De spookbrug van Godsheide: Tuikabelbrug wacht al veertig jaar op bestemming

Voordeel van een gesprek over de Tuikabelbrug: je kan gewoon afspreken op de brug zelf. Op twee rijstroken passeert af en toe een auto of groepje fietsers, de overige twee rijvakken liggen er verlaten bij. Het uitzicht over het Albertkanaal krijg je er gratis bij.

De mannen die de brug destijds bouwden, hadden het zich wel anders voorgesteld. De bedoeling was om over de brug een nieuwe verbindingsweg tussen Hasselt en Genk aan te leggen. Maar zover kwam het nooit. De weg zou door de noordrand van natuurgebied De Maten snijden en na jaren van armworstelen werd het plan opgeborgen. Sindsdien is de Tuikabelbrug - 318 meter lang en 26 meter breed - de overmaatse boulevard tussen beide helften van het Hasseltse gehucht Godsheide.

Hoogzwanger

Armand Rouffaert (72) uit Hasselt kent de brug door en door. Hij was de ingenieur die bij Bruggen en Wegen, de voorloper van het Agentschap Wegen & Verkeer, de bouw van de Tuikabelbrug in goede banen moest leiden. Hasselaar Jos Vanbaelen (68) was werfcontroleur, Karel Buyckx (73) uit Scherpenheuvel werfconducteur.

“Wij gaven de randvoorwaarden waaraan de brug moest voldoen”, zegt Armand. “Geïnteresseerde aannemers deden concrete voorstellen. Zo is een tuikabelbrug uit de bus gekomen. Voor zo’n lange overspanning als hier was een tuibrug (waarbij het rijdek wordt opgehangen aan dikke kabels of tuien, nvdr.) de beste optie.” In België waren er weinig voorbeelden. “In Duitsland was er wel een soortgelijke brug”, zegt Armand. “Ik ben die nog gaan bekijken, hoewel mijn vrouw hoogzwanger was. Ik was toch maar een nacht van huis. Maar je raadt het al: mijn dochter is geboren terwijl ik in Duitsland zat.” (lacht)

“Rampen”

De bouw van de brug nam zo’n drie jaar in beslag. Op een smartphone krijgen we het filmpje te zien dat Karel draaide, onder meer over de “rampen” tijdens de aanleg. Een kanariegele betonmixer donderde bij een achterwaarts manoeuvre in de bouwput. “De chauffeur heeft wel nog snel zijn boterhammen meegegraaid voor hij eruit sprong”, lacht Karel. En toen de pompen tijdens een weekend zonder stroom vielen, liep de bouwput onder water. We zien werkmannen ronddobberen in een bootje in de ondergelopen kuil.

Gevaarlijker werd het toen een kabel brak waaraan het bovenste stuk van een van de vier brugpijlers hing. “Een halve minuut later en hij was op een stelling met arbeiders gevallen”, zegt Armand. Nu bleef de schade beperkt tot de kraanmachinist die in shock werd afgevoerd omdat hij vreesde dat Armand bedolven was onder de neergestorte pijler. Armand (droog): “Waarschijnlijk is hij pas afgevoerd toen hij zag dat ik nog leefde.”

Grapje

De arbeiders die de brug bouwden, waren geen doetjes. “Mannen die een poutrelle optilden met één hand”, herinnert Karel zich. En die wel hielden van een grapje op zijn tijd. Jos werd “gesopt” in het kanaal. “Ik moest bouten controleren op grote hoogte en de kraan tilde me dan op tot waar ik moest zijn. Maar opgejut door zijn collega’s vond de kraanmachinist het plezant om me, terwijl ik aan die kraan hing, met mijn voeten in het kanaal te soppen.” (lacht)

“Ken je die foto van die arbeiders die zonder beveiliging op een balk boven de stad zitten te eten?”, vraagt Armand. “Daar deed het me soms aan denken. Hoogtevrees kenden die mannen niet.” In de vier pijlers van de brug is er een trap tot 48 meter boven het brugdek. Jos heeft er dikwijls op gestaan, zonder houvast. “Dat platform is maar zo groot als een keukentafel”, zegt Armand. “Ze hebben mij ook een keer uitgedaagd om erop te klimmen. Bij die weddenschap heb ik een bak bier verloren.”

Kamperende zigeuners

Neem met Google Street View een kijkje op de Berenbroekstraat - zoals de weg over de Tuikabelbrug heet - en je ziet dat er mobiele toiletten geplaatst worden. Veelzeggend, want de voorbije decennia leek de brug soms meer evenemententerrein dan verkeersader. Het archief herinnert zich onder meer een optreden van Zornik, een zeepkistenrace, de studentenregatta, kamperende zigeuners en een reddingsoefening van de brandweer. In 1980 werd de gloednieuwe Tuikabelbrug zelfs de aprilvis van onze krant: het ongebruikte gevaarte zou doodleuk verplaatst worden naar de Kempische Steenweg, waar de geplande brug al aan metaalmoeheid bleek te lijden.

Door de jaren wordt meermaals geopperd om de Tuikabelbrug af te breken. Het zou niet eens zo moeilijk zijn. “Zoals alle bruggen over het Albertkanaal is er ook bij de bouw van deze brug rekening gehouden met oorlogsscenario’s”, zegt Armand. ”De brug moest vernietigbaar zijn om de vijand tegen te houden. Daarom is aan de steunpunten ruimte voorzien om dynamiet te plaatsen.”

Zo’n vaart zal het niet lopen. De Vlaamse Waterweg besliste om de brug niet af te breken maar net als de andere bruggen over het Albertkanaal op te vijzelen tot 9,10 meter ter wille van de scheepvaart. Even kwam de Tuikabelbrug opnieuw in beeld als traject voor de sneltram. Dat plan werd opnieuw opgeborgen.

Nutteloze bouwwerken

Blijft de vraag of de Tuikabelbrug niet beter verdiend had dan een plaatsje in de lijst van ‘grote nutteloze bouwwerken’, zoals Wikipedia vermeldt. Het maakt Armand, Jos en Karel niet minder trots op hun werk. “Als ambtenaar moet je je neerleggen bij de democratie”, zegt Armand. “Tussen de beslissing om de brug te bouwen en de uitvoering zijn de geesten geëvolueerd en is natuur belangrijker geworden. En trouwens, kijk die vrouw op haar fiets: zie eens hoeveel plezier die aan onze brug beleeft.”

• juni 1974: Start bouw Tuikabelbrug.
• 19 december 1977: De laatste lasverbinding van de brug wordt gemaakt.
• 25 juli 1988: Eigenaars die niet willen onteigend worden voor de verbindingsweg Hasselt-Genk krijgen gelijk van de rechter. Het dossier belandt in de ijskast.
• 15 december 1988: Na een proefbelasting wordt de Tuikabelbrug goedgekeurd voor gebruik door fietsers en lokaal verkeer.
• 16 april 2002: Eerste en enige (geënsceneerde) file op de Tuikabelbrug voor een videoclip van Ozark Henry.