Staat persvrijheid in Griekenland onder druk?

Waar zijn de drie Griekse journalisten voor opgepakt?

De Griekse krant Fileleftheros reserveerde vrijdag de hele voorpagina en twee pagina’s binnenin voor een verhaal over mogelijke subsidiefraude. Europees geld dat bedoeld was om de leefomstandigheden te verbeteren in het overvolle vluchtelingenkamp Moria, op het eiland Lesbos, kwam volgens de krant terecht bij zakenmensen die bevriend zijn met de Griekse minister van Defensie, Panos Kammenos. Ze kregen de goedbetaalde opdracht om bijvoorbeeld het riool onder Moria te vervangen, waarna van het daadwerkelijke werk nauwelijks iets terechtkwam.

Kammenos, die gaat over de verdeling van de desbetreffende subsidies, was woest over de publicatie en diende een aanklacht in wegens smaad en laster. Hij eiste dat de verantwoordelijke journalisten gearresteerd zouden worden, wat een dag later gebeurde. De hoofdredacteur van de krant, de uitgever en een journalist werden zaterdag opgepakt en moesten een nacht in de cel doorbrengen. Zondag werden zij weer vrijgelaten.

Betekent hun vrijlating dat de journalisten onschuldig zijn?

Het Griekse Openbaar Ministerie stelde zondag pas een officieel onderzoek in. Eventuele schuld blijkt dus pas later. Dat de drie zondag echter gelijk naar huis werden gestuurd zonder een borg te hoeven betalen en zonder een datum toegewezen te krijgen voor een mogelijke rechtszaak, interpreteren veel Griekse kranten als een voorschot op hun onschuld.

Waarom werden ze dan toch opgepakt?

Het antwoord op die vraag is simpel volgens de gearresteerde hoofdredacteur Panayiotis Lampsias: omdat Kammenos wraak wilde. ‘Er is iets aan de hand met de democratie als de politici denken dat ze journalisten die hen niet aanstaan kunnen laten vervolgen’, zei hij na zijn vrijlating.

Puur juridisch konden de drie gearresteerd worden dankzij de zogenaamde aftoforo-wet. Die staat toe dat verdachten zonder al te veel moeite kunnen worden opgepakt als de misdaad minder dan 48 uur daarvoor gepleegd is. Alleen, zo stelt onder meer de Griekse journalistenvakbond, is het een potentiële ramp als deze wet op journalisten wordt toegepast.

Dat betekent immers dat de overheid onwelgevallige media zonder beperking kan dwarsbomen door ze na ieder kritisch artikel tijdelijk op te sluiten. Vanwege deze ‘ernstige inperking van de persvrijheid’ riep de journalistenbond subiet op de wet te herzien. Het ministerie van Justitie reageerde maandag dat de wet mogelijk wordt geëvalueerd, maar tot die tijd voor iedere burger gelijk is. Ook voor journalisten.

Krijgt deze arrestatie een politiek staartje?

Hoogstwaarschijnlijk wel. De Griekse oppositie en media beuken al twee dagen hard in op het optreden minister Kammenos. Ten eerste omdat hij al vaker met rechtszaken dreigde tegen journalisten en via Twitter vaak hard uithaalt naar de media – iets waarvoor hem overigens al meermaals smaad werd verweten. Maar vooral ook vanwege het onderwerp van het gewraakte artikel.

Veel Grieken beschouwen de abominabele omstandigheden in vluchtelingenkamp Moria als een bron van nationale schaamte. Nu uit het krantenartikel blijkt dat Kammenos daar mogelijk debet aan is via corrupte aanbestedingen, wankelt zijn positie. ‘Of hij het leuk vindt of niet, Kammenos zal verantwoordelijk worden gehouden voor de nationale schande die Moria vormt’, aldus Kyriakos Mitsotakis van de belangrijkste Griekse oppositiepartij Nieuwe Democratie.

‘De regering heeft 1,6 miljoen euro subsidie ontvangen en in ruil daarvoor het slechtste opvangkamp ter wereld gecreëerd.’ Iedereen die daar kritiek op uit, krijgt volgens Mitsotakis te maken met een overheidstactiek van ‘intimidatie en vervolging’.

Ook buiten de Griekse landsgrenzen zwelt de kritiek inmiddels aan. Zo schreef Europarlementariër Guy Verhofstadt maandag op Twitter: ‘In plaats van journalisten te arresteren, zou de Griekse overheid moeten uitleggen wat er is gebeurd met de EU-fondsen!’