten van de mens”, zeggen de directrices Mieke Elaut en Hilde Henderickx. “Anna-Maria is hier geboren, haar mama en papa wonen tien jaar in ons land en zijn perfect geïntegreerd. Waarom worden deze mensen niet geregulariseerd en vele andere Armeniërs met een gelijkaardig verhaal wel? Dit dossier lijkt nattevingerwerk, we geloven niet dat er aan het belang van het kind is gedacht.”

(Lees verder onder de foto)

Gevlucht

Het gezin Khmoyan is dinsdag 8 januari om 5.35u door de politie uit zijn bed gelicht in een appartement op de Turnhoutsebaan in Borgerhout. Later die dag zijn ze opgesloten in het gesloten gezinscentrum 127bis in Steenokkerzeel. Ze riskeren de komende weken met het vliegtuig gerepatrieerd te worden naar Armenië. Gezinnen met kinderen kunnen sinds augustus 2018 opnieuw opgesloten worden in een van vier gesloten gezinsunits in Steenokkerzeel. Gedwongen opsluiting gebeurde al tien jaar niet meer, onder meer nadat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens België hiervoor had veroordeeld.

Ruzanna en Karen Khmoyan en hun kinderen Anna-Maria (8) en Sarah (2) wonen sinds enkele jaren in Borgerhout. Nadat ze in 2009 uit Armenië naar België waren gekomen, hebben ze eerst een tijdje in Brasschaat gewoond. In 2014 zijn ze, nadat hun asielprocedure negatief was afgesloten, een eerste keer opgepakt. Het gezin – Anna-Maria was op dat moment 3 – is toen overgebracht naar een van de open terugkeerwoningen. Na een dag waren ze gevlucht, naar eigen zeggen omdat ze erg onder de indruk waren van de gewelddadige manier waarop de arrestatie was verlopen.

Na 2014 is er geen rechtstreeks contact meer geweest met de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Wel heeft het gezin in mei een aanvraag tot regularisatie ingediend, maar ook daarover was er tot hun arrestatie op 8 januari geen nieuws. “Pas op 8 januari heeft het gezin te horen gekregen dat hun regularisatie was geweigerd, dat ze zouden worden uitgewezen en dat er een inreisverbod voor drie jaar gold”, zegt Bruno Soenen, de advocaat van het gezin die vorige week in beroep de schorsing van deze beslissingen heeft geëist.

Onjuistheden

“Vrijdag heeft de rechtbank zich negatief uitgesproken. Ik zal nu alle rechtsmiddelen die er bestaan uitputten om dit gezin alsnog te regulariseren. In dit dossier is er van alles misgegaan. Behalve dat er verschillende zaken niet voldoende zijn onderzocht, heeft men ook nagelaten het gedwongen vertrek van dit gezin voor te bereiden. Er zijn geen gesprekken of ontmoetingen geweest, wat nochtans de procedure is. Zo is er ook niet getoetst of de onmiddellijke opsluiting wel noodzakelijk was. Sinds de vorige arrestatie is er erg veel veranderd.”

Het dossier van het gezin Khmoyan bevat volgens de advocaat een aantal onjuistheden. “Er wordt gesproken over een gebrek aan integratie en over het zwakke taalniveau van de moeder. Dit klopt niet, en dat zou ook bij een persoonlijk contact met deze mensen meteen duidelijk zijn geworden. Volgens DVZ zijn de ouders er zelf verantwoordelijk voor dat door de uitwijzing het belang van het kind wordt geschaad. Ze zouden het kind opzettelijk geen Armeens hebben geleerd. Ook dat is onjuist. Anna-Maria heeft zelfs een jaar lang privéles in Armeens gekregen. Door haar taalontwikkelingsprobleem, waarvoor ze in behandeling is bij een logopediste, heeft Anna-Maria het heel moeilijk om een tweede taal te leren. Ik hoop dat het gezond verstand zegeviert en dat DVZ toegeeft dat dit dossier beter had kunnen behandeld worden als er preciezer was gewerkt. De specifieke nood van dit gezin, het belang van het kind en ook de goede integratie van het gezin zijn onvoldoende gecheckt.”

(Lees verder onder de foto)

Universitaire lessen Nederlands

De school en de beste vrienden van het gezin hopen dat bevoegd minister Maggie De Block nog tot inzicht komt. “Het is zo’n, warm gezin, ze verdienen het niet koudweg te worden uitgewezen omdat anderen fouten hebben gemaakt”, zegt vriendin Marine.

“Ze doen zo hun best en beseffen zeer goed hoe belangrijk een goede opleiding is. Vandaag zou Ruzanna haar laatste lessenreeks Nederlands beginnen, aan Linguapolis, dat is universitair niveau. We zijn bang voor wat er gaat gebeuren. In Armenië zal Anna-Maria, die na drie jaar Armeense les de taal nog niet spreekt, haar achterstand nooit kunnen inhalen. Voor ons is dit gezin als familie. Het doet pijn hen nu te zien met twee geüniformeerde bewakers erbij, in een gebouw, omheind met prikkeldraad. ”

“DVZ heeft tekortgeschoten, dit is onaanvaardbaar en buiten alle proporties”

“Uit dit dossier blijkt duidelijk dat de Dienst Vreemdelingen­zaken (DVZ) het belang van het kind niet belangrijk vindt. Dit dossier is zeer gebrekkig afgehandeld, zonder rekening te houden met het kind. Dit is buiten alle proporties.”

Kinderrechtencommissaris Bruno Van Obbergen is niet te spreken over de opsluiting van het gezin Khmoyan. Eerder gaf hij al kritiek op de nieuwe maatregel die sinds augustus 2018 de detentie van gezinnen met kinderen opnieuw mogelijk maakt.

“Niet alle gezinnen met kinderen moeten sowieso in België kunnen blijven, maar er moet altijd, en dat is zo opgenomen in het Kinderrechtenverdrag, worden onderzocht wat de impact van een beslissing tot opsluiting en uitwijzing heeft op het kind. In ons laatste overleg met DVZ hebben wij nieuwe studies aangereikt waarin is onderzocht wat de gevolgen zijn van de uitwijzing van een kind naar een land waarmee het niet vertrouwd is. Die zijn zeer groot en zeer negatief, op lange én korte termijn. We hebben het gezin vorige week bezocht en uit enkele tekeningen van Anna-Maria, met zichzelf, haar zusje en ouders huilend, blijkt dat het meisje erg onder de indruk is.”

Onjuiste informatie

Bruno Van Obbergen meent dat het dossier van de Khmoyan onzorgvuldig is behandeld. “Het dossier bevat onjuiste informatie over het taalniveau van de ouders en over de mate waarin ze geïntegreerd zijn. Bovendien is er 4,5 jaar lang geen contact geweest tussen DVZ en het gezin. Een gezin met kinderen onderbrengen in een gesloten gezinsunit is nochtans de allerlaatste maatregel, wanneer andere niet efficiënt zijn gebleken.”

“Ze zijn in 2014 inderdaad uit een open terugkeerwoning gevlucht, maar dat was uit angst. Er had opnieuw ingezet moeten worden op een terugkeer met begeleiding aan huis. Met de nodige coaching en informatie. Met niet-begeleide minderjarige asielzoekers gaat DVZ heel minutieus tewerk, waarom werd die expertise in dit dossier niet gebruikt? Misschien moet de regering op zoek gaan naar alternatieven zoals het Kinderpardon in Nederland, waarbij kinderen die al langer dan vijf jaar in het land verblijven in sommige gevallen geregulariseerd worden.”

Minister Maggie De Block zet maatregel die gezinnen met kinderen opsluit voort

In een reactie op de opsluiting van het gezin Khmoyan zegt Maggie De Block (Open Vld), die sinds begin december opnieuw staatssecretaris van Asiel en Migratie is, alle vertrouwen te hebben in haar administraties.

“Het asiel- en migratiebeleid werd samen met de toenmalige regeringspartners in het regeerakkoord bepaald en wordt nu voortgezet”, zegt minister Maggie De Block. “Ik heb alle vertrouwen in mijn administraties en ik volg hierin ook hun advies. De uitgeprocedeerde asielzoekers die geen verblijfsvergunning krijgen, moeten terugkeren. Vrijwillig als het kan, gedwongen als het moet. Dat geldt ook voor uitgeprocedeerde gezinnen voor wie een vrijwillige terugkeer mislukte.”

Voor het specifieke dossier van het gezin Khmoyan verwijst de minister door naar DVZ. “Alle procedures zijn correct verlopen en zijn ook bevestigd door de rechtbanken. Het gezin is na 2014 wel meermaals uitgenodigd om te worden gecoacht voor vrijwillige terugkeer, maar is daar nooit op ingegaan. De enige reactie was een nieuwe aanvraag voor een verblijfsvergunning. Alles is in overweging genomen: we zijn einde verhaal voor dit gezin.”

Advocaat Bruno Soenen: “Mijn cliënten zeggen dat ze na 2014 nooit uitnodigingen hebben ontvangen. Misschien zijn die naar een fout adres verstuurd? Van de andere kant: als er uitnodigingen zouden zijn verstuurd, waarom heeft DVZ dan tot 2018 gewacht om in actie te komen?”